قواعد ناظر بر تکثیر موالید

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه شهید مطهری

2 دانشجوی دکتری اسلام و حقوق دانشگاه ادیان و مذاهب، سطح سه مرکز تربیت مدرس حوزه علمیه حضرت صدیقه کبری (س) قم

3 دانش آموخته سطح سه حوزه علمیه قاسم بن الحسن (ع) تهران، طلبه سطح چهار (درس خارج)

چکیده

امروزه، مسئله ی کاهش جمعیت، یکی از مسائل مستحدثه و موضوع بحث و مناقشه در محافل علمی و اجتماعی است؛ به ویژه پس از آنکه سرشماری جمعیت کشور در سال 1385 روند کاهش رشد جمعیت را با وضوحی بیش از گذشته نشان داد،. از این رو سعی شد در این مقاله، با رویکردی درون دینی و برون دینی به این مسئله پرداخته شود. هدف این مقاله آن است که با تبیین قواعد ناظر بر تکثیر نسل، در راستای سیاست تکثیر جمعیت در عصر حاضر گامی- هر چند کوچک- جهت اشاعه ی ارزش های دینی و بومی و ارتقای علمی جامعه ی فقاهتی برداشته باشد. تتبع و گردآوری اطلاعات پژوهش حاضر اسنادی و به روش تحلیل محتواست. علی رغم دلالت برخی از نصوص بر تکثیر نسل، می توان به اقتضای درک قطعی عقل، مطلوبیت تکثیر نفوس را دریافت. از مجموع قواعد عقلی، اصولی و فقهی ناظر بر تکثیر موالید چنین مستفاد می گردد که تحدید نسل مؤمنین زمانی که سبب تضعیف اسلام گردد و امنیت ملی را به خطر اندازد، جایز نیست، بلکه تکثیر موالید ضرورت می یابد.

کلیدواژه‌ها


  • ×   قرآن کریم

    ×   آشتیانى، میرزا محمد حسن 1403 ه‍ ق. القواعد الفقهیة (بحر الفوائد)، قم، کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى.

    ×   ............. 1425ق. الرسائل التسع، قم، المؤتمر العلامه الآشتیانی.

    ×   آل کاشف­الغطاء، محمد حسین. تحریر المجلّه، تهران، مکتبة النجاح.

    ×   ابن عاشور، محمدبن طاهر. التحریر و التنویر، جامع التفاسیر نور.

    ×   ابن منظور، محمد 1414ق. لسان العرب، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی.  ‏

    ×   ابو زهره، محمّد 1377ق. اصول الفقه الاسلامى، دار الفکر العربى.

    ×   اردبیلى، احمد. زبدة البیان فی أحکام القرآن، تهران، المکتبة الجعفریة لإحیاء الآثار الجعفریة.

    ×   ........... 1403. مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، قم، انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

    ×   اشتهاردى، على پناه 1417 ه‍ ق. مدارک العروة، تهران، دار الأسوة للطباعة و النشر.

    ×   امامی، سید حسن. حقوق مدنی، تهران، اسلامیه.

    ×   انصارى شیرازى، قدرت الله و پژوهشگران مرکز فقهى ائمه اطهار (ع) 1429 ه‍ ق. موسوعة أحکام الأطفال و أدلتها، قم، مرکز فقهى ائمه اطهار(ع).

    ×   انصاری، حمید. دیدگاه امام خمینی (قدس) در اعتبار ملاک مصلحت در فقه سیاسی اسلام، (رساله دکترای فقه و حقوق دانشگاه تهران)، (به راهنمایی سیدمحمد موسوی بجنوردی) (1389).

    ×   انصارى، شیخ مرتضی 1422ق. فرائد الاصول، قم، مجمع الفکر اسلامی.

    ×   ............. . المتاجر (المکاسب).

    ×   .............، قاعدة لا ضرر و الید و الصحة و القرعة (فرائد الأصول)، قم، انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

    ×   .............. (الف) 1415 ه‍ ق کتاب الصلاة، قم،  کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى.

    ×   ............ (ب) 1415 ه ق،‍ کتاب الطهارة، قم،  کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى.

    ×   ایرانی طرفی، عبدالمحمد ۱۳۸۴ش. المعجم، فرهنگ ابجدی لغات قرآن کریم همراه با ارائه‌ی معانی مختلف، قم، ائمه (ع).

    ×   بجنوردی، حسن. منتهی‌الاصول، قم، منشورات نصرتی.

    ×   بجنوردی، سید محمدبن حسن 1401 ه‍ ق. قواعد فقهیه، تهران، عروج.

    ×   بحرانی، محمد سند 1415ق. سند العروه‌ی الوثقی - کتاب الطهاره، قم، صحفی.

    ×   بحرانى، یوسف 1405ق. الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، قم، انتشارات اسلامى وابسته به جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم.

    ×   بشرّ، سید عبدالله 1404 ق. الاصول الاصلیه و القواعد الشرعیه، قم، مکتبة المفید.

    ×   البوطی، محمد سعید رمضان ١٤١٢ق. ضوابط المصلحه‌ی فی الشریعه‌ی الإسلامیه، بیروت، الرساله.

    ×   پارساپور، محمد باقر، «اضطرار در حقوق مسئولیت مدنی»، نامه مفید، ش40، (بهمن و اسفند1382).

    ×   تبریزى، جوادبن على. استفتائات جدید، قم.

    ×   ترحینى عاملى، سید محمد حسین 1427‍ق. الزبدة الفقهیة فی شرح الروضة البهیة، قم، دارالفقه للطباعة و النشر.

    ×   تهانوی، محمد علی 1996ق. موسوعه کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، لبنان، رفیق­العجم.

    ×   جبران، مسعود 1380ش. الرائد: فرهنگ الفبایی عربی- فارسی، ترجمه‌ی رضا انزابی‌نژاد، مشهد، آستان قدس رضوی.

    ×   جعفری لنگرودی، محمد جعفر1346. ترمینولوژی حقوق، تهران، کتابخانه‌ی ابن سینا.

    ×   ............. 1378. مبسوط در ترمینولوژی حقوق، تهران، گنج دانش.

    ×   جعفریان، رسول 1428‍ق. رسائل حجابیه، قم، دلیل ما.

    ×   جمعی از مؤلفان. مجله فقه اهل بیت (ع) (بالعربیه)، قم، مؤسسه‌ی دائرة‌المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت (ع).

    ×   جمعی از مؤلفان، مجله‌ فقه اهل بیت (ع) (فارسی)، قم، دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت (ع).

    ×   جمعی از محقّقان 1389ش. فرهنگ نامه اصول فقه، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.

    ×   جمعی از محققان در پژوهشگاه تحقیقات اسلامی 1428‍ ق. جهاد در آینه‌ی قرآن، قم، زمزم هدایت.

    ×   جناتى شاهرودى، محمد ابراهیم. منابع اجتهاد از دیدگاه مذاهب اسلامى، مؤسسه تحقیقات و نشر معارف اهل­البیت (ع).

    ×   جوادی آملی، عبدالله 1372. ولایت فقیه، تهران، رجاء.

    ×   حائرى طباطبایى، سید على. ریاض‌المسائل، قم، مؤسسه آ­ل­البیت (ع).

    ×   حرّ عاملی، محمدبن حسن 1418ق. الفصول المهمه فی أصول الأئمه  - تکمله  الوسائل، قم، مؤسسه معارف اسلامی امام رضا (ع).

    ×    .........، 1409 ق. وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل­البیت (ع).

    ×   حسینی ارموی، میرجلال الدین 1372. ‏بیان السعاده فی مقامات العباد، ترجمه‌ی رضا خانی و حشمت‌الله ریاضی، تهران، دانشگاه پیام ‏نور.

    ×   حسینی روحانی قمّی، سید صادق. المسائل المستحدثه.

    ×   .............. 1412 ق. فقه الصادق (ع)، قم، دارالکتاب.

    ×   حسینى شیرازى، سید محمد 1421 ق. الفقه، المرور و آداب السفر، لبنان، مؤسسة المجتبى.

    ×   .......... 1413‍ ق. القواعد الفقهیة، لبنان، مؤسسه امام رضا (ع).

    ×   حسینی طهرانی، سید محمد حسین 1415ق. رساله‌ی نکاحیه: کاهش جمعیت، ضربه‌ای سهمگین بر پیکر مسلمین، تهران، حکمت.

    ×   حکمت نیا، محمود 1390. حقوق زن و خانواده، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.

    ×   حکیم، محمدتقى 1979ق. الاصول العامه للفقه المقارن، قم، مؤسسه آل­البیت (ع).

    ×   حلّی (علامه)، حسن‌بن یوسف‌بن مطهر اسدی 1420 ق. تحریر الأحکام الشرعیه علی مذهب الإمامیه، قم، مؤسسه امام صادق (ع).

    ×   ................ 1412‍ ق. منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیه.

    ×   ................... 1413 ق. مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة، قم، انتشارات اسلامى وابسته به جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم.

    ×   حلّى (فخر المحققین)، محمد 1387 ق. إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، قم، اسماعیلیان.

    ×   حلّی، مقدادبن عبداللّه سیوری 1425 ق. کنزالعرفان فی فقه القرآن، قم، مرتضوی.

    ×   حلّی، یحیی‌بن سعید 1405‍ ق. الجامع للشرائع، قم، سیدالشهداء العلمیه.

    ×   خامنه‏ای، سید علی ‏ 1424‍ق. أجوبةالاستفتائات (فارسى)، قم، دفتر معظم له در قم.

    ×   خراسانى (آخوند)، محمد کاظم 1417 ق. کفایة الاصول، قم، مؤسسة آل­البیت (ع).

    ×   خراسانی، محمد کاظم ۱۳۸۶ش.کفایه الاصول، ترجمه‌ی مسعود عباسی، قم، دار الفکر.

    ×   خلخالی، سید محمد مهدی موسوی 1422 ق. حاکمیت در اسلام یا ولایت فقیه، ترجمه‌ی جعفر الهادی، قم، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم.

    ×   خمینى، سید روح اللّه. تحریرالوسیلة، قم، دارالعلم.

    ×   ............ 1378. صحیفه‏ی امام، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).

    ×   ............ 1424 ق. توضیح المسائل، قم، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه ی مدرسین حوزه علمیه قم.

    ×   ............. 1387.آیین انقلاب اسلامی، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).

    ×   .............. 1376 ق. کتاب الطهارة، قم، حکمت.

    ×   .............. القواعدالفقهیة و الاجتهاد و التقلید (الرسائل للإمام الخمینی)، قم، اسماعیلیان.

    ×   الراغب الاصفهانی، حسین‌بن محمد‌بن المفضل 1423ق. المفردات فی غریب القرآن، قم، ذوی‌القربی.

    ×   .............. 1412‍ ق. مفردات ألفاظ القرآن، لبنان، دار العلم.

    ×   ..............1383. المفردات فی غریب القرآن، ترجمه‌ی غلامرضا خسروی حسینی، مرتضوی.

    ×   راوندی، قطب الدین، سعید‌بن عبداللّه 1405‍ ق. فقه القرآن، قم، کتابخانه آیه‌الله مرعشی نجفی (رحمه­الله).

    ×   رحمانی منشادی، حمید. «مشروعیت رحم جایگزین در اندیشه فقهی»، اخلاق پزشکی، سال2، ش3، (بهار 1387).

    ×   رشتی، میرزا حبیب اللّه 1322ق. الغصب، به کوشش شیخ احمد شیرازی.

    ×   رضی، سید محمد 1414‍ ق. نهج البلاغه، قم، نهج‌البلاغه.

    ×   رنجبر، محمود و هدایت‌الله ستوده 1384. مردم‌شناسی با تکیه بر فرهنگ مردم ایران، تهران، ندای آریانا.

    ×   روشه، گی. تغییرات اجتماعی، ترجمه‌ی منصور وثوقی، تهران، نی.

    ×   زمانی، محمود. «نقش زمان و مکان در اجتهاد از دیدگاه شهید صدر»، نقد و نظر، ش 5، (1374).

    ×   زیبایی نژاد، محمد رضا 1391. جایگاه خانواده و جنسیت در نظام تربیت رسمی، قم، هاجر.

    ×   سبحانی تبریزی، جعفر ۱۳۸۱. الانصاف فی مسائل دام فیها الخلاف، قم، امام صادق (ع).

    ×   ................ تهذیب الاصول، تقریرات درس سید روح‌الله موسوی امام‌الخمینی، قم، اسماعیلیان.

    ×   ................ 1414 ق. نظام الطلاق فی الشریعة الإسلامیة الغراء، قم، امام صادق (ع).

    ×   ..............1424‍ ق. المواهب فی تحریر أحکام المکاسب، قم، امام صادق (ع).

    ×   سبزواری، سید عبدالاعلی 1413ق. مهذب الاحکام، قم، المنار.

    ×   سجّادى، سیدجعفر. فرهنگ معارف اسلامى، تهران، شرکت مؤلفان و مترجمان.

    ×   سیفی مازندرانی، علی اکبر 1425 ق. مبانی الفقه الفعال فی القواعد الفقهیه  الساسیه، قم، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم.

    ×   شاطبی، ابواسحاق. الموافقات فی اصول الشریعه، بیروت، دارالکتب العلمیه.

    ×   شاهرودى، سید محمود هاشمى 1426ق. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع)، قم، مؤسسه دائرة‌المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت (ص).

    ×   شبیرى زنجانى، سید موسى 1419‍ق. کتاب نکاح، قم، راى‌پرداز.

    ×   ................ 1428 ق. المسائل الشرعیة، قم، نشرالفقاهة.

    ×   شریف لاهیجی، محمدبن علی1373. ‏تفسیر شریف لاهیجی، تهران، داد.

    ×   شریعتی، روح الله 1387. قواعد فقه سیاسی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.

    ×   شفتی گیلانی، سید محمد باقر 1409‍ ق. تحفة‌الأبرار الملتقط من آثار الأئمه الأطهار، اصفهان، مسجد سید.

    ×   شیرکوند، حامد. مصلحت و پایه‌های فقهی آن، (پایان نامه کارشناسی ارشد فقه و حقوق، پردیس قم دانشگاه تهران)، (به راهنمایی دکتر مجتبی الهیان)، (1388).

    ×   صافى گلپایگانى، لطف الله 1417‍ ق. جامع الأحکام، قم، حضرت معصومه (س).

    ×   صدر، سید محمد باقر 1403‍ ق. الفتاوى الواضحة وفقاً لمذهب أهل البیت (ع)، لبنان، دارالتعارف للمطبوعات.

    ×   ................. 1980م. تعارض الادله الشرعیه، تقریر محمود هاشمی، بیروت، دارالکتب اللبنانی.

    ×   ................. ١٣٧۵. اقتصادنا، قم، مکتب الاعلام الاسلامی.

    ×   ................. 1431ق. دروس فی علم الاصول (الحلقة الاولی و الثانیة)، قم، دارالصدر.

    ×   صدوق، محمّدبن علی‌بن بابویه 1403‍ ق. معانی الأخبار، قم، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم.

    ×   ................ توحید صدوق، قم، جامعه‌ی مدرّسین.

    ×   ................. 1409 ق. من لا یحضره الفقیه، ترجمه‌ی علی اکبر غفاری، تهران، صدوق.

    ×   ................. 1413 ق. من لا یحضره الفقیه، قم، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم.

    ×   صّفار، فاضل 1429ق. فقه المصالح و المفاسد، لبنان، دارالعلوم.

    ×   طاهری، حبیب‌الله 1418‍ ق. حقوق مدنی، قم، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم.

    ×   طباطبایى حکیم، سید محسن 1410‍ ق. منهاج الصالحین (المحشّى‌للحکیم)، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات.

    ×   طباطبایی، سید محمد حسین 1417 ق. المیزان فی تفسیر القرآن، قم، انتشارات اسلامی جامعه‏ی مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم.

    ×   ............... 1374. ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه‌ی سید محمد باقر موسوی همدانی، قم، انتشارات اسلامی جامعه‏ی مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم.

    ×   طریحی، فخرالدین 1363. مجمع البحرین، تحقیق سید احمد حسینی، تهران، المکتبه  المرتضویه. 

    ×   طهرانی، سید محمد حسین. رساله نکاحیه، تهران، حکمت.

    ×   طوسی، محمدبن حسن 1414‍ ق. الأمالی، قم، دارالثقافه.

    ×   ............ 1411‍ ق. جواهر الفقه - العقائد الجعفریة، قم، انتشارات اسلامى وابسته به جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم.

    ×   العالم، یوسف حامد. المقاصد العامة للشریعة الاسلامیة، الدار السودانیة، دار الحدیث القاهرة.

    ×   العاملی (شهید اول)،  محمد ابن مکی. القواعد و الفوائد، تحقیق عبدالهادی حکیم، قم، مکتبه المفید.

    ×   ................ 1419‍ ق. ذکرى الشیعة فی أحکام الشریعة، قم،  مؤسسه آل البیت (ع).

    ×   عاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین‌بن علی 1410‍ ق. الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، قم،  داوری.

    ×   ................ 1413‍ ق. مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، قم، المعارف الإسلامیة.

    ×   ................ 1416‍ ق. تمهید القواعد الأصولیة و العربیة، قم، تبلیغات اسلامى حوزه‌ی علمیه‌ی قم.

    ×   ................1420‍ ق. الحاشیة الأولى على الألفیة، قم، تبلیغات اسلامى حوزه‌ی علمیه‌ی قم.

    ×   عاملى، بهاء الدین، محمد و نظام ساوجى 1429‍ ق. جامع عباسى و تکمیل آن (محشّى)، قم، انتشارات اسلامى وابسته به جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم.

    ×   عبدالرحمان، محمود. معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیة.

    ×   عراقى، آغا ضیاء الدین و على کزازى 1418 ق. قاعدة لا ضرر، قم، دفتر تبلیغات اسلامى حوزه‌ی علمیه‌ی قم.

    ×   عطار‌زاده، مجتبی «پویش امنیتی رشد جمعیت در ایران»، مطالعات راهبردی زنان، ش 5 و 6، (پائیز و زمستان 1378).

    ×   علاسوند، فریبا1390.  زن در اسلام، قم، هاجر.

    ×   علیئی، محمد ولی «تاثیر آموزه‌ها و فتاوای شیعی در رشد و کنترل جمعیت»، شیعه‌شناسی، سال 3، ش 12، (زمستان 1384).

    ×   علی‌بن الحسین (ع) 1418‍ ق. الصحیفه السجادیه، قم، الهادی.

    ×   علیدوست، ابوالقاسم 1388. فقه و مصلحت، قم، فرهنگ و اندیشه اسلامی.

    ×   .............. 1381. فقه و عقل، تهران، دانش و اندیشه‌های معاصر.

    ×   عمید زنجانى، عباس على 1421‍ ق. فقه سیاسی، تهران، امیر کبیر.

    ×   ................... 1384. فقه سیاسی:قواعد فقه سیاسی- مصلحت، تهران، امیر کبیر.

    ×   غروی نائینی، میرزا محمد حسین 1424‍ ق. تنبیه الأمه و تنزیه المله، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه‌ی علمیه‌ی قم.

    ×   الغزالى الطوسى، محمدبن محمد 1451ق. المستصفى من علم الأصول، تحقیق و تعلیق محمد سلیمان الاشقر، بیروت، الرسالة.

    ×   فاضل کاظمی، جوادبن سعد اسدی. مسالک الأفهام إلی آیات الأحکام.

    ×   فتح الله، احمد 1415 ق. معجم الفاظ الفقه الجعفری، مطابع المدخول، دمام.

    ×   فراهیدی، خلیل‌بن احمد. کتاب العین، قم، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.

    ×   فیّاض، محمد اسحاق 1395ق. محاضرات فى اصول الفقه، تقریرات درسى آیة‌اللّه سیدابوالقاسم خوئى، نجف.

    ×   قافی، حسین و سعید شریعتی فرانی 1385ش. اصول فقه کاربردی، تهران، سمت.

    ×   قرّشی، سید علی اکبر 1412 ق 1386 ش. قاموس قرآن، تهران، دار الکتب الاسلامیه.

    ×   کاشانی، محمد محسن 1406 ق. الوافی، اصفهان، کتابخانه امیرالمؤمنین علی (ع).

    ×   کاشانی، حبیب الله 1404 ق. تسهیل المسالک الى المدارک فى رؤوس القواعد الفقهیه، قم، مطبعة علمیة.

    ×   کاظمی خراسانی، محمد علی (مقرر) 1387. فوائد الاصول (من افادات المیرزا حسین القروی النائینی)، اسلامی.

    ×   کرکى عاملى (محقق ثانى)، على‌بن حسین 1414 ق. جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم، مؤسسه آل البیت (ع).

    ×   کلانتری، ابراهیم ١٣٨٢. قرآن و چگونگی پاسخ‌گویی به نیازهای زمان، قم، معارف.

    ×   کلینی، محمدبن یعقوب 1407 ه‍ ق. الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیه.

    ×   ................. 1429‍ ق. الکافی، قم،  دار الحدیث للطباعه و النشر.

    ×   گرجى، ابوالقاسم 1421‍ ق. تاریخ فقه و فقها، تهران، سمت.

    ×   ................. 1361. تحوّل علم اصول، تهران، بعثت

    ×   مجلسی، محمد باقر 1410‍ ق. بحارالانوار، بیروت، الطبع و النشر.

    ×   ................. 1404‍ ق. مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، تهران، دار الکتب الإسلامیه.

    ×   ................. 1414‍ ق. لوامع صاحبقرانی، قم، اسماعیلیان.

    ×   مجلسی، محمد تقی 1406ق. روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، قم، کوشانبور.

    ×   محدث نوری، میرزا حسین 1408‍ق. مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، بیروت، آل‌البیت (ع).

    ×   محقق داماد یزدی، سید مصطفی 1406 ق. قواعد فقه، تهران، نشر علوم اسلامی.

    ×   محمصانی، صبحی رجب 1980م، فلسفه التشریع فی الاسلام، بیروت، دارالعلم للملایین.

    ×   مختاری مازندرانی، محمد حسین 1377. فرهنگ اصطلاحات اصولی، تهران، ابن سینا.

    ×   مرعشى شوشترى، سید محمد حسن (1427‍ق). دیدگاههاى نو در حقوق، تهران، میزان.

    ×   مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی - پژوهشکده فقه و حقوق 1421‍ ق. مأخذ شناسی قواعد فقهی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه‌ی علمیه‌ی قم.

    ×   مشکینى، على 1374. اصطلاحات الاصول، الهادی.

    ×   مصباح یزدی، محمدتقی. انسان و میل به جاودانگی، کتابخانه دیجیتال مؤسسه تحقیقات و نشر معارف اهل‌البیت (ع).

    ×   ............... 1388. اخلاق در قرآن، تحقیق محمد حسین اسکندری، قم، مؤسسه‌ی آموزشی و پژوهشی امام خمینی.

    ×   مصطفوى، سید محمد کاظم 1421‍ ق. مائة قاعدة فقهیة، قم، انتشارات اسلامى وابسته به جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم.

    ×   مطهرى، مرتضی 1377. حقوق زن در اسلام، تهران، صدرا.

    ×   ............... 1368. مجموعه آثار، قم، صدرا.

    ×   مظفر، محمد رضا 1424. اصول فقه، قم، جهان.

    ×   معاونت پژوهش 1391. تقویت نظام خانواده و آسیب‌شناسی آن، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.

    ×   مفید، محمّد 1413‍ ق. المقنعة، قم، کنگره جهانى هزاره شیخ مفید.

    ×   مکارم شیرازى، ناصر 1411 ق. القواعد الفقهیة، قم، مدرسه امیرالمؤمنین (ع).

    ×   ................ 1424 ق. أنوارالأصول، تقریرات درس آیت‌اللّه مکارم شیرازى به قلم احمد قدسى، قم، مدرسة الامام على‌بن ابى‌طالب (ع).

    ×   ................ 1425 ‍ق. أنوار الفقاهة، کتاب النکاح، قم، مدرسة الإمام علی‌بن أبی‌طالب (ع).

    ×   ................ 1426‍ ق. أحکام النساء، قم، مدرسه امام على‌بن ابى‌طالب (ع).

    ×   ................ 1428 ق. احکام بانوان، قم، مدرسه امام على‌بن ابى‌طالب (ع).

    ×   ................ 1429 ق. رساله توضیح‌المسائل، قم، مدرسه امام على‌بن ابى‌طالب (ع).

    ×   ................ 1429ق. احکام پزشکى، قم، مدرسه امام على‌بن ابى‌طالب (ع).

    ×   ................1382 ق. القواعد الفقهیّه، قم، دارالعلم.

    ×   ................1424‍ ق. کتاب النکاح، قم، مدرسه امام على‌بن ابى‌طالب (ع).

    ×   ................1427 ق. استفتائات جدید، قم، مدرسه على‌بن ابى‌طالب (ع).

    ×   ................1427‍ ق. دائرة المعارف فقه مقارن، قم، مدرسه امام علی‌بن ابی‌طالب (ع).

    ×   ملکی اصفهانی، مجتبی ۱۳۷۹. فرهنگ اصطلاحات اصول، قم، عالمه.

    ×   موحدی لنکرانى، محمد فاضل 1416 ق. أجوبة السائلین، قم، دفتر معظم‌له.

    ×   ................. جامع المسائل، قم، امیر قلم.

    ×   موسوى خویى، سید ابوالقاسم. المستند فی شرح العروة الوثقى.

    ×   ................ مصباح الاصول، السید محمد سرور البهسودی (مقرر)، مطبعه‌النجف.

    ×   نائینی ، محمدحسین1410. اجود التقریرات، تقریر ابوالقاسم خویی، قم.

    ×   نجفی خمینی، محمدجواد 1398 ق.  ‏تفسیر آسان، تهران، اسلامیه‏.

    ×   نجفى، محمد حسن 1404‍ق. جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، لبنان، دار إحیاء التراث العربی.

    ×   نراقى، مولى احمد 1417‍ ق. عوائد الأیام فی بیان قواعد الأحکام، قم، دفتر تبلیغات اسلامى حوزه‌ی علمیه‌ی قم.

    ×   ................1415‍ ق. مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، قم، آل البیت (ع).

    ×   نعمان، مغربی ابوحنیفه، 1385 ق. دعائم الاسلام، قم، آل البیت (ع).

    ×   هاشمی شاهرودی، سید محمود 1405ق. بحوث فی علم‌الاصول (تعارض ادله الشرعیه)، تقریرات درس آیه‌الله صدر، قم.

    ×   یثربی، سید علی محمد 1387. درسنامه قواعد فقه استدلالی، تهران، جهاد دانشگاهی.

    • Ø http://www.alamolhoda.ir/index.php/interviews/-rasa
    • Ø http:// www.farsi.khamenei.ir
    • Ø http:// www.library.tebyan.net/newindex.aspx?pid
    • Ø http:// www.mehrkhane.com/fa/tag
    • Ø http://www.mouood.org/component
    • Ø http://www.khabaronline.ir/detail//society/urban
    • Ø http://www.khamenei.ir
    • Ø http://www.sabteahval.ir