بررسی تطبیقی عوامل تعیین کننده ی ایده آل های باروری زنان کُردِ شاغل و غیرشاغل شهر سنندج

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جمعیّت شناسی دانشکده ی علوم اجتماعی، دانشگاه یزد

2 دانشیار جمعیّت شناسی گروه علوم اجتماعی، دانشگاه بوعلی سینا

3 کارشناسی ارشد جمعیت شناسی از دانشگاه یزد

چکیده

با توجه به زمینه های متنوّع قومی- فرهنگی جامعه ی ایران، تغییرات جمعیّتی دهه های اخیر و ضرورت اتخّاذ سیاستی مشخّص در زمینه ی باروری و آهنگ رشد جمعیتّ در آینده، آگاهی و شناخت از رفتار، ایده آل ها و تمایلات فرزندآوری گروه های قومی و تعیین کننده های آن نقش مهمّی در درک پویایی جمعیتّ و روندهای آن خواهد داشت. هدف این مقاله آگاهی از ایده آل های باروری زنان کُرد شاغل و غیرشاغل شهر سنندج و عوامل تعیین کننده ی آن است. داده ها با استفاده از پیمایشی که در تیرماه 1393 روی 525 زن شاغل و غیرشاغل انجام شد، جمع آوری و تجزیه و تحلیل شده است. یافته ها نشان می دهد که 73/8 و 69/7 درصد از زنان شاغل و غیرشاغل به ترتیب 2 فرزندو تنها 10/9 و 15/8 درصد از آنها 3 فرزند را برای یک خانواده در شرایط کنونی ایده آل می دانند. تحلیل ها نشان داد که متغیرهای مستقل بررسی شده سهم تعیین کننده تری (33/5 درصد در مقابل 6/2 درصد) در تبیین ایده آل های باروری زنان غیرشاغل در مقایسه با زنان شاغل دارند. این بررسی نشان داد که تقدیرگرایی در رفتار باروری و نگرش نسبت به هزینه ی فرزندان تأثیر معنی داری در ایده آل های باروری بین زنان شاغل و غیرشاغل دارد. علاوه بر این، در بین زنان غیرشاغل متغیرّ پای بندی به ارزش های خانواده ی بزرگ تأثیر مستقیم و معناداری در ایده آل های باروری داشته است. در مجموع، نتایج مؤید آن است که نوعی هم گرایی در نگرش ها و رفتارهای جمعیّتی در میان زیرگروه های مختلف با زمینه های متنوّع قومی فرهنگی در ایران رُخ داده است. بنابراین، سیاست گذاری در موضوع فرزندآوری باید معطوف به زمینه ها و عوامل باروری پایین در لایه های مختلف اجتماعی باشد.

کلیدواژه‌ها


  • ×   حسینی، حاتم. «قومیّت و باروری: تبیین رفتارهای باروری زنان کُرد و ترک در شهرستان ارومیّه»، (رساله­ی دکتری جمعیّت­شناسی، گروه جمعیّت­شناسی، دانشکده­ی علوم اجتماعی، دانشگاه تهران)، (1387).

    ×   ــــــ 1390. جمعیت­شناسیاقتصادیاجتماعیوتنظیمخانواده، همدان، دانشگاه بو علی سینا.

    ×   حسینی، حاتم و بلال بگی. «استقلال زنان و کنش­های باروری در میان زنان کرد شهر مهاباد»، زن در توسعه و سیاست، دوره­ی 10، ش3، صص 78-57.

    ×   رستگار خالد، امیر. «بررسی تعارض نقش­های شغلی - خانوادگی و عوامل اجتماعی مؤثّر بر آن»، دو ماهنامه­ی علمی- پژوهشی دانشگاه شاهد، سال 11، ش 4، (1383).

    ×   روش بلاو، آن ماری و اسپنله. مفهوم نقش در روان­شناسی اجتماعی، مطالعات تاریخی ـ انتقادی، ترجمه­ی ابوالحسن سرو قد مقدم، آستان قدس رضوی. (1372).

    ×   شارع‌پور، محمود و غلامرضا خوشفر. «رابطه­ی سرمایه­ی فرهنگی با هویت اجتماعی جوانان: مطالعه موردی شهر تهران»، نامه علوم اجتماعی، ش20، (1381).

    ×   شیخ بیگلو، رعنا. «شناسایی مناطق محروم ایران با استفاده از رتبه‌بندی ترکیبی»، پژوهش و برنامه­ریزی شهری، سال 2، ش 7 ، ­(1390).

    ×   شیری، طهمورث و سهیلا بیداریان. «بررسی عوامل اقتصادی جمعیّتی مؤثّر بر باروری زنان 49-15 ساله­ی شاغل در آموزش پرورش منطقه­ی 22 تهران»، پژوهش نامه علوم اجتماعی، سال 3، ش3، (1388).

    ×   شیری، محمد، طه نور اللهی و الهام رستمی. «بررسی عوامل مؤثّر بر باروری با تکیه بر رویکرد چند سطحی»، معرفت، ش 189، (1392).

    ×   شهبازین، سعیده، آزاده غلامی و صفیه شهبازین  «نقش ترجیح جنسی در رفتار باروری زنان شهرستان کنگاور»، مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی ایلام، دوره بیست و دوّم، شماره­ی 6، (1393).

    ×   عباسی شوازی، محمّد جلال، پیتر مک دونالد، میمنت حسینی چاووشی و زینب کاوه فیروز. «بررسی دیدگاه زنان در مورد رفتارهای باروری در استان یزد با استفاده از روش­های کیفی»،نامه علوم اجتماعی، ش20، (1381).

    ×   عباسی­شوازی، محمّد­جلال و حاتم حسینی. «تفاوت­های قومی باروری در ایران: روندها و عوامل مؤثّر بر آن».  جامعه­شناسی ایران، دوره­ی 8، ش 4، (1386).

    ×   عباسی‌شوازی محمدجلال و رسول صادقی. «قومیت و باروری: تحلیل رفتار باروری گروه­های قومی در ایران»، نامه علوم اجتماعی، ش29، (1385).

    ×   عباسی‌شوازی، محمد جلال و عباس عسکری‌ندوشن. «تغییرات خانواده و کاهش باروری در ایران: مطالعه موردی استان یزد»،نامه علوم اجتماعی، ش25، (1384).

    ×   عباسی­شوازی، محمّد­جلال و ملیحه علی­ماندگاری. «تأثیر ابعاد متفاوت استقلال زنان بر رفتار باروری آن­ها در ایران»، پژوهش زنان، دوره­ی 8، ش1، (1389).

    ×   نوروزی، لادن. «بررسی تأثیر عوامل اقتصادی اجتماعی بر میزان باروری زنان در ایران»، برنامه و بودجه، ش30، (1377).

    ×   محمودیان، حسین، احمد محمدپور و مهدی رضایی. «زمینه­های کم­فرزندآوری در استان کردستان: مطالعه موردی شهر سقز»، نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، ش8، (1388).

    ×   ویکس، جان. جمعیت: مقدمه­ای بر مفاهیم و موضوعات، ترجمه­ی الهه میرزایی، تهران، مؤسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه­ریزی. (1385)

    • Ø Abbasi-Shavazi, M.J., P. McDonald, & M. Hosseini-Chavoshi.  The Fetility Transition in Iran; Revolution and Reproduction, Springer, Dordrecht. (2009).
    • Ø Abbasi-Shavazi, M.J. & P. McDonald (2005). "National and Provincial-level fertility trend in Iran, 1972-2000", Working Paper in Demography, No 94, Australian National University.
    • Ø Baschieri, A. "Effecs of Modernisation on Desired fertility in Egypt". Population, Space and Place 13, (2007).
    • Ø Bongaarts, J. "Fertility and reproductive preferences in post-transitional societies".Population and Development Review. 27(supplement), (2001).
    • Ø Bongaarts, J & S.C. Watkins. "Social Interactions and Contemporary Fertility Transitions". Population and Development Review 22(4), (1996).
    • Ø Brewster, K.L & R. Rindfuss. "Fertility and Women’s Employment in Industrialized Nations". Annual Review of Sociology 26 , (2000).
    • Ø Bourdieu, P. 1986. "The Forms of Capital," in, J.G.Richardson (ed.) Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education. New York: Greenwood Press .
    • Ø Chesnais, J.C. "Determinants of below replacement fertility", Population Bulletin of the United Nations (40/41), (2000).
    • Ø Cleland, J & C.Wilson  "Demand Theories of the Fertility Transation, An Iconoclastic View". Population Studies 41, (1987).
    • Ø Cramer, J . "Fertility and Female Employment: Problems of Causal Direction". American Sociological Review 45, (1980).
    • Ø Felmlee, D.H . "The Dynamic Interdependence of Women Employment and Fertility". Social Science Research 22, (1993).
    • Ø Goldstein, J., W. Lutz, , & M.R. Testa, "The emergence of sub-replacement family size ideals in Europe". Population Research and Policy Review 22(5-6), (2003).
    • Ø Lackland Sam, D, K. Peltzer & B. Mayer. "The Changing Values of Children and Preferences Regarding Family Size in South Africa." Applied Psychology: An International Review, 54(3), (2005).
    • Ø Lesthaeghe, R. & J. Surkyn, "Cultural dynamics and economic theories of fertility change", Population and Development Review 14(1), (1988).
    • Ø Livi Bacci, M. "Comment: Desired family size and the future course of fertility", Population and Development Review 27, (2001).
    • Ø Mcquillan, K. "When Dose Religion Influence Fertility?," Population and Development Review, 30(1), (2004).
    • Ø Michel, J. S, J. K. Michelson, L. M. Kotrba, J. M. Lebreton & B. B. Baltes. "A Comparative Test of Work – Family Conflict Models and Critical Examination of Work – Family Linkages". Journal of Vocational Bahavior 74, (2009).
    • Ø Casterline, J.B. (ed.) 2001. Diffusion Processes and Fertility Transition: Selected Perspectives, Washington, DC: National Academy Press.
    • Ø Rindfuss, R.R., K. Benjamin-Guzzo & S. Philip Morgan. "The Changing Institutional Context of Low Fertility". Population Research and Policy Review 22, (2003).
    • Ø Saskia, H. Anne, G. Joshua,G & Buhler, C. "Fertility preferences:what measuring second choices teaches us".Vienna Yearbook of Population Research, (2011).
    • Ø Smith–Lovin, L. & A. Tickamyer. "Nonrecursive Models of Labor Force Participation, Fertility Behavior, and Sex Role Attitudes". American Sociological Review 43, (1978).
    • Ø Van de Kaa, D.J. "Postmodern fertility preferences: From changing value orientation to new behavior", Population and Development Review 27, (2001).