تحلیل مضمون سیاستهای اقتصاد خانواده در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه علم و صنعت ایران

2 استادیار دانشکده مهندسی پیشرفت دانشگاه علم و صنعت ایران

3 دانشیار دانشکده مهندسی پیشرفت دانشگاه علم و صنعت ایران

چکیده

یکی از زمینه‌های اصلی تحقیق در علوم اجتماعی که وارد تحلیل‌های اقتصادی شده، نهاد خانواده است. در سال‌های اخیر مسئله‌ی سیاست‌گذاری خانواده با پشتوانه عقلانیت حمایتگر بازار و به دلیل درک اهمیت خانواده به عنوان موتور محرک اقتصاد، مورد توجه سیاست‌گذاران قرار گرفته است. البته در دیدگاه اسلامی از آنجایی که دولت ماهیت تربیتی دارد، به‌جای تأکید بر برنامه‌های توسعه، برنامه‌هایی برای تکامل خانواده و جامعه تدوین می‌کند. این مقاله این مسئله را بررسی می‌کند که آیا سیاست‌های اقتصاد خانواده در ایران در خدمت استحکام و پایداری خانواده قرار گرفته است یا خیر؟ در این راستا با بهره‌گیری از روش تحلیل مضمون، محتوای این سیاست‌ها بررسی شده است. نتایج تحلیل نشان می‌دهد بسیاری از جنبه‌های اقتصاد خانواده در سیاست‌ها مغفول مانده و به برخی دیگر توجه کافی مبذول نشده است. ازطرفی اصول و ماهیت اسلامی خانواده و حفظ استحکام و پایداری آن برای سیاست‌گذار مهم بوده و در سیاست‌ها به آن اشاره کرده است و گاه نیز بدون توجه به این اصول، ناخواسته سیاست‌هایی را تدوین کرده که می‌توان آن را دنباله‌روی از الگوهای توسعه دانست. درواقع به‌نظر می‌رسد، سیاست‌گذاران پشتیبانی نظری منسجمی در تدوین سیاست‌های اقتصاد خانواده در ایران ندارند.

کلیدواژه‌ها


  • ×  بستان، حسین، 1390. جامعه‌شناسی خانواده با نگاهی به منابع اسلامی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

    ×  بستان، حسین، 1392. نظریه‌سازی دینی در علوم اجتماعی با تطبیق بر جامعه‌شناسی خانواده، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

    ×  بستان، حسین، 1383. اسلام و جامعه‌شناسی خانواده، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

    ×  بهشتی، احمد، 1377. خانواده در قرآن، قم: بوستان کتاب.

    ×  پارسونز، واین، 1385. مبانی سیاست­گذاری عمومی و تحلیل سیاست‌ها، ترجمه حمیدرضا ملک‌محمدی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.

    ×  جوادی‌آملی، عبدالله، 1389. زن در آینه جمال و جلال، قم: اسراء.

    ×  حاتمی، علی، 1393. «خانواده در آثار جامعه‌شناسان شرق و غرب»، نقد کتاب، 1 (3 و 4).

    ×  حکمت‌نیا، محمود، 1388. فلسفه حقوق خانواده، تهران: شورای فرهنگی - اجتماعی زنان.

    ×  رفیعی‌آتانی، عطاء‌الله، 1396. واقعیت و روش تبیین کنش انسانی در چارچوب فلسفه اسلامی نظریه‌ای بنیادین در علوم انسانی، تهران: آفتاب توسعه.

    ×  زیبایی‌نژاد‌، محمدرضا، 1391 الف. تحلیلی بر مهم‌ترین مسائل زن و خانواده در ایران (بیانیه‌های مرکز تحقیقات زن و خانواده)، قم: مرکز تحقیقات زن و خانواده.

    ×  زیبایی‌نژاد، محمدرضا، 1391 ب. جایگاه خانواده و جنسیت در نظام تربیت رسمی، قم: هاجر (دفتر مطالعات و تحقیقات زنان).

    ×  طباطبایی، سیدمحمدحسین، 1389. تفسیر المیزان، قم: بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی، جلد 2.

    ×  عابدی‌جعفری، حسن، محمدسعید تسلیمی، ابوالحسن فقیهی و محمد شیخ‌زاده، 1390. «تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی»، اندیشه مدیریت راهبردی، 5 (2).

    ×  علم‌الهدی، جمیله، 1388. «مناسبات تربیتی خانواده و دولت»، خانواده­پژوهی، 5 (17).

    ×  علم‌الهدی، جمیله، 1389. نظریه اسلامی تعلیم­وتربیت، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).

    ×  عموزاده‌مهدیرجی، حنیف، 1396. «سیاست­گذاری خانواده و تغییرات اجتماعی در جمهوری اسلامی ایران»، سیاست­گذاری عمومی، 3 (1).

    ×  مطهری، مرتضی، 1390. تعلیم­وتربیتدر اسلام، قم: صدرا.

    ×  مطهری‌، مرتضی، 1396 الف. یادداشت­های استاد مطهری، قم: صدرا، جلد 5.

    ×  مطهری‌، مرتضی، 1396 ب. نظام حقوق زن در اسلام، قم: صدرا.

    ×  مطهری‌، مرتضی، 1396 ج. مسئله حجاب، قم: صدرا.

    ×  هاولت، مایکل، ام رامش و آنتونب پرل، 1394. مطالعه خط‌مشی عمومی: چرخه‌های خط‌مشی و زیرنظام‌های خط‌مشی، مترجمان عباس منوریان، ابراهیم گلشن، تهران: کتاب مهربان‌.

    • Ø Boyatzis, Richard E, 1998. Transforming qualitative information: thematic analysis and code development, Thousand Oaks, CA: Sage.
    • Ø Browning, Martin, Pierre-André Chiappori & Yoram Weiss, 2014. Economics of the Family, New York; Cambridge: Cambridge University.