طلاق به مثابه یک کنش اختیاری، موضوع احکام اخلاقی است، ولی ظروف و شرایط جدایی مانع توجه به اخلاق میشود. رفع ناسازگاری ظروف و شرایط عاطفی و اجتماعی طلاق با رفتار اخلاقی، نیازمند الگوی اخلاقی کارآمد و مستند به واقعیت است. این پژوهش با این پیشفرض که قرآن کریم برای این بخش از زندگی همسرانه الگوی اخلاقی کارآمدی دارد، با روش توصیفی – تحلیلی در صدد کشف این الگو از قرآن کریم برآمده و با تکیه بر منابع تفسیری به تحلیل آیات مربوط به موضوع طلاق پرداخته است. یافتههای حاصل از این پژوهش نشان داد که قرآن کریم برای اجرای اخلاقی طلاق الگویی مرکب از چهار ضلع ارائه کرده است: برای مراعات این الگو، طلاق باید با هدف دستیابی به فرصتی برای حرکت کمالی، بر مبنای توجه به آثار اجتماعی، چندجانبگی حکم شرعی شامل تنزیه، تجویز و توصیه، در بستر مراعات عرف، تلاش برای حفظ مسالمت و مسابقه نیکی صورت بگیرد و فرایند مراعات وقت، اشهاد و تمتیع را طی کند.
آقاجانی، زهرا، جهانگیر جهانگیری و عبدالعلی لهسایی زاده، (۱۳۹۶). فرایند برساخت هویت زنان در جریان طلاق: بازاندیشی در تقدس خانواده و قبح طلاق، توسعه اجتماعی، د ۱۱، ش ۳.
ابن أبی شیبة الکوفی، إبراهیم بن عثمان، (۱۴۰۹ ق). المصنف، تحقیق و تعلیق سعید اللحام، اول، بیروت: دار الفکر للطباعة.
ابنابىحاتم، عبدالرحمن بن محمد، (1419 ق). تفسیر القرآن العظیم، تحقیق اسعد محمد طیب، سوم، ریاض: مکتبة نزار مصطفى الباز.
زمخشرى، محمودبنعمر، (۱۴۰۷ ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل، تصحیح حسین احمد، مصطفى، سوم، بیروت: دار الکتاب العربی.
سرخسی، شمسالدین، (۱۴۰۶ ق). مبسوط، بیروت: دار المعرفة للطباعة والنشر والتوزیع.
سمرقندى، نصربنمحمد، (۱۴۱۶ ق). بحرالعلوم، تحقیق عمر عمروى، اول، بیروت: دار الفکر.
شایانمهر، علیرضا، (1377). دائرة المعارف تطبیقی علوم اجتماعی، کتاب اول، تهران: سازمان انتشارات کیهان.
شریف الرضى، محمد بن حسین، (۱۳۸۰ ق). المجازات النبویة، تحقیق مهدى هوشمند، قم: دار الحدیث.
طبرسی، فضلبنحسن، (1372 ق). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تصحیح فضلالله یزدى طباطبایى و هاشم رسولى، سوم، تهران: انتشارات ناصرخسرو.
شیردل،الهام و مریم محمدی،(1399).« مطالعهی کیفی منسجم نبودن خانواده و تکرار جرم در زندانیان زن سابقهدار»، مطالعات راهبردی زنان، د 23،ش 89 .
طوسی، محمدبن حسن، (1378 ق). مبسوط، تصحیح و تعلیق محمدتقی الکشفی، المکتبة المرتضویة لإحیاء آثار الجعفریة.
______________ (1409 ق). التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق حمد حبیب العاملی، تقدیم شیخ آغابزرگ طهرانی، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
عبداللهی، اصغر، احدی، حسن، تاجری، بیوک و کبری حاج علیزاده،(1399).« تجربهی طلاق از منظر زوجین مطلقه در شهر تهران در پنج سال اول زندگی»، مطالعات راهبردی زنان، د 23 ،ش 89.
عمید، حسن، (1375). فرهنگ فارسی عمید، ششم، تهران: امیرکبیر.
فراهیدی، خلیل، (1410 ق). العین، مهدی المخزومی و ابراهیم السامرائی، دوم، مؤسسة دار الهجرة: بیجا.
فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضى، (1418 ق). النخبة فی الحکمة العملیة والأحکام الشرعیة، مهدی انصاری قمی، دوم، قم: مرکز الطباعة والنشر لمنظّمة الإعلام الإسلامی.
قرطبى، محمد بن احمد، (1364 ق). الجامع لاحکام القرآن، اول، تهران: ناصر خسرو.
قزوینی، محمد بن یزید، سنن ابن ماجة، تحقیق تعلیق محمد فؤاد عبد الباقی، دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع، بیتا بیجا.
قلعجی، محمد، (1408 ق). معجم لغة الفقها، دوم، بیروت: دار النفائس.
قنبرپور، بهنام، (۱۳۹۸). بررسی گزارههای فقهی و حقوقی متأثر از اخلاق در باب نکاح و طلاق، پژوهشهای فقه و حقوق اسلامی، د ۱۵، ش.۵۶.
کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق، (۱۴۰۷ ق). کافی، تحقیق غفارى على اکبر و آخوندى، محمد، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
گرجی، فهیمه و مجید معرف، (۱۳۹۹). جهتگیری اخلاقی آیات طلاق در قرآن، پژوهش دینی، ش ۲۸.
محمدی، مسلم و حمیده شورگشتی، (۱۳۹۸). رابطهی اخلاق و فقه درآیات طلاق، سراج منیر، س ۱۰، ش 34.
مدرسی، محمد تقی، (1419 ق). من هدى القرآن، اول، تهران: دار محبی الحسین.
مرداوی، علیبنسلیمان، (۱۴۰۶ ق). الانصاف، تحقیق محمد حامد الفقی، دوم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
مشیری، مهشید، (1388). فرهنگ زبان فارسی، پنجم، تهران: سروش.
مصطفوى، حسن، (1368). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
معین، محمد، (1376). فرهنگ فارسی، یازدهم، تهران: امیرکبیر.
مکارم شیرازی، ناصر، (1389). اخلاق در قرآن، پنجم، قم: انتشارات امام علی بن ابیطالب (ع).
نجفی، محمد حسن، (1365 ق). جواهر الکلام، تحقیق وتعلیق: الشیخ عباس القوچانی، دوم، طهران: دار الکتب الإسلامیة.
واحدى، على بن احمد، (1415 ق). الوجیز فى تفسیر الکتاب العزیز، تحقیق صفوان عدنان داوودى، اول، بیروت: دار القلم.
_________________(1416 ق). الوسیط فی تفسیر القرآن المجید، تحقیق زفیتى، محمد حسن ابوالعزم، جمهوریة مصر العربیة، قاهره: وزارة الاوقاف، المجلس الاعلى للشئون الاسلامیة، لجنة احیاء التراث الاسلامی.