پیش بینی باروری کل ایران تا افق 1404، مبتنی بر دیدگاه توسعه ای و سناریوهای اقتصادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی

2 رئیس مرکز مطالعات و پژوهش های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه

3 معاون پژوهشی مرکز مطالعات و پژوهش های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه

4 پژوهشگر اقتصادی

5 کارشناس ارشد اقتصاد

چکیده

کمتر نظریه ای در اقتصاد مرسوم وجود دارد که بتواند تغییرات شاخص های اجتماعی مانند باروری کل را بر اساس تغییرات متغیرهای اقتصادی تبیین کند. نظریه ی تحول فرهنگی اینگلهارت، تغییرات اجتماعی با منشأ اقتصادی را در یک فرآیند زمانی تبیین و تئوریزه میک‌ند. بر این اساس، مقاله ی حاضر م یکوشد تا باروری کل را بر اساس متغیرهای اجتماعی و اقتصادی مؤثر بر آن، در قالب 3 سناریوی اقتصادی ادامه ی روند کنونی، تأثیر اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها و دست یابی به اهداف چشم انداز 1404 ، مبتنی بر نظریه ی اینگلهارت، الگوسازی و تا افق 1404 پیش بینی کند. نتایج نشان داد که تحت هر یک از سناریوهای اقتصادی، باروری کل، روند کاهنده را ادامه خواهد داد که تأیید کننده ی نظریه ی اینگلهارت در خصوص خیزش ارزش های فرامادی است. طبقه بندی O15, O11,E31, E21,C45, C53, C22 : JEL

کلیدواژه‌ها


  • ×      ابریشمی، حمید، حجت اله غنیمی فرد، مهدی احراری و منیژه رضایی «پیش­بینی قیمت گازوئیل خلیج فارس مبتنی بر تحلیل تکنیکی و شبکه‌های عصبی» مطالعات اقتصاد انرژی، مؤسسه­ی مطالعات بین المللی انرژی، ش 24، (بهار 1389).

    ×      ابریشمی، حمید، ابراهیم گرجی، مهدی احراری و فرزانه نجفیان «اثرات جهانی شدن بر صادرات غیر نفتی ایران»، بازرگانی، ش 51، (تابستان 1388).

    ×      ابریشمی، حمید، علی معینی، محسن مهرآرا، مهدی احراری و فاطمه سلیمانی کیا «مدل­سازی و پیش­بینی قیمت بنزین با استفاده از شبکه عصبی GMDH»، پژوهش­های اقتصادی ایران، دانشکده اقتصاد علامه طباطبایی، ش 36، (پائیز 1387).

    ×      ابریشمی، حمید، علی معینی، محسن مهرآرا، مهدی احراری و سوده میرقاسمی، «الگوسازی و پیش­بینی رشد اقتصادی در ایران» تحقیقات اقتصادی، دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران، ش 88، (پائیز 1388).

    ×      ابریشمی، حمید، ابوالقاسم مهدوی، مهدی احراری و بیتا صابری «اثرات جهانی شدن بر اشتغال و تقاضای نیروی کار ماهر وغیر ماهر ایران»، پژوهشنامه بازرگانی، (1389).

    ×      اسدالهی، سعید، «بررسی عوامل اقتصادی و اجتماعی مؤثر بر باروری زنان و تببین نقش توسعه­ای آن در مناطق روستایی شهرستان گرمی در استان اردبیل»، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، (1381).

    ×      احراری، مهدی، الگوسازی و پیش­بینی رشد اقتصادی، اشتغال و CO2 مبتنی بر رشد جمعیت با استفاده از روش­های هوشمند، مرکز مطالعات و پژوهش­های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه، طرح پژوهشی، (1389).

    ×      اینگلهارت، رونالد 1373. تحول فرهنگی در جامعه پیشرفته صنعتی، ترجمه­ی مریم وتر، کویر.

    ×      اینگلهارت، رونالد و کریستین ولزل 1389. نوسازی، تغییر فرهنگی و دموکراسی، ترجمه­ی یعقوب احمدی، کویر 1389.

    ×      رضاییان، محسن، محمود شیخ فتح­الهی و زینت سالم «تعیین­کننده­های میزان باروری عمومی در جمعیت شهری و روستایی ایران»، حکیم، (1379).

    ×      سوری، علی و رضا کیهانی حکمت، «متغیرهای جمعیتی، اندازه دولت و رشد اقتصادی در ایران»، پژوهش­های اقتصادی، 3(9-10)، (پاییز و زمستان 1382).

    ×      شرزه­ای، غلامعلی، مهدی احراری و مجید فخرایی «مقایسه پیش­بینی تقاضای آب شهر تهران با استفاده از الگوهای ساختاری سری­های زمانی و شبکه عصبی»، تحقیقات اقتصادی، دانشکده اقتصاد تهران، ش 84 (پائیز 1387).

    ×      شیری، طهمورث و سهیلا بیداریان، «بررسی عوامل اقتصادی جمعیتی مؤثر بر باروری زنان 49-15 ساله شاغل در آموزش و پرورش منطقه 22»،  پژوهش­نامه علوم اجتماعی، سال سوم، ش 3، (پاییز 1388).

    ×      ضیایی بیگدلی، محمدتقی، صمد کلانتری و محمدباقر علی زاده اقدم «رابطه بین میزان باروری کل با توسعه اقتصادی و اجتماعی»، رفاه اجتماعی، 5(21)، (تابستان 1385).

    ×      عرب مازار، عباس و شاد علی کشوری «بررسی اثر تغییر ساختار جمعیت بر رشد اقتصادی»، پژوهش­های اقتصادی»، 5(21)،  (بهار 1384).

    ×      گیلیس، مالکوم، دوایت اچ. پرکینز، مایکل رومر و دانلد آر. اسنودگراس 1385. اقتصاد توسعه، ترجمه­ی غلامرضا آزاد ارمکی، تهران، نی.

    ×      متوسلی، محمود، علی نیکونسبتی و مجتبی بیات «توسعه انسانی به مثابه فرآیندهای درهم تنیده»، توسعه روستایی، دوره اول، ش 2، (بهار و تابستان 1389).

    ×      مشفق، محمود، تحولات جمعیتی، چالش­های روبرو و لزوم تجدید نظر در سیاست­های جمعیتی ایران، مرکز مطالعات و پژوهش­های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه، (1389).

    ×      معینی، علی، محسن مهرآرا و مهدی احراری، «محاسبه هوشمند حداکثر عایدی در بازار پیش خرید و پیش فروش نفت خام»، مطالعات اقتصاد انرژی، مؤسسه مطالعات بین­المللی انرژی، ش 19، (زمستان 1387).

    ×      مهرآرا، علی معینی و مهدی احراری، «الگوسازی و پیش­بینی تورم در ایران با استفاده از شبکه عصبی GMDH»، پیک نور، (زمستان 1389).

    ×      ____، «مدل­سازی و پیش­بینی تورم در ایران»، پیک نور، (زمستان 1389).

    ×      مهرآرا، محسن، علی معینی، مهدی احراری و زکیه بهرامی، «پیش­بینی قیمت آمونیاک با رویکرد شبکه­های عصبی»،  اقتصادمقداری، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی دانشگاه شهید چمران اهواز، (1389).

    ×      مهرآرا، محسن، علی معینی، مهدی احراری و علی عرفانی فرد، «امکان افزایش عایدی حاصل از ناکارایی­ها در بازار آتی نفت خام»، پژوهشنامه اقتصادی، پژوهشکده امور اقتصادی، ش 7 و ویژه­نامه بازار سرمایه، (تابستان 1389).

    ×      مهرآرا، محسن، علی معینی، مهدی احراری، و امیر هامونی، «الگوسازی و پیش­بینی شاخص بورس اوراق بهادار تهران و متغیرهای مؤثر بر آن»، پژوهش و سیاست­های اقتصادی، معاونت اقتصادی وزارت اقتصاد و دارایی، ش 51، (پائیز 1388).

    ×      مهرآرا، محسن، نفیسه بهرادمهر، مهدی احراری، مهدی و محسن محقق «پیش‌بینی بی‌ثباتی قیمت نفت با استفاده از شبکه‌ عصبی GMDH»، مطالعات اقتصاد انرژی، مؤسسه مطالعات بین المللی انرژی، ش 25، (تابستان 1389).

    ×      میرمحمدصادقی سیدجواد، اکبر توکلی و فریبا واحدسعید، «عوامل اجتماعی - اقتصادی و جمعیت شناختی مؤثر بر باروری در مناطق روستایی شهرستان نجف آباد»، زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، دوره 8، ش1، (بهار 1389).

    ×      دلالی اصفهانی رحیم و رضا اسماعیل زاده، «نظریه جمعیت: با نگرش نهادی محدود»، پژوهشنامه اقتصادی (پاییز 1385).

     

    • Acemoghlu, D and S Johnson, (2007), "Disease and Development: The Effect of Life Expectancy on Economic Growth" Journal of Political Economy, 115(6).
    • Andersson, Bjorn (2001), "Scandinavian Evidence on Growth and Age structure", Regional Studies, Vol 35, No 5, pp.
    • Barro, R. J., (1991), "Economic growth in a Cross Section of Countries", Quarterly Journal of Economics, 106(2).
    • Bloom.D.E and R.B. Freeman, (1988),"Economic Development and the Timing and Components of Population Growth", Journal of Policy Modeling.
    • Bloom, David E., David Canning, Günther Fink, Jocelyn E. Finlay, (2008), "The Effect of Fertility on Economic Growth", Working Paper, Center for International Developmentat Harvard University.
    • Farlow, S.J.(1984), "Self-organizing methods in modelling. GMDH type algorithms", New York and Basel, Marcel Dekker, Inc.
    •  Inglehart, Ronald, (1971), "The Silent Revolution in Europe: Intergenerational Change in Post-industrial Societies", American Political Science Review 65 (December): 991–1017. 
    • Inglehart, Ronald, Christian,Welzel,(2005), "Modernization, Cultural Change  and Democracy", Cambridge University Press.
    • Ivakhenko A.G, G.A, Ivakhenko (1995), " The Review of Problems Solvable by GMDH Algoritm", Pattern Recognition and Image Analysis, Vol. 5, No.4.
    • ___ (2000(a)),"Problems of Further Development of the Group Method of Data Handling Algorithms", Part I, Pattern Recognition and Image Analysis, Vol 10, No 2.
    • Ivakhnenko G.(2000(b)), "Problems of further development of the group method of data handling algorithms", Pattern Recognition and Image Analysis.
    • Ivakhnenko, A. G. (1968), "The group method of data handling; a rival of the method of stochastic approximation" Soviet Automatic Control, 13(3).
    • Jameson, Kenneth P, "Has Institutionalism Won the Development Debate? ", Journal of Economic Issues;Vol 40, No 2 (2006).
    • Kelley, A. C. (1988), "Economic Consequence of Population Change in the third World", Journal of Economic Lietrature, 26.
    • Lee, R. and A, Mason (2009), "Fertility, Human Capital and Economic Growth over the Demographic Transition, European Journal of Population", 16 march.
    • Li Li , Jiuping Xu. "Modelling and simulation of a system dynamics model for county cycle economy", World Journal of Modelling and Simulation ,Vol. 2 No. 3.(2006)
    • Micevska, M.B, (2001) Economic Disruption, Malthusian Fertility and Economic Growth, Economic Studies Program, the Broking Institution and Department of Economics, Claremont Graduate University.
    • Morand, O. F. (1999) "Endogenous Fertility, Income Distribution and Economic Growth", Journal of Economic Growth, 4, September.
    • North, Douglass, C, "Economic Performance Through Time", The American Economic Review, Vol. 84, No. 3(1994).
    • North, Douglass (2000), The New Institutional Economics and Third World Development, Edit by J. Harriss, J.Hunter.
    • Oha, S. K, W. Pedrycz (2002), "The design of self-organizing Polynomial Neural Networks", Information Sciences, 141.
    • Rahmati, M, et.al. (2010), "Subsidy Effects on Fertility", Conference on Iran’s Economy on October 16.
    • Rosenblatt, A.B ,and Silis, Ya.(1985) "Algorithms for Construction of Decision Function in the Form of a Complex Logic Proposition", Soviet Automatic Control, 9.
    • Scott, D.E., and , C.E, Hutchinson (1976) "The GMDH Algorithm- A Technique for Economic Modeling". Report No.ECE-SY-67-1, University of Massachusetts, Dep. of Computer Science.
    • Simon, Herbert (1991). "Bounded Rationality and Organizational Learning". Organization Science 2 (1): 125–134.
    • Tamura, R. (1988) Fertility, Human Capital and the Wealth of Nations, PhD. Dissertation, University of Chicago.
    • Taylor, C. and Jodice, D. (1982), "World Handbook of  Political and Social Indicator", 3d ed. New Haven; Yale University Press.