تاثیرالگوهای ازدواج در رضایت زناشویی و تمایل به طلاق در شهر تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جمعیت شناسی

2 عضو هیئت علمی دانشگاه تهران

3 استادیار سلامت و رفاه اجتماعی، مرکز تحقیقات سالمندی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی

4 استادیار جمعیت شناسی، بخش جامعه شناسی و برنامه ریزی اجتماعی، دانشگاه شیراز

چکیده

< p dir="RTL">در سال‌های اخیر، افزایش طلاق به یکی از مهم­ترین مسائل اجتماعی کشور تبدیل شده است. عوامل و بسترهای اقتصادی و اجتماعی متعددی به طلاق منجر می‏شود که یکی از آنها، الگوهای نامناسب ازدواج است. هدف از مقاله‌ی پیش‏رو، بررسی تأثیر الگوهای مختلف ازدواج در رضایت زناشویی و تمایل به طلاق در میان جوانان متأهل شهر تهران است. نتایج حاصل از اجرای پیمایش نمونه‏ای و تکنیک نمونه‏گیری چندمرحله‏ای از مصاحبه با تعداد 720 جوان همسردار در شهر تهران نشان داد که حدود یک­پنجم جوانان متأهل بررسی­شده رضایت پایینی از زندگی زناشویی و تمایل زیادی به طلاق دارند. براساس نتایج تحلیل چندمتغیره، الگوهای ازدواج تأثیر قوی و معناداری در رضایت زناشویی و تمایل به طلاق دارند. نتایج با کنترل متغیرهای اجتماعی-­جمعیتی نشان داد که رابطه و معاشرت با جنس مخالف قبل از ازدواج، الگوهای سنتی و مدرن انتخاب همسر و ناهمسان­همسری طبقاتی به رضایت زناشویی کمتر و ریسک بیشتر طلاق منجر می‏شود. 

کلیدواژه‌ها


  • اسحاقی، محمد، فاطمه محبی، ستار پروین و فریبرز محمدی، 1391. «سنجش عوامل اجتماعی مؤثر بر درخواست طلاق زنان در شهر تهران»، زن در توسعه و سیاست، د10، ش 3.
  • آستین­فشان، پروانه، 1380. بررسی روند تحولات سن ازدواج و عوامل اجتماعی-جمعیتی مؤثر بر آن طی سال­های 1375- 1344، (پایان­نامه کارشناسی‌ارشد جمعیت­شناسی)، به راهنمایی محمدجلال عباسی­شوازی، دانشگاه تهران، دانشکده علوم اجتماعی).
  • آقا، هما، 1383. «بررسی تحولات سن ازدواج و توازن نسبت­های جنسی در سنین ازدواج در ایران»، مجموعه مقالات دومین همایش انجمن جمعیت­شناسی ایران، تهران: مرکز مطالعات و پژوهش­های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه.
  • توسلی، غلامعباس، علی غیاثی­ندوشن، 1390. «عوامل اجتماعی مؤثر بر طلاق طی دهه­های اخیر: مورد مطالعه استان یزد سال‌های 1380-1386»، مطالعات توسعه اجتماعی ایران، س سوم، ش چهارم.
  • جلیلیان، زهرا 1375. عوامل مؤثر بر درخواست طلاق در شهر تهران، (پایان نامه کارشناسی‌ارشد جامعه­شناسی)، به راهنمایی)، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده علوم اجتماعی.
  • خلج­آبادی‌فراهانی، فریده و علی زاده­محمدی، 1391. «بررسی رابطه بین معاشرت با جنس مخالف قبل از ازدواج و رضایت زناشویی در زنان و مردان متأهل دانشجو در تهران»، خانواده پژوهی، د 11، ش 41.
  • حجیه بی‌بی رازقی نصرآباد و لیلا فلاح‌نژاد، 1396. « تفاوت‌های نسلی ارزش ازدواج (مورد مطالعه‌ی شهر هشتگرد)

، مطالعات راهبردی زنان، دوره 19، ش 75.

  • رحیمی، حسین، 1379. «بررسی عوامل طلاق در استان خراسان»، جمعیت، س هشتم، ش 33 ، 34.
  • ریاحی، محمداسماعیل، اکبر علیوردی­نیا و سیاوش بهرامی‌کاکاوند، 1386. «تحلیل جامعه‌شناختی میزان گرایش به طلاق: مطالعه موردی شهرستان کرمانشاه»، پژوهش زنان، د 5، ش 3.
  • ریحانی، طیبه، محمود عجم، 1381. «بررسی علل طلاق در شهر گناباد»، افق دانش، س 8، ش 2.
  • سرایی، حسن، 1385. «تداوم و تغییر خانواده در جریان گذار جمعیتی ایران»، نامه انجمن­جمعیّت‌شناسی ایران، س یکم، ش 2.
  • شهری، نرگس، 1385. بررسی عوامل مؤثر بر سن ازدواج زنان و مردان بندر ترکمن، (پایان­نامه کارشناسی‌ارشد جمعیت­شناسی)، به راهنمایی محمد میرزایی، دانشگاه تهران، دانشکده علوم اجتماعی.
  • شیرزاد، جلال، امیرمحمد کاظمی­فر، 1383. «مطالعات همه­گیرشناسی زوجین در حال طلاق ارجاعی به اداره کل پزشکی قانونی شهر همدان در سال 1379»، پزشکی قانونی، ش 36.
  • صادقی، رسول، علی­محمد قدسی و جواد افشارکهن، 1386. «واکاوی مسئله ازدواج و اعتبارسنجی یک راه‌حل»، زن در توسعه و سیاست، ش 17.
  • عباسی­شوازی، محمدجلال، عباس عسکری­ندوشن، 1384. «تغییرات خانواده و کاهش بارورری در ایران: مطالعه موردی استان یزد»، نامه علوم اجتماعی، ش 25.
  • عسکری­ندوشن، عباس، فاطمه فتوحی تفتی و ملیحه علی­مندگاری،1397. « تفاوت‌های اقتصادی-اجتماعی مرتبط با سن ازدواج زنان در ایران: مطالعه­ی تطبیقی دختران جوان در آستانه­ی ازدواج و زنان همسردار 49-15 ساله»، مطالعات راهبردی زنان، دوره 20، ش 79.
  • عنایت، حلیمه، عبدالله نجفی­اصل و صادق زارع، 1392. «بررسی عوامل مؤثر بر طلاق زودهنگام در بین جوانان شهری شهر بوشهر (مقایسه دو گروه افراد طلاق‌گرفته و متأهل طلاق‌نگرفته)»، پژوهش­های جامعه‌شناسی معاصر، س دوم، ش 3.
  • غیاثی، پروین، لادن معین و لهراسب روستا، 1389. «بررسی علل اجتماعی گرایش به طلاق در بین زنان مراجعه‌کننده به دادگاه خانواده شیراز»، زن و جامعه، س اول، ش سوم.
  • فخرایی، سیروس و شرمین حکمت، 1389. «عوامل اجتماعی مؤثر بر شدت طلاق از سوی زنان شهرستان سردشت»، زن و مطالعات خانواده، س دوم، ش هفت.
  • گلشن، صیاد، 1372. بررسی طلاق و عوامل اجتماعی-جمعیت‌شناختی مؤثر بر آن در سال‌های 1370 - 1364 در شهرستان خوی، (پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد جمعیت­شناسی)، به راهنمایی محمد جهانفر، دانشگاه تهران، دانشکده علوم اجتماعی.
  • محمودیان، حسین، 1383. «سن ازدواج در حال افزایش: بررسی عوامل پشتیبان»، نامه علوم اجتماعی، ش 24.
  • مددی، حسین، 1380. بررسی علل تقاضای طلاق زوجین (دیدگاه اقتصادی-اجتماعی) در شهرستان اراک در نیمه دوم سال 1378، (پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، مددکاری اجتماعی)، به راهنمایی حسین فکرآزاد، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.
  • ملتفت، حسین، و حبیب احمدی، 1387. «بررسی عوامل مؤثر بر گرایش زوجین به طلاق: مطالعه موردی شهرستان داراب»، نامه انجمن جمعیت­شناسی، س سوم، ش 5.
  • منادی، مرتضی، 1385. جامعه‌شناسی خانواده: تحلیل روزمرگی و فضای درون خانواده، تهران: دانژه.
  • میرزایی، محمد، 1384. جمعیت و توسعه با تأکید بر ایران (ده مقاله)، تهران: مرکز مطالعات و پژوهش­های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه.
  • والچاک، ابوت، 1366. طلاق از دید فرزند، ترجمه فرزانه طاهری، تهران: مرکز.

 

  • Ø Abbasi-Shavazi M.J. and P. McDonald, 2007. Family Change in Iran: Religion, Revolution and State, Chapter 7, International Family Change: Ideational perspective, Routledge, New York.
    • Ø Ambert A.M, 2009. Divorce: Facts, Cause and Consequences, York University, Edition, The Vanier Institute of the Family.
    • Ø Bernardi F. and J. I. Martin-Pastor, 2001. “Divorce risk factors and their variations over time in Spain”, Demographic Research, 24.
    • Ø Berrington A. and I. Diamond, 1999. “Marital dissolution among the 1958 British birth cohort: the role of cohabitation”, Population Studies, 53 (1).
    • Ø Bracher M, G. Santow, SP. Morgan, and J. Trussell, 1993. “Marriage dissolution in Australia: models and explanations.” Population Studies, 47(3)
    • Ø Clarke-Stewart A. and C. Brentano, 2006. Divorce: causes and consequences, London: Yale University Press.
    • Ø Coleman M. and L. H. Ganong, 1984. “Effect of Family Structure on Family Attitudes and Expectations”, Family Relations, 33 (3).
    • Ø Doherty H.W., 2007. “How common is divorce and what are the reasons?” Journal of Family Issues, 29 (3).
    • Ø Dommaraju, P., 2016. “Divorce and Separation in India”, Population and Development Review, 42 (2).
    • Ø Fokkema T., and A. Broer (2004). Employment and divorce among Dutch women between 1903-1937, Journal of the History of the Family, 9.
    • Ø Hewitt B., 2008. “Marriage breakdown in Australia: Social correlates, gender and initiator status”, Social Policy Research Paper, NO. 35.
    • Ø Jayakody R., R. Thornton, and V. Axinn, 2008. International family change: Ideational perspective, New York: Lawrence Erlbaum Associates.
    • Ø Kalmijn M. De Graaf., and J. P Janssen, 2005. “Intermarriage and the risk of marriage in Netherlands: the effects of differences in religion and in nationality, 1974-94”, Population Studies, 59 (1).
    • Ø Larson, J. H. and T. B. Holman, 1994. "Premarital predictors of marital quality and stability”. Journal of Family Relations, 43.
    • Ø Schoen, R., N. M. Astone, K. Rothert, N. J. Standish and Y. J. Kim, 2002. “Women''s Employment Marital Happiness and Divorce”, Social Forces, 81 (2).
    • Ø Teachman, J., 2003. “Premarital sex, premarital cohabitation, and the risk of subsequent marital dissolution among women”, Journal of Marriage and Family, 65 (2).

Yi, Zeng, T. P. Schultz, W. Deming and G. Danan, 2002. “Association of Divorce with Socio-Demographic Covariates in China, 1955-1985: Event History Analysis Based on Data Collected in Shanghai, Hebei, and Shaanxi”, Demographic Research, 7 (11).