نقشه‌ی مفهومی خانواده در ایران(مطالعه‌ی متون منتشر شده در موضوع مطالعات زنان)(1397-1374)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 علوم ارتباطات و دانش شناسی، دانشکده علوم ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

2 دانشجوی دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات،تهران، ایران.

3 عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات،تهران، ایران

4 استاد دانشگاه آزاد واحد علو تحقیقات. گروه علم اطلاعات و دانش شناسی

چکیده

< p dir="RTL">پژوهش حاضر با هدف کشف نقشه‌ی مفهومی خانواده برمبنای پشتوانه‌ی انتشاراتی مطالعات زنان در ایران طی سال‌های 1374 تا 1397 با روش کمی و کیفی انجام شد. جامعه‌ی آماری پژوهش در بخش کمی شامل 792 کتاب و 1142 مقاله و در بخش کیفی 11 نفر از متخصصین حوزه مرتبط با موضوع پژوهش است. یافته­ها­ی پژوهش حاکی از آن است که مفهوم خانواده با بیشترین اولویت موضوعی با 61/33 درصد از مجموع مفاهیم عینی و ضمنی، مفهوم هسته در موضوع مطالعات زنان را تشکیل می­دهد. مفاهیم به دست آمده از روش دلفی شامل دو دسته­بندی موضوعی تحکیم خانواده و آسیب­شناسی ­خانواده، با داشتن بالاترین میزان پژوهش در منابع اطلاعاتی زنان، برای دستیابی به نقشه‌ی مفهومی برگزیده شدند. در دسته­بندی تحکیم­خانواده، مقوله‌ی اخلاق، روحیه‌ی حمایت و اشتغال و در دسته‌بندی آسیب‌شناسی ­خانواده، مقوله‌ی اخلاق ­ناپسند، تعارضات و رسانه­ها پربحث­ترین مقولات شناخته شدند.

کلیدواژه‌ها


  • ×     آسوشه، عباس، شهره مهرآسا، تکتم خطیبی و پریسا خاکشور سعادت، (1390ش). هستان‌نگاری: روش‌شناسی‌ها، ابزارها و زبان‏های توسعه، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.

    ×  احمدی، حمید، فریده عصاره و ملوک‌السادات حسینی‌بهشتی، (1396ش). «طراحی سامانه­ی نیمه‌خودکار ساخت هستی­شناسی به کمک تحلیل هم‌رخدادی واژگان و روش C-value (مطالعه­ی موردی: حوزه­ی علم‌سنجی ایران)»، پردازش و مدیریت اطلاعات، 33 (1).

    ×     بختیاری، آمنه، فاطمه بدوی و مریم‌السادات هاشمی‌فشارکی، (1393ش). «تحلیل محتوای موضوعی مقالات علمی-پژوهشی حوزه زن و خانواده»، پژوهش­نامه زنان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، س 5، ش 2.

    ×     پاتای،دافنه، نورتا کوئرج، الن آرکلین، ساشیکو موراتا و شهربانو پاپی­نژاد،1390. فمینیسم در ترازوی نقد: مطالعات زنان، ترجمه: منیره رضایی، فروغ ذکاوتی،آزاده وجدانی و زهرا ورمزیار،تهران: معارف.

    ×     توکلی­زاده­راوری، محمد، فاطمه دهقانی، مریم نجابتیان و مریم سهیلی، (1394ش). «تحلیل محتوای مقالات فارسی نشریات علمی ایران در زمینه ازدواج و طلاق با روش ­خوشه­بندی سلسله­مراتبی»، زنان و خانواده، س 10، ش 32.

    ×     حسومی، طاهره، فاطمه نوشین‌فرد، ملوک‌السادات حسینی‌بهشتی، فهیمه باب‌الحوائجی و نجلا حریری، (1397ش). «جامعه‌شناسی زن، ازدواج و خانواده در قرآن کریم به منظور ارائه­ی مدل خانواده­ی قرآنی (مطالعه­ی مفاهیم اجتماعی در قرآن کریم)»، زن و جامعه، س نهم، ش 4.

    ×     حسینی­بهشتی، ملوک‌السادات، (1392ش). ساخت واژه، اصطلاح‌شناسی و مهندسی دانش، تهران: چاپار، پژوهشگاه علوم و فناوری و اطلاعات ایران.

    ×     خسروی، فریبرز، (1385ش). اصطلاح‌نامه فرهنگی سه زبانه فارسی-انگلیسی-عربی. تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.

    ×     زرداری، سولماز، (1395ش). «مهندسی هستی­نگاری علم اطلاعات و دانش­شناسی براساس دائره­المعارف کتابداری و اطلاع‏رسانی. (پایان­نامه دکتری، رشته علم­ اطلاعات و دانش­شناسی)، به راهنمائی مرتضی کوکبی، اهواز، دانشگاه شهید چمران، دانشکده علم اطلاعات و دانش­شناسی.

    ×     سلطانی، پوری، (1397ش). سرعنوان‌های موضوعی فارسی، ویراست 4. تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.

    ×     شادی‌طلب، ژاله، (1380ش). «دیدارشناسی یک تجربه: راه‌اندازی مرکز مطالعات و تحقیقات زنان»،زن در توسعه و سیاست، ش 14.

    ×     شریف، عاطفه. (1385ش). «شناختی از روابط معنایی در هستی­شناسی وب»، اطلاع­شناسی، ش 13 و 14.

    ×     شفیعی، سمیه‌سادات، (1394ش). «موضوعات پژوهشی در اولویت علوم اجتماعی زنان در ایران»، پژوهش­نامه زنان. س 6، ش 2.

    ×     صنعت­جو، اعظم و اکرم فتحیان، (1390ش). «مقایسه کارآمدی اصطلاح‌نامه و هستی­شناسی در بازنمون دانش (طراحی و ساخت نمونه هستی­شناسی اصفا)»، پژوهشنامه کتابداری و اطلاع­رسانی، 1 (1).

    ×     کریمی، شهناز و راضیه ذاکری‌هامانه، (1390ش). «نیازسنجی و اولویت‌بندی محورها و موضوعات پژوهشی در حوزه مطالعات زنان و خانواده»، پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده، س 5، ش 9.

    ×     گل­محمدی، احمد، (1389ش). «مفهوم، معنا، زبان»، پژوهش سیاست، س 12، ش 29.

    ×     محمدی‌آستانی، مرتضی، مریم آذرگون و مظفر چشمه‌سهرابی، (1397ش). «روش­شناسی ساخت و طراحی هستی‌نگاشت‌ها: موردپژوهی حوزه‌ی علم­سنجی»، پردازش و مدیریت اطلاعات، 33 (4).

    ×     م‍رک‍ز ام‍ور م‍ش‍ارک‍ت‌ زن‍ان،‌ (1381ش). نگاهی به رشته مطالعات زنان در دانشگاه‏ها و مراکز آموزشی برخی کشورهای جهان، تهران: م‍رک‍ز ام‍ور م‍ش‍ارک‍ت‌ زن‍ان‌.

    ×     مکالا، سی‌بی‌ین، (1387ش). بنیادهای علم تاریخ، ترجمه: احمد گل‌محمدی، تهران: نشر نی.

    ×     نوروزی، مریم(1394ش). «مقایسه کارآمدی اصطلاح‌نامه و هستی­شناسی در بازنمون مفاهیم و روابط معنایی: مطالعه موردی اصطلاح‌نامه تحت وب ASIS و هستی­شناسی طراحی شده» (پایان­نامه­ کارشناسی‌ارشد، علم اطلاعات و دانش‌شناسی)، به­راهنمایی مهدیه میرزابیگی، شیراز، دانشگاه شیراز، دانشکده­ روانشناسی و علوم تربیتی.

    • Ø Alani, Harith & et al, (2003). "Automatic ontology-based knowledge extraction from web documents", IEEE. Intelligent Systems, 18 (1).
    • Ø Carey, S & R. Gelman, (1991). "Knowledge acquisition: Enrichment or conceptual change? The Jean Piaget Symposium series", the epigenesis of mind: Essays on biology and cognition, Hillsdale, NJ, US: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
    • Ø Dujon, Genither, (2010). Women and Leadership: Towards a Gender, Race and Class Analysis (Thesis M A, Education), Toronto: University of Toronto.
    • Ø Ejei, F, M S Hosseini Beheshti, T Rajabi & Z Ejehi, (2017). "Enriching Semantic Relations of Basic Sciences Ontology", Knowledge Organization, 44 (5).
    • Ø Guarino, N. Formal, (1998). "Ontology in Information Systems, Formal Ontology in Information Systems", Proceedings of FOIS’98, Trento, Italy, Amsterdam: IOS.
    • Ø Hall, Stuart, (1997). The work of representations, Walton: Walton Hall the Open University Press.
    • Ø Hess, C, C Schlieder, (2006)."Ontology-Based conformity in conceptual Modeling", Computers, Environmental and urban Systems, 30.
    • Ø Hoekstra, Rinke, Joost Breuker, Marcello Di Bello & Alexander Boer, (2007). "The Core Ontology of Basic Legal Concepts. Leibniz Center for Law, University of Amsterdam", Proceedings of the Workshop on Legal Ontologies and Artificial Intelligence Techniques.
    • Ø International Information Centre and Archives for the women’s Movement (IIAV), (1998). European’s Women Thesaurus, Amsterdam: International Information Centre and Archives for the women’s Movement (IIAV).
    • Ø Jakus, Greg, Vel Milutinovic, Sanida Omerovic & Sašo Tomazˇicˇ, (2013).  Concepts, Ontologies, and Knowledge Representation, New York: Springer.
    • Ø Keeney, S, F Hasson & H P McKenna, (2001). "A critical review of the Delphi techniqueas a research methodology for nursing", Internatinal Journal of Nursing Study, 38 (2). PP.195-200
    • Ø Khosravi, F & A Vazifedoost, (2007). "Creating a Persian Ontology Through Thesaurus Reengineering for Organizing the Digital Library of the National Library of Iran. In Building an Information Society for all", Paper presented at the Proceedings of 53, Malaysia, University of Malaya.  
    • Ø Ku Ruhana Ku-Mahamud & et al, (2012). "Semantic network representation of female related issues from the Holy Quran", Universiti Utara Malaysia Conference Paper.
    • Ø McClendon, Katherine A, Lotus McDougal & Sankari Ayyaluru, (2017). "Intersections of girl child marriage and family planning beliefs and use: qualitative findings from Ethiopia and India". Culture Health & Sexuality, 20 (1).
    • Ø Namvar, Zahra, Fatemeh Nooshinfard, Fahimeh Babalhavaeji & Moluksadat Hoseini Beheshti, (2019). "CivilOnto: An Ontology Based on Persian Articles Published in Civil Engineering Domain", International Journal of Information Science and Management, Vol 17, No 2.
    • Ø Nosek, John T & Itzhak Roth, (1990). "A comparison of formal knowledge representation schemes as communication tools: predicate logic vs semantic network", International Journal of Man-Machine Studies.Vol. 33, I 2.
    • Ø Novak, J.,& Gowin, D. (1984). Learning how to learn. Cambridge: Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9781139173469.
    • Ø Pareek, Purvi & Chaya Bagrecha, (2017). "A Thematic Analysis of the Challenges and Work-Life Balance of Women Entrepreneurs Working in Small-Scale Industries". Vision: The Journal of Business Perspective.
    • Ø Robertson, S & K Jones. (1994). Simple, Proven Approaches to Text Retrieval, Cambridge, Technical report TR356, UK: Cambridge University Computer Laboratory.
    • Ø Rodriguez, Robert D, (2008). "Hulme''s Concept of Literary Warrant", Cataloging & Classification Quarterly, 5 (1).