ارزیابی عملکرد سازمان‌های غیردولتی (سمن‌های) کشور در حوزه ی زنان و خانواده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیأت علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه خوارزمی

چکیده

با عنایت به اهمیت و ضرورت روزافزون مشارکت سازمان‌یافتة زنان در دستیابی به توسعة همه‌جانبه و پایدار، مطالعة حاضر به بررسی عملکرد سازمان‌های غیردولتی فعال در حوزة زنان و خانواده می‌پردازد. از نظر طرح تحقیق، مطالعة حاضر از نوع تحقیقات ارزشیابی است که با تلفیقی از روش‌شناسی‌های کمّی (پیمایش) و کیفی (تحلیل محتوای کیفی) انجام گرفته است. جامعه و حجم نمونة آماری شامل سه گروه بود: اول) مدیرانِ سازمان‌های غیردولتی در زمینة زنان و خانواده در 17 استان مورد مطالعه (365 نفر)، دوم) کارشناسان و صاحبنظران مرتبط (12 نفر)، و سوم) مدیران یا کارشناسان مسؤل سازمان‌های غیردولتی در دفتر امور بانوان در استانداری‌های منتخب (19 نفر). یافته‌ها نشان داد که بیش از چهار پنجم NGOهای مورد مطالعه فعال و مابقی نیمه‌فعال بوده‌اند. عمدة نقش NGOهای مورد مطالعه، مربوط به حوزة آموزشی و ضعیف‌ترین آنها مربوط به حوزة سیاست‌گذاری بوده است و مهمترین مشکلات این سازمان‌ها را می‌توان به ترتیب شامل هفت مشکل مالی، حقوقی، اداری، سیاسی، نهادی، اجتماعی و فرهنگی، و مدیریتی دانست. در کل، واقعیتِ NGOهای زنان و خانواده را می‌توان به این شکل توصیف کرد: غیر NGO بودن، تقلیل NGOs به مؤسسات خیریه‌ای، فقدان جایگاه مشخص NGOs، و همکاری تب‌گونه با NGOs. دلالت یافته‌ها بر آن است که NGOهای زنان و خانواده، عاملیتِ حوزة زنان و خانواده نیستند و در حال حاضر اثربخشی نازلی در عرصة مدیریت امور زنان و خانواده در سطوح ملی و استانی دارند.

کلیدواژه‌ها


  • ×     اعتمادی‌فر، نرگس و سارا دبیریان. «سازمانهای غیردولتی و نقش آنان در آموزش زنان جهت تضمین پایداری محیط زیست». دومین همایش تخصصی مهندسی محیط زیست، تهران: دانشگاه تهران، دانشکده محیط زیست، (1387).

     http://www.civilica.com/Paper-CEE02-CEE02_484.html.

    ×     براری، مرضیه، مرضیه مطهری‌اصل و سیدجمال رضوی خراسانی. «بررسی تأثیر عضویت در سازمان‌های مردم‌نهاد بر پایگاه اجتماعی-اقتصادی زنان سرپرست خانوار». جامعه‌شناسی زنان (زن و جامعه)، 3 (1)، (1391).

    ×     پوریوسفی، حمید و حبیبه بهاری. «بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر مشارکت زنان در سازمان‌های غیردولتی (NGOs) در شهر تبریز». مطالعات توسعه­ی اجتماعی ایران، 1 (2)، (1388).

    ×     دهقان، حوریه. آسیب‌شناسی تطبیقی سازمانهای غیردولتی در دوران آقای هاشمی و آقای خاتمی (با تأکید بر سازمانهای غیردولتی زنان). پایان‌نامه­ی کارشناسی­ارشد رشته‌ی علوم سیاسی، به راهنمایی حمیدرضا ملک‌محمدی، دانشکده‌ی حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، (1382).

    ×     رضائی­قلعه‌تکی، زهرا. تأثیر سازمانهای غیردولتی زنان بر مشارکت سیاسی زنان در ایران. پایان‌نامه­ی کارشناسی­ارشد رشته‌ی علوم سیاسی، به راهنمایی عبدالعلی قوام، دانشکده‌ی علوم اقتصادی و سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، (1382).

    ×     سازمان ملی جوانان (1382). گزارش ملی جوان؛ بررسی وضعیت تشکلهای غیردولتی جوانان. گزارش پژوهشی، تهران.

    ×     سعیدی، علی‌اصغر. «رابطه­ی دولت و سازمان‌های غیردولتی زنان در ایران (جستجوی یک همکاری بهینه)». پژوهش زنان، 3 (3)، (1384).

    ×     شرکت مشاوره­ی مدیریتی درسااندیش، 1384. سازماندهی استراتژیک کانون‌های فرهنگی و اجتماعی زنان. گزارش پژوهشی، تهران: دفتر امور بانوان وزارت کشور.

    ×     فرجی، لیلا و جواد فعلی. «بررسی تأثیر سرمایه‌های اجتماعی و فرهنگی بر میزان مشارکت زنان در سازمان‌های غیردولتی (NGOs)». فصلنامه­ی برنامه‌ریزی رفاه و توسعه­ی اجتماعی، 1 (4)، (1389).

    ×     محمدی، نعیما. «گونه‌شناسی عملکرد سازمان‌های غیردولتی زنان در برخی کشورهای اسلامی». تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، 8 (28)، (1395).

    ×     وزارت کشور (1384). آیین‌نامه اجرایی تأسیس و فعالیت سازمانهای غیردولتی. معاونت سازمانهای مردم‌نهاد مرکز امور اجتماعی و فرهنگی، تهران.

    • Ø Adnan, Shapan, Alison Barrett, S. M. Nurul Alam, & Angelika Brustinow, 1992. People's Participation, NGOs and the Flood Action Plan: An Independent Review, Dhaka: Research an Advisory Services.
    • Ø Agarwal, B. "Participatory Exclusions, Community Forestry, and Gender: An Analysis for South Asia and a Conceptual Framework", World Development, 29 (10), 1623-1648, (2001).
    • Ø Asian Development Bank. Special Evaluation Study of the Role of Non- Governmental Organisations and Community-Based Organisations in Asian Development Bank Projects. December (1999).
    • Ø Cannon, Christy (2000). "NGOs and the state: a case- study from Uganda", In: Eade, Deborah (Ed.). Development, NGOs and Civil society, Uk: Oxfam GB Press.
    • Ø Carroll, T. F. (1992). Intermediary NGOs: The Supporting Link in Grassroots Development, West Hartford, CT: Kumarian Press.
    • Ø Chamala, Shankariah (1995). "Overview of participative action approaches in Australian land and water management", In: Keith, K. (Ed.), Participative approaches for Landcare, Brisbane: Australian Academic Press.
    • Ø Charancle, Jean Martial (1996). Assessment of NGOS in Central Africa: case studies in Cameroon. The Congo, Gabon and the Central Atrican Republis.
    • Ø Claridge, Tristan. "Designing Social Capital Sensitive Participation Methodologies", Social Capital Research, Zealand, (2004).
    • Ø http://www.socialcapitalresearch.com/wp-content/uploads/2013/01/Social-Capital-and-Participation-Theories.pdf.
    • Ø Community-Based Public Works Programme (2002). NGOs do it better: An efficiency analysis of NGOs in Development delivery, The South African Voluntary Sector.
    • Ø Dhakal, Tek Nath (2002). The Role of Non-Governmental Organisations in the Improvement of Livelihood in Nepal, Doctoral dissertation in Administrative Science, Supervisored by Juha Vartola & Purushottam Suvedi, Faculty of Economics and Administration, University of Tampere, Finland.
    • Ø Fielmua, Nicholas & Bandie, Robinson. "The Role of Local Non-Governmental Organisations in Basic Education in the Nadowli District of Ghana", British Journal of Arts and Social Sciences, 4 (1), 46-59, (2012).
    • Ø Gherghina, R., Văduva, F. & Postole, Mirela A. "The Performance Management in Public Institutions of Higher Education and The Economic Crisis", Annales Universitatis Apulensis Series Oeconomica, 11(2), 639-645, (2009).
    • Ø International Center for Not-for-Profit Law (1997). Comparative Assessment of NGOs/Government Partnership in Romania, Budapest.
    • Ø Morris-Suzuki, T. "For and against NGOs", New Left Review, (March/April, 2000).
    • Ø Pulavarti, Lalitha & Ashram, Sumangali Seva (2001). "Contribution of Local NGO in Urban Bangalore", In: Social Change Through Voluntary Action (Eds.), New Delhi: Sage Publications.
    • Ø Ramachandran, Vimala (2001)."Voluntary Organizations: Professional Agency or Subcontractor", In: Social Change Through Voluntary Action (Eds.), New Delhi: Sage Publications.
    • Ø Rao, Sambangi Mohan & Jain, G. K. "ROLE OF NON-GOVERNMENTAL ORGANIZATIONS IN INDIA", International Journal of Transformations in Business Management,1 (4), (2011).
    • Ø Shekh, M. & Nurul I. "Educating Women Through NGO Programmes: Contradictions of Culture and Gender in Rural Bangladesh", (2000).
    • Ø http://www.netreed.uio.no/articles/Papers_final/Shekh.pdf.
    • Ø Society for the Development of Women & Children. Institutional Assessment of Women Local Non-Governmental Organizations in Yemen, (November 2002).
    • Ø Stromquist, Nelly P. "NGOs in New Paradigm of Civil Society", Current Issues in Comparative Education, 1 (1), 62-67, (1998).
    • Ø UNDP (1997). Empowering people – a guide to participation, Washington D. C., United States.
    • Ø Women’s Resource Centre, The State of the Women’s NGO Sector. Shadow Report submitted to the United Nations Committee on the Elimination of Discrimination against Women (CEDAW) in response to the United Kingdom’s 6th Periodic Report, (April 2008).
    • Ø World Bank 1996. The world bank source book on participation, Washington D. C.: World Bank.
    • Ø Yiyi, Lu. "The Limitations of NGOs: a preliminary study of non-governmental social welfare organisations in China", CCS International Working Paper, Series 13, (2002).