گستره ی حق والدین بر تربیت کودک (مطالعه ی تطبیقی نظام حقوقی ایران با اسناد بین المللی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی

2 عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع)

3 کارشناس ارشد حقوق دانشگاه امام صادق (ع)

4 دانشجوی دکتری فلسفه دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

حق والدین بر تربیت کودک از حقوق به رسمیت شناخته شده در فقه امامیه، نظام حقوقی ایران و نیز اسناد حقوقی بین المللی است. گستره ی اعمال این حق نیز مانند بسیاری از حقوق انسانی مطلق نبوده و محدودیت هایی قانونی بر آن وارد می شود. در این پژوهش ابتدا «مبانی حق والدین بر تربیت کودک» از منظر فقه امامیه و سپس جایگاه آن در حقوق داخلی ایران و اسناد بین المللی بررسی خواهد شد؛ بعد از آن مهم ترین اقسام محدودیت های وارد بر حق والدین بر تربیت کودک از منظر فقه امامیه، نظام حقوقی ایران و نیز اسناد بین المللی بررسی شده است. این محدودیت ها در این تحقیق به دو دسته ی اصلی یعنی «محدودیت های ناشی از تزاحم با حقوق جسمانی کودک» و «محدودیت های ناشی از تزاحم با حقوق معنوی کودک» تقسیم شده است. بحث «تنبیه بدنی کودک» ذیل دسته ی اول و مباحثی چون «حق کودک بر حریم خصوصی» و «حق کودک بر داشتن آزادی بیان و عقیده» ذیل دسته ی دوم بررسی خواهند شد.

کلیدواژه‌ها


¾          ابن منظور، ابوالفضل جمال الدین محمد بن مکرم 1414ق.‌ لسان العرب‌، بیروت، دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع، دار صادر.
¾          اسدی، لیلا سادات. «حریم خصوصی کودک و حق والدین بر تربیت» ندای صادق، ش51، (1388).
¾          انصاری، باقر 1386. حقوق حریم خصوصی، تهران، سمت.
¾          بغدادى، مفید، محمّد بن محمد بن نعمان عکبرى 1413ق. المقنعة، قم، کنگره جهانى هزاره شیخ مفید.
¾          پیوندی، غلامرضا 1390. حقوق کودک، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
¾          تبریزى، جواد بن على، استفتائات جدید، قم.
¾          جزرى، ابن اثیر مبارک بن محمد‌. النهایة فی غریب الحدیث و الأثر‌، قم، مؤسسه مطبوعاتى اسماعیلیان.
¾          حاجی‌ده آبادی، محمد علی 1391. حقوق تربیتی کودک در اسلام، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
¾          حرّ عاملى، محمد بن حسن 1049ق. وسائل الشیعة، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
¾          _______. تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه،
¾          _______1413ق. مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، (ب).
¾          حلی (علامه)، حسن بن یوسف 1413ق.  قواعد الاحکام  فی معرفه الحلال و الحرام، قم، دفتر انتشارات اسلامی، (الف).
¾          _______1387. ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، قم، اسماعیلیان.
¾          حلی (محقق)، جعفر بن حسن 1385. شرایع الإسلام فی مسایل الحلال و الحرام، قم، معروف.
¾          رضی، سید محمد 1414ق. نهج‌البلاغه، قم، مؤسسه نهج‌البلاغه.
¾          صدر، محمدباقر 1420. دروس فی علم الاصول، قم، دارلعلم.
¾          صفایی، سید حسین و اسدالله امامی 1383. مختصرحقوق خانواده،تهران، میزان.
¾          صیمری، مفلح بن حسن 1420ق. غایة المرام فی شرح شرایع الاسلام، بیروت، دارالهادی.
¾          طباطبائی حائری (صاحب ریاض)، سید علی بن محمد ابی معاذ 1418ق. ریاض المسائل فی تحقیق الاحکام بالدلائل، قم، آل البیت.
¾          طبرسی، ابوعلی الفضل بن حسن 1415ق. مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
¾          طوسى، ابو جعفر محمد بن حسن‌ 1407. الخلاف‌، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
¾          _______1400ق. النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، بیروت، دارالکتاب العربی.
¾          عاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین بن علی 1413ق. مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام، قم، المعارف الاسلامیه.
¾          عطاران، محمدرضا 1382. آراء مربیان بزرگ مسلمان درباره تربیت کودک، ابن سینا، غزالی و خواجه نصیرالدین طوسی، تهران، مدرسه.
¾          علی اکبری بابوکانی، احسان 1391. تجسس از حریم خصوصی افراد در فقه امامیه، تهران، دانشگاه امام صادق (ع).
¾          عمید زنجانی، عباسعلی، فقه سیاسی (عمید).
¾          عوده عبدالقادر 1405. التشریع الجنائی الاسلامی مقارناً بالقانون الوضعی، بیروت، داراحیاء التراث العربی.
¾          فیومى، احمد بن محمد مقرى.‌ المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، قم، منشورات دارالرضی.
¾          القرطبی انصاری، ابوعبدالله محمد بن احمد 1405هـق. الجامع لأحکام القرآن، بیروت، دراحیاء التراث العربی.
¾          کلینى، ابو جعفر محمد بن یعقوب‌ 1407ق. الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة.
¾          گلپایگانی، سید محمد رضا 1412ق. الدر المنضود فی احکام الحدود، به کوشش علی کریمی جهرمی، قم، دارالقرآن الکریم.
¾          گلدوزیان، ایرج 1378. بایسته‌های حقوق جزای عمومی، تهران، میزان.
¾          مجلسی (علامه)، سید محمدباقر. بحارالانوار.
¾          مشکینی، میرزاعلی 1416 هـ.ق. اصطلاحات الأصول و معظم ابحاثها، قم، الهادی.
¾          موحدی لنکرانی، محمد فاضل. جامعالمسائل، قم، امیر قلم.
¾          موسوی الخمینی، روح اللّه1422.استفتائات، قم، دفترانتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
¾          موسوی خویی، سید ابوالقاسم 1416ق. صراط النجاه (المعشی)، قم، المنتخب.
¾          نجفی، محمد حسن 1401ق. جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، تهران، المکتبه السلامیه.
¾          نوری (محدث)، میرزا حسین، مستدرک الوسائل و مستبط المسائل.
¾          General comment no. 8(The right of the child to protection from corporal punishment and other cruel or degrading forms of punishment), committee on the right of the , Forty-second session, Geneva, 15 May-2 June 2006,p4,number.16
¾          6Convention on the rights of the child, general assembly( of the united nation),1989.