معاشرت به معروف

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

1 دانشجوی مقطع دکترا

2 پژوهشگر حوزوی

چکیده

برخورد اخلاقی و معروف در خانواده از مواردی است که همواره در قرآن و روایات ائمه معصومین علیهم السلام نسبت به کیفیت و شیوه های اجرایی آن سخن به میان آمده است. در این مقاله به بیان مصادیق معروف در قرآن کریم که بیشتر به شرایط ویژه چون طلاق، وفات، ارث و وصیت مرتبط است پرداخته شده و با عنوان «عاشروهن بالمعروف» در قرآن کریم برخورد اخلاقی در خانواده را یک تکلیف شرعی دانسته و با استناد به روایات و اتکاء به نظرات فقهای عظام، اخلاق را صرفا در عرض وظایف متقابل زوجین قرار نداده، بلکه آمیخته شدن آن با حقوق را فرض دانسته و به همین جهت روابط جنسی را به تنظیم امور جنسی و تأمین معاش زن را به اعتدال در انفاق به زن تعریف می نماید و دو شاخصه مهم برای معاشرت به معروف در زندگی مشترک را سازگاری و مدارا و همچنین محبت و وفاداری همسران نسبت به یکدیگر دانسته و مصادیق آن را برشمرده است. در ادامه مقاله رابطه معروف را با هر یک از اصول لازم الرعایه در خانواده چون اصل عدالت و اصل مودت و رحمت تعیین نموده و نهایتاً دستاوردهای قاعده معروف را بیان نموده است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • قرآن کریم
  • آمدی، محمدبن نعیمی. غررالحکم و دررالکلم، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
  • ابن اثیر 1364. النهایة فی غریب الحدیث، قم، مؤسسه اسماعیلیان.
  • ابن فارس 1404. مقاییس اللغة، قم، مکتب الاعلام الاسلامی.
  • ابن منظور، محمدبن مکرم 1405. لسان العرب، قم، ادب الحوزه.
  • ابوسنه فهمی، ابواحمد، العرف والعادة فی رأُی الفقها.
  • ابی حنیفه النعمان، زین الدین 1387. الاشباه و النظایر علی مذهب ابی حنیفة النعمان، زین العابدین بن ابراهیم بن نجیم، الحلبی و الشرکاء.
  • احمدیه، مریم 1382. موازنه حقوق و اخلاق، تهران، شورای فرهنگی واجتماعی زنان.
  • اصفهانی، حسین، نهایة الدرایة فی شرح الکفایة،  بیروت، آل البیت(ع).
  • انصاری، مرتضی 1405. کتاب النکاح، قم.
  • بانو اصفهانی (امین) 1361. مخزن العرفان فی علوم القران (کنز العرفان)، تهران، نهضت زنان مسلمان.
  • بحرالعلوم، عزالدین، بحوث فقهیه، بیروت، دارالزهرا.
  • بحرانی، یوسف، حدائق الناضرة، قم، جماعة المدرسین.
  • بدران، ابوالعینین، اصول الفقه، دارالمعارف.
  • جرجانی، محمد 1405. التعریفات جرجانی، بیروت، ابراهیم ابیاری.
  • جمشیدی، محمد حسین 1380. نظریة عدالت، تهران، پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی.
  • حائری، سید کاظم، 408ق، مباحث الاصول، قم، مکتبة الاعلام الاسلامی.
  • حائری، مهدی 1361. کاوش‏های عقل عملی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
  • حرعاملی، محمد بن حسن 1414. وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت الاحیاء التراث العربی.
  • حسینی شیرازی، سید محمد 1400. تقریب القرآن الی الاذهان، بیروت، الوفاء.
  • حکمت نیا و همکاران 1386. فلسفه حقوق خانواده، تهران، شورای فرهنگی اجتماعی زنان.
  • خراسانی، محمد علی کاظمی 1406. فوائد الاصول، تحقیق رحمت الله رحمتی، قم، النشر الاسلامی.
  • خلاف، عبدالوهاب. خلاف، علم اصول فقه .
  • خوانساری، موسی 1373. منیة الطالب.
  • راغب اصفهانی 1392. معجم مفردات القرآن، المتقدم العربی.
  • روحانی، سید محمد صادق حسینی 1412. فقه الصادق (ع)، قم، دارالکتاب.
  • محمدی ری شهری، میزان الحکمة، دارالحدیث.
  • شاه عبدالعظیمی، حسین بن احمد 1364. تفسیر اثنی عشری، تهران، میقات.
  • شبر، سید عبدالله 1407. الجوهر الثمین فی تفسیر الکتاب المبین، کویت، مکتبه الالفین.
  • شریف لاهیجی، بهاءالدین محمد شیخ علی 1363. تفسیر شریف لاهیجی، تهران، مطبوعات علمی.
  • شهید ثانی 1410. شرح اللمعه، قم، داوری.
  • شهید ثانی 1413. مسالک الافهام، شهید الثانی، المعارف الاسلامیه.
  • طباطبایی، سید محمد حسین 1362. تفسیر المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوی الهمدانی، قم، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  • طبرسی، امین الدین ابوعلی افضل بن الحسن 1379.  مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
  • طرابلسی، ابن براج. المهذب، محقق/ مصحح، جمعى از محققین و مصححین تحت إشراف شیخ جعفر سبحانی، قم، انتشارات اسلامى.
  • طوسی 1387. مبسوط، تهران، مکتبة المرتضویة.
  • عاملی، سید محمد 1410. نهایة المرام، قم، النشر السلامی.
  • عاملی ابی جامع، علی­بن الحسین 1413. الوجیز فی تفسیر القرآن، قم، دارالقرآن الکریم.
  • علامه حلی، تحریرالکلام، مشهد، آل البیت.
  • محقق حلی 1409. شرایع الاسلام، تهران، استقلال.
  • علیدوست، ابوالقاسم 1381. فقه و عقل، تهران، پژوهشگاه فرهنگ واندیشه اسلامی.
  • عمید، حسن 1379. فرهنگ عمید، تهران، امیرکبیر.
  • فاضل هندی 1405. کشف اللثام، قم، مکتبة آیت الله العظمی مرعشی النجفی.
  • فیض کاشانی، محسن . تفسیر صافی، مشهد، دار المرتضی.
  • کرمی، محمد 1402. تفسیر الکتاب المنیر، قم، مطبعه العلمیه.
  • کلینی 1388. الکافی، دارالکتب الاسلامیه.
  • اللیثی الواسطی، علی بن محمد 1276. عیون الحکم و المواعظ، دارالحدیث.
  • مجلسی، محمد باقر 1403.  بحارالانوار، بیروت، الوفاء.
  • مدرسی، محمد تقی 1406. من هدی القرآن، دار الهدی.
  • مطهری، مرتضی. نظام حقوق زن در اسلام،  تهران، صدرا.
  • مظفر، محمد رضا 1386. اصول فقه، نجف، دارالنعمان.
  • مغنیه، جواد 1981. کاشف، بیروت، دارالعلم للملایین.
  • مفید 1410. المقنعه، جامعه المدرسین، قم.
  • مقدس اردبیلی. زبدة البیان، مکتبة المرتضویه لاحیاء و الآثار الجعفریه.
  • مکارم شیرازی،  ناصر و همکاران 1353. تفسیر نمونه، تهران، دارالکتاب الاسلامیه.
  • نجفی1367. جواهرالکلام،  دارالکتب الاسلامیه.
  • نوری طبرسی، حسین 1408. مستدرک الوسایل، آل البیت.
  • نهج الفصاحه 1377. ترجمه­ی ابوالقاسم آینده، تهران، جاویدان.
  • هاشمی رفسنجانی، اکبر 1373. تفسیر راهنما، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار