عوامل اجتماعی - فرهنگی مؤثر در مدیریت بدن در میان زنان شهر کاشان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه کاشان

2 دانشجوی دکتری بررسی مسائل اجتماعی دانشگاه کاشان

3 کارشناس پژوهشگری علوم اجتماعی

چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناسایی متغیرهای اجتماعی و فرهنگی تأثیرگذار در مدیریت بدن زنان شهر کاشان انجام شده است. از این رو، با بهره گیری از نظریات صاحب نظرانی همچون بوردیو، گافمن و فدرستون، فرضیات پژوهش را تدوین کرده و با روش پیمایشی و ابزار پرس شنامه 320 نفر از زنان را بررسی کرده است. یافته های حاصل از آزمون فرضیات درباره ی رابطه ی بین متغیرها نشانگر آن است که به موازاتِ افزایش میزان استفاده از رسانه های ارتباط جمعی، سرمایه ی اجتماعی، سرمایه ی فرهنگی، باورهای مذهبی و پذیرش اجتماعی، توجه زنان به مدیریت بدن افزایش پیدا می کند. نتایج تحلیل رگرسیون نیز بیانگر آن است که متغیرهای باورهای مذهبی، رسانه های ارتباط جمعی و پذیرش اجتماعی توانسته اند حدود 49 درصد از تغ ییرات مدیریت بدن در بین زنان را تبیین کنند. همچنین، نتایج تحلیل مسیر نشان می دهد که متغیرهای باورهای مذهبی و استفاده از رسانه ها بیشترین تأثیرِ مستقیمِ مثبت را در توجه زنان به مدیریت بدن داشته اند. بر این اساس ملاحظه می شود که زنان شهر کاشان، گذشته از گرایش فکری و مذهبیِ خود، به سمت مدیریت بدن گرایش پیدا کرده اند. در این زمینه، تأثیر افزایش ارتباطات جهانی و دسترسی به مجاری نوین ارتباطی و اطلاعاتی نیز موجب تغ ییرات فرهنگی وسیعی در گروه ها و اقشار مختلف جوامع به ویژه در میان زنان، شده است.

کلیدواژه‌ها


  • ×    آزاد ارمکی، تقی و حسن چاوشیان. «بدن به مثابه‌ی رسانۀ هویت»، مجله‌ی جامعه‌شناسی ایران، دوره 4، ش4، (1381).

    ×    آزاد ارمکی، تقی و ناصرالدین غراب. «جایگاه بدن در دین»، مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال 6، ش18 (1388).

    ×    ابراهیمی، قربانعلی و آرش ضیاءپور. «بررسی جامعه‌شناختی تأثیر سرمایه‌ی فرهنگی بر مدیریت بدن»،  جامعه‌شناسی کاربردی، سال 23، ش45 (1390).

    ×    احمدنیا، شیرین. «جامعه‌شناسی بدن و بدن زن»، به کوشش نوشین احمدی و پروانه اردلان، فصل زنان، ش5، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، (1384).

    ×    ادیبی سده، مهدی، مهستی علیزاده و کمال کوهی. «تبیین جامعه‎شناختی مدیریت بدن در میان زنان»، مطالعات اجتماعی - روان‌شناختی زنان، سال 9، ش3 (1390).

    ×   الیوت، آنتونی. «بدن‌های پلاستیکی: تأثیر فرهنگ شهرت بر افزایش جراحی‌های زیبایی»، فرهنگ و اجتماع، ش108 (2011).

    ×    بهار، مهری و محمدرضا وکیلی قاضی جهانی. «تحلیل گفتمان جراحی‌های زیبایی صورت»، زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، دوره‌ی 9، ش 1  (1390).

    ×    توسلی، غلامعباس و فاطمه مدیری. «بررسی گرایش زنان به جراحی زیبایی در شهر تهران»، مطالعات زنان، سال 10، ش 1 (1391).

    ×    جواهری، فاطمه. «بدن و دلالت‌های اجتماعی و فرهنگی آن»، پژوهش فرهنگی، سال 9، ش 1 (1387).

    ×    خواجه نوری، بیژن، علی روحانی و سمیه هاشمی. « رابطه‌ی سبک زندگی و تصور بدن؛ مطالعه‌ی موردی: زنان شهر شیراز». تحقیقات فرهنگی، دوره‌ی 4، ش 1 (1390).

    ×    ذکایی، محمدسعید. «جوان، بدن و فرهنگ بدن»، تحقیقات فرهنگی، سال 1، ش 1 (1386).

    ×    رستگارخالد، امیر، مهدی کاوه. «زنان و پروژه‌ی زیبایی (مطالعه‌ی معانی ذهنی و عمل جراحی زیبایی)»، زن در توسعه و سیاست، دوره‌ی 11، ش 4 (1392).

    ×    شربتیان، محمدحسن. «رویکردهای فرهنگی و اجتماعی در حوزه‌ی بدن انسان»، مطالعات فرهنگی اجتماعی خراسان، ش13 و 14، (1388).

    ×    شکربیگی، عالیه، امیر امیری. «مدیریت بدن و مقبولیت اجتماعی». جامعه‌شناسی مطالعات جوانان، سال 2، ش 3 (1390).

    ×    عباس زاده، محمد، بتول محمود مولائی کرمانی و فرانک اقدسی علمداری. «مطالعه‌ی جامعه‌شناختی نقش مداخله‌گرایانه‌ی متغیر پذیرش اجتماعی در تأثیرگذاری رسانه‎ها بر گرایش زنان به زیبایی با عمل جراحی»، زن و جامعه، سال 5 (1393).

    ×    عباس زاده، محمد، فرانک اقدسی علمداری و کمال کوهی. «تأثیر سرمایه‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی و سلامت روانی بر مدیریت بدن در بین زنان شهر تبریز»، مجله‌ی‌ علوم اجتماعی دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد (پاییز و زمستان 1392).

    ×    غراب، ناصرالدین. «بدن و دین»، پژوهش فرهنگی، سال 9، ش2 (1387).

    ×    فاتحی، ابوالقاسم، ابراهیم اخلاصی. «مدیریت بدن و رابطه‌ی آن با پذیرش اجتماعی»، مطالعات راهبردی زنان، دوره‌ی 11، ش 41 (1387).

    ×    فاضلی، محمد. مصرف و سبک زندگی. قم، انتشارات صبح صادق (1382).

    ×    قادرزاده، امید، هیرش قادرزاده و حسین حسن پناه. «تأثیر مصرف رسانه‌های جمعی بر مدیریت بدن زنان»، زن و جامعه، سال 3، ش 3 (1391).

    ×    قاضی، منیره‌ سادات. «شناسایی گونه­های هویت فرهنگی در بین زنان شهر کاشان و ارائه‌ی الگوی ساختاری مبتنی بررویکرد آمیخته»، (پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد مدیریت امور فرهنگی، دانشگاه آزاد واحد خوراسگان)، استاد راهنما: دکتر نرگس نیکخواه قمصری (1394).

    ×    کاکاوند، اکرم. «تبیین سرمایه‌ی اجتماعی جوانان با تأکید بر نقش خانواده»، (پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس)، استاد راهنما: دکتر علی ساعی (1387).

    ×    کرایب، یان 1390. نظریه‌ی اجتماعی مدرن از پارسونز تا هابرماس، ترجمه‌ی عباس مخبر، تهران، آگه.

    ×    کیوان آرا، محمود، رسول ربانی و رسول ژیان‌پور. «قشربندی اجتماعی و اصلاح بدن: جراحی زیبایی به مثابه‌ی‌ نماد پایگاه اجتماعی»،  مطالعات راهبردی زنان، سال 12، ش 47 (1389).

    ×    گودرزی، سعید 1388.  کاربرد آمار در علوم اجتماعی، تهران، انتشارات جامعه‌شناسان.

    ×    گیدنز، آنتونی 1378. تجدد و تشخص: جامعه و هویت شخصی در عصر جدید، ترجمه‌ی ناصر موفقیان، تهران، نشر نی.

    ×    موسوی زاده، سیدمهدی؛ فیض اله نیازی شهرکی؛ عبدالجلیل کلانتر هرمزی و مهدی نصری لاری. «ارزیابی گرایش و انگیزه‌های بیماران زن در جراحی‌های زیبایی»، پژوهنده، سال 14 (1388).

    ×    نوغانی، محسن، محمد مظلوم خراسانی و سمیه ورشوی. «عوامل اجتماعی مؤثر بر انجام جراحی زیبایی زنان»، مطالعات زنان، سال 8، ش4 (1389).

    ×    یزدخواستی، بهجت، جمال بابایی و زهرا دشتی. «بدن/ کار؛ نشانه‌گذاری بدن زنانه در محیط کار»،  مطالعات اجتماعی و روان‌شناختی زنان، سال 10، ش3، (1391).

    • Ø Carvalho C. 2009. Acceptance of Cosmetic Surgery and Celebrity Worship: Evidence of Associations among Female undergraduates, Personality and individual Differences, 47: 969-72.
    • Ø Ching S, Thoma A, McCabe R. E & Antony, M. M. "Measuring outcomes in Aesthetic Surgery: A Comprehensive Review of the Literature", Plast Reconstr Surg, 111 (1), (2003).
    • Ø Cregan, Kate 2006. The Sociology of the Body: Mapping the Abstraction of Embodiment, Monash University, Australia, SAGE Publications Ltd.
    • Ø Elisom, C. G & Levin J. S. "The Religion-Health Connection, Evidence, Theory and Future Direction", Health Educe Behavior, Vol. 25, (1998).
    • Ø Marleau-Panty, M. 1965. The Structure of Behavior, Translated by A .L. F. Sher, London: Methuen.
    • Ø Sherkat, D; Elison, E. "Recent Developments and Current Controversies in the Sociology of Religion", Annul Review Social, Vol. 25, (1999).
    • Ø Synnot, Anthony. "Truth and Goodness, Mirrors and Masks, Part I: Sociology of Beauty and Face", British Journal of Sociology, Vol. 40, No. 4, (1988).
    • Ø Winter, I. 2000. Family Life and Social Capital: Towards a Theorized Understanding, Working Paper No. 21, Australian Institute of Family Studies, Melbourne.