تجربه‌ی زنان معتاد بهبود‌یافته از طرد اجتماعی در شهر قم

نویسندگان

1 دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه کاشان

2 دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات فرهنگی دانشگاه کاشان

چکیده

هدف اصلی این پژوهش بررسی تجربه‌ی زنان معتاد بهبود‌یافته از طرد اجتماعی در شهر قم بوده است. این پژوهش با روش کیفی انجام شد و 31 نفر از زنان بهبود‌یافته‌ی مراجعه‌کننده به کمپ‌های ترک اعتیاد زنان در شهر قم با استفاده از مصاحبه‌های عمیق و نمونه‌گیری هدفمند و نظری مصاحبه شدند و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از شیوه‌ی تحلیل تماتیک بهره گرفته‌ شده است. در این پژوهش، با تحلیل مصاحبه‌­های انجام شده با زنان بهبود‌یافته از اعتیاد پنج مقوله یا تم اصلی استخراج شد و تعدد مراجعه به مراکز مختلف جهت اشتغال به کار، قضاوت نادرست و انگ زنی، عدم تفویض مسئولیت در محل کار و فقدان تخصیص سهمیه استخدامی به زنان بهبود‌یافته ذیل مقوله‌ی «تبعیض جنسیتی مضاعف در روابط اجتماعی»؛ نگاه تحقیرآمیز دوستان و شرکت‌نکردن در جلسات فامیلی ذیل مقوله‌ی «سرزنش و تحقیر»؛ نپذیرفتن نقش مادری و فرزندی در خانواده ذیل مقوله‌ی «قطع شبکه‌ی ارتباطی خانواده و خویشاوندان»؛ بی‌‌اعتمادی دوستان و خویشاوندان ذیل مقوله‌ی «قطع شبکه‌ی ارتباطی دوستان و گروه همسایگان» و تغییر محل سکونت، ساختن گذشته‌ی غیرواقعی ذیل مقوله‌ی «پنهان‌کاری» دسته‌بندی شدند.

کلیدواژه‌ها


افشانی، سیدعلیرضا، علی روحانی و سعیده ابراهیمی‌نیا، 1397. «دوسویگی مصرف و آبرو کاوشی زمینه‌مند در رفتار مصرف‌گرایانه‌ی‏ زنان در مهمانی‌ها»، مطالعات راهبردی زنان، دوره‌ی 20، ش 79، (1397). باستانی، سوسن، مهین رئیسی، 1391. «روش تحلیل شبکه: استفاده از رویکرد شبکه‌های کل در مطالعه‌ی اجتماعات متن باز»، مطالعات اجتماعی ایران، 5 (2). بشیریه، حسین، 1379. نظریه‌های فرهنگ در قرن بیستم، تهران: آینده پویان. پوگام، سرژ، 1395. جامعه‌شناسی رابطه‌ی‏ اجتماعی، مترجم عبدالحسین نیک‌گهر، تهران: هرمس. چیرینو، استفان، روبرتو برینی، جیانی کامبیازو و روبرتو مازا، 1382. اعتیاد به مواد مخدر در آینه‌ی روابط خانوادگی، ترجمه‌ی سعید پیرمردی، تهران: همام. سایت انجمن معتادان گمنام (5/5/1395)، کتابچه‌ی 29 با عنوان یک راهنما جهت معرفی جلسات NA، قابل دسترس در: Http: //na-iran.org. سایت خبرآنلاین (02/6/1395)، اعتیاد زنان چگونه در یک دهه بحرانی شد؟، قابل دسترس در: https://www.khabaronline.ir. سایت خبرگزاری پلیس (25/8/1395)، اعتیاد در زنان و عوامل موثر در گرایش زنان به مواد مخدر، قابل دسترس در: http://www.news.police.ir/News/fullStory. ستوده، هدایت‌اللّه، 1380. آسیب‌شناسی اجتماعی، تهران: آوای نور. شهیدی، محمدحسن، 1375. مواد مخدر، امنیت اجتماعی و راه سوم، تهران: اطلاعات. قاسمی‌ارگنه، حامد، حمید حیدری، نظام‌الدین‌قاسمی و سمیرا دهقانی‌فیروزآبادی، 1393. «بررسی کارآیی مصاحبه‌ی انگیزشی بر تغییر سبک زندگی معتادین زن در حال بهبود»، اعتیادپژوهی، ش. 31. قاضی‌نژاد، مریم و الهام ساوالان‌پور، 1387. «بررسی رابطه‌ی‏ طرد اجتماعی و آمادگی برای اعتیاد»، زبان و ادبیات فارسی، ش. 63. کرسول، جان، 1392. طرح پژوهش: رویکردهای کیفی، کمی و ترکیبی، ترجمه‌ی مریم دانای‌طوس و علیرضا کیامنش، تهران: جهاد دانشگاهی. کسلر، دیرک، 1394. نظریه‌های روز جامعه‌شناسی از آیزنشتات تاپسامدرن‌ها، ترجمه‌ی کرامت‌اله راسخ، تهران: آگه. کیان‌پور, مسعود، 1391. تجارب مدیریت احساسات در نظام مراقبت‌های پزشکی (مطالعه‌ی موردی شهر تورنتو)، جامعه‌شناسی کاربردی، 23 (5). محمدپور، احمد، 1389. روش در روش درباره ی ساخت معرفت در علوم انسانی، تهران: جامعه‌شناسان. هورتولانس، رلوف، انجا مشیلز و لودوین میوسن، 1394. انزوای اجتماعی در جامعه‌ی مدرن، ترجمه‌ی لیلا فلاحی سرابی و صادق پیوسته، تهران: جامعه‌شناسان. Braun, Clarke, 2006. “Using ThematicAanalysis inPpsychology”, Qualitative Research in Psychology, 3 (2). Brown, Stephanie; Shulamith Lala Ashenberg Straussner (Editors) , 2002. The Handbook of Addiction Treatment for Women, Jossey-Bass Publications. Carpenter, Tracy, 2009. Recovering Women: Intersectional Approaches to African American Addiction, (PhD Thesis, Philosophy), Advisor Amy Shuman, Dissertation Committee Nina Berman, Valerie Lee, Maurice Stevens, The Ohio state university, The graduate schoole. Gordon, Susan Merle, 2002. “Women & Addiction, Gender Issues in Abuse and Treatment”, available at: www. Caron.org. Grant, Judith, 2007. “Rural Women’s Stories of Rrecovery from Addiction”, Addiction Research & Theory, vol 15. Hill, Patricia, 2005. Addiction and Recovery Experiences of African American Women: A Phenomenological Study, (PhD Thesis, Philosophy), Director Marilyn A. Biggerstaff, Virginia Common, Wealth University. Kruk, Edward, Kathryn Sandberg, 2013. “A Home for Body and Soul: Substance Using Women in Recovery”, Harm Reduction Journal, 10:39. White, W, 2002. “Women, Addiction and Rrecovery: A Historical Review”, Counselor, 3 (4).