مطالعه‌ی تجربه ی زیسته ی نومکانی دختران ساکن شهر تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای جامعه شناسی،گروه جامعه شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار گروه جامعه‌شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 استادیار گروه جامعه‌شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی. تهران، ایران

چکیده

در جهان امروز زیست­ جهان انسان ­ها متکثر و متنوع شده است و انسان­ ها دیگر در یک زیست­ جهان مشخص و معین زندگی نمی­ کنند و همواره در حال انتخاب روش­ های گوناگون زندگی هستند. در چنین وضعیتی سبک­ های مختلف زندگی شکل می­ گیرد. جامعه‌ی ایران نیز در دو دهه‌ی گذشته تحولات ساختاری بسیاری را در فضای روابط خانوادگی تجربه کرده است. شواهد موجود نیز نشان می‌دهد که در جریان این تحولات خانواده‌ی ایرانی دستخوش دگرگونی­ های زیادی شده است. حضور گسترده­ ی زنان در عرصه ­های آموزش و اشتغال، گذشته از آنکه شاخصی برای پیشرفت محسوب می­ شود، تغییرات زیادی را در سبک زندگی آنها ایجاد کرده است. نتایج به‌دست‌آمده از مطالعات و پژوهش ­های انجام شده در سال ­های اخیر نشان می­ دهد، در پی این تغییرات تشکیل زندگی مستقل و به‌اصطلاح نومکانی در بین دختران رو به افزایش است. بر این اساس این پژوهش با رویکرد پدیدارشناسی تفسیری، تجربه ­ی زیسته­ ی دختران از نومکانی را مطالعه کرده است. مشارکت­ کنندگان این پژوهش 22 نفر از دختران نومکان ساکن در شهر تهران و داده‌ها با استفاده از مصاحبه‌ی عمیق نیمه­ ساختاریافته به‌دست‌آمده است. مضمون­های به‌دست‌آمده از یافته ­های پژوهش عبارت از پذیرش اجباری خانواده، دردسر جلب اعتماد افراد برای اجاره خانه، بدبینی و تصویر ذهنی بد، از دست دادن حمایت خانواده به‌مرور زمان، نگاه ابزاری و فرصت­ طلبانه­ ی مردان، پنهان کردن شیوه­ ی زندگی، خود – محوریت، احساس بلاتکلیفی و انزواست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  • ابراهیمی، پریچهر، (1368). پدیدارشناسی، تهران: دبیر.
  • اینگلهارت رونالد و کریستین ولزل، (1389). «نوسازی، تغییر فرهنگی و دموکراسی»، ترجمه­ی یعقوب احمدی، تهران: کویر.
  • برگر، پیتر و دیگران، (1394). ذهن بی‌خانمان، تهران: نشر نی.
  • پاپی­نژاد، شهربانو، محمدباقر تاج­الدین و حسن محدثی گیلوائی، (1399). «تجربه­ی­ زیسته­ی دختران ساکن در اقامتگاه­ (مطالعه­ی پدیدار شناختی در شهر تهران)»، مطالعات راهبردی زنان، د 23، ش 89.
  • جمعی از نویسندگان، (1389). مجموعه مقالات آینده‌پژوهی مسائل خانواده، مجموعه مقالات همایش آینده‌پژوهی مسائل خانواده در ایران، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.
  • چیل، دیوید، (1388). نگرشی جامعه­شناختی به خانواده­ها در دنیای امروز، ترجمه­ی محمدمهدی لبیبی، تهران: افکار.
  • حسینی، سید حسن و زینب ایزدی، (1395).«پدیدارشناسی تجربه زیسته زنان مجرد جمعیت موردمطالعه: زنان مجرد بالای 35 سال شهر تهران»، مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، د 14، ش 1.
  • علمدار، فاطمه سادات، (1386). «مسئله ازدواج، سیاست‌ها و عملکردهای دولت»، مطالعات راهبردی زنان، د 9، ش 35.
  • علی­آبادی، عذرا، (1392). مطالعه پدیده تک­زیستی در نمونه­ای از دختران شهر تهران، (پایان‌نامه کارشناسی ارشد جامعه­شناسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، به راهنمایی حسین سراج­زاده و مریم رفعت­جاه).
  • فلیک، اووه، (1387). درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمه­ی هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
  • کاظمی­پور، شهلا، (1396). «تنها زیستی و زندگی مجردی جوانان در ایران». http://mehrkhane.com/fa/new
  • کاظمی پور، شهلا و علی قاسمی اردهانی، (1386). «تجربه اقامتی و تمایل به مهاجرت به شهر تهران»، نامه انجمن جمعیت شناسی ایران، ش 3.
  • کرمی قهی، محمدتقی و شهربانو پاپی­نژاد، (1391). «زمینه‌های اجتماعی- فرهنگی تک زیستی دختران»، فرهنگی تربیتی زنان و خانواده، س 7، ش21.
  • گیدنز، آنتونی، (1379). جهان رهاشده: گفتارهایی درباره یکپارچگی جهان، ترجمه­ی علی‌اصغر سعیدی و یوسف حاجی عبدالوهاب، تهران: علم و ادب.
  • محمدپور، احمد، (1389). روش در روش: درباره‏ی ساخت معرفت در علوم‏انسانی، تهران: جامعه‏شناسان.
  • محمودیان، حسین، حجیه بی­بی رازقی نصرآباد و محمدرضا کارگر شورکی، (1388). «زنان مهاجر تحصیل‌کرده در تهران»، پژوهش زنان، د 7، ش 4.
  • مشفق، محمود و معصومه خزایی، (1394). «تحلیلی بر ویژگی­ها و تعیین‌کننده‌های مهاجرت مستقل زنان در ایران»، مطالعات راهبردی زنان، د 17، ش 67.
  • معمار، ثریا و بهجت یزدخواستی، (1394). «تجارب زیسته­ی دختران شاغل 30 تا 49 سال از تجرد»، مسائل اجتماعی ایران، س 6، ش 2.
  • همرنگ یوسفی،‌ خدیجه، (1386‌).«بررسی تجربه‌ی ‌زندگی ‌مجردی‌ دختران‌45 -35 ساله­ی شهر تهران»، (‌پایان‌نامه‌ کارشناسی ارشد به راهنمایی سوسن باستانی، دانشگاه الزهراء ، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی ).
  • یزدخواستی، بهجت و ثریا معمار، (1390). «تجارب زیسته دختران مجرد از سبک زندگی»، توسعه اجتماعی ، د 6، ش 2. 

 

  • Hugo, G. (1993). “Migrant Women in Developing Countries, in Department of Economic and Social Information and Policy Analysis”. Internal Migration of Women in Developing.
  • Van Manen, m. (1990), “Researching Lived experience :Human Science for an action sensitive”.
  • Smith, J.A, P Flowers, and M Larkin, 2009. Interpretative Phenomenological Analysis: Theory, Method, Research, London: Sage.
  • Tandace McDill Sharon K. Hall Susan C. Aging and Creating Families: Never-Married Heterosexual Women Over Forty" ,Journal of Women & AgingVolume 18, 2006 - Issue 3