پرستاری از مجروحان در جنگ تحمیلی: تحلیل اجتماعی اخلاق مراقبت زنانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

چکیده

مقاله ­ی حاضر در راستای مطالعه­ ی نقش اجتماعی زنان در جنگ تحمیلی، کنشگری زنان درمانگر را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین گروه‌های شغلی بررسی کرده است. در حقیقت، زنان (داوطلبانه و نیز دستمزدی) بخش اعظم نیروی پرستاری جنگ را تشکیل داده و مستقیم به نیروهای نظامی و غیرنظامی درگیر در جنگ خدمات درمانی ارائه می­ دادند. داده‌ها به کمک تحلیل متون خاطرات و روایات زنان (تحلیل اسناد حدود ۴۰ کتاب) و نیز انجام چند مصاحبه ­ی نیمه ساختاریافته برای تکمیل شکاف اطلاعاتی انجام‌شده و به مدد رویکرد اخلاق مراقبت زنانه برای تحلیل اجتماعی یافته‌ها کوشیده، از چگونگی پرداختن زنان بهداری رزمی به فعالیت‌های تخصصی نمایی واضح ارائه دهد. تحلیل داده ­ها نشان می‌دهد کنش ارتباطی هوشیارانه، مراقبت مسئولانه، مراقبت و مراعات و مراقبت صمیمانه - که از عناصر کنش پروادارانه ­ی زنانه است - از مهم‌ترین ویژگی‌های کنش پروادارانه ­ی پرستاران در جنگ تحمیلی به شمار می‌رود. همچنین پرواداری حرفه‌ای، مادروارانه، خواهروارانه و فرزندوارانه از صورت‌های این پرواداری زنانه است. نگاه زنانه ­ی تیماردارانه و مراقبت­ محور که ظرایف روابط، حالات انسانی و جهان زمینه ­مند فرد مجروح را به‌دقت درک می‌کند و با فهم همدلانه به همسان­ پنداری مجروحان با اعضای خانواده­ی خود می‌پردازد، بردبارانه کار سخت در وضعیت جنگی را تاب می‌آورد و با محبت و شفقت، خیرخواهی و امیدبخشی دستی از مهر بر جراحت‌های عمدتاً جدی و مهلک مجروحان می­ کشد، از ابعاد الگوی اخلاق مراقبت زنان در جنگ تحمیلی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

  • اسلامی، حسن، (۱۳۸۷). «جنسیت اخلاق مراقبت»، مطالعات راهبردی زنان، س ۱۱، ش ۴۲.
  • تواضعی، جابر، (1381). روزگاران (کتاب پرستاران). تهران: روایت فتح.
  • جعفریان، گلستان، (۱۳۸۶).«از چنده­لا تا جنگ، خاطرات شمسی سبحانی»، تهران: سوره مهر.
  • حیدری مقدم آرانی، عباس، (۱۳۹۸). پروانه‌های سفید بهداری رزمی دفاع مقدس، تهران: موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس.
  • ساسانی خواه، فائزه، (۱۳۹7). چراغ‌های روشن شهر، خاطرات زهره فرهادی، تهران: سوره مهر.
  • عابدی، فاطمه، (۱۳۹۷). پیله عشق، یزد: اداره کل حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس استان یزد.
  • فرجام فر، سهیلا، (۱۳۸۱). کفش‌های سرگردان، تهران: سوره مهر.
  • فیروزکوهی، محمدرضا، علی ضرغام بروجنی ،(۱۳۹۴).« تجربیات پرستاران از ایثار و شهادت در جنگ تحمیلی ۱۳۵۹-۶۷: یک مطالعه تاریخ شفاهی»، تحقیقات کیفی در علوم سلامت؛ ۴ (۳).
  • فیروزکوهی، محمدرضا، علی ضرغام بروجنی، مرتضی نورائی، مژگان رهنما و محمد بابایی پور،(۱۳۹۴).« تأثیرات جنگ تحمیلی بر پرستاری در ایران: یک مطالعه تاریخی»، طب نظامی، د۱۷، ش ۳.
  • فیروزکوهی، محمدرضا،(۱۳۹۱).«پرستاران در جنگ؛ ماهیت کار پرستاری در خلال جنگ عراق و ایران در ساله‌ای ۱۳۵۹-1367»، رساله دکتری، رشته پرستاری، به راهنمایی دکتر علی ضرغام، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان دانشکده پرستاری و مامایی.
  • قاضی، مرتضی،(1394). نقش زنان در مقاومت آبادان به روایت فاطمه جوشی، تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس.
  • کاشانی­زاده، پروین،(1396). یک دسته‌گل برای تو (خاطرات پرستاران و امدادگران آبادانی هشت سال دفاع مقدس). تهران: نیلوفران.
  • کرمی، محمدتقی و محسن اخباری،(۱۳۹۶). جنست و اخلاق مراقبت در فلسفه­ی اخلاق فمینیستی، زن در توسعه و سیاست، د ۱۵، ش ۱.
  • محمدی، مینا،(1393). اشک‌های بی‌صدا (خاطرات زنان امدادگر در 8 سال دفاع مقدس، استان آذربایجان شرقی)، تبریز: انتشارات حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس بسیج سپاه عاشورا.
  • مک لافلین،جان،(۱۳۸۹). زنان و نظریه اجتماعی و سیاسی، ترجمه حمیرا مشیرزاده، تهران: شیرازه.
  • نصراصفهانی، مریم،(۱۳۹۹). پروای دیگران، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  • Ritchie J & Lewis J (2003). Qualitative Research Practice, London: sage.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار