مراسم پیش‌کاری؛ نمود مصرف نمایشی مناسک ازدواج

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران

چکیده

مناسک ازدواج با رویکردی فرهنگی امروزه به سمت مناسک اقتصادی رفته است و روز‌به‌روز گسترده‌تر و پیچیده‌تر می‌شود. هدف از اجرای این پژوهش تحلیل اجتماعی مراسم نوظهور در مناسک ازدواج یعنی مراسم پیش‌کاری است. روش اجرا، تحلیل محتوای کیفی پیام‌های منتشرشده در صفحات اینترنتی معرفی این مراسم است. در این پیام‌ها مخاطبین که اغلب دختران در شرف ازدواج هستند، به بررسی ابعاد مختلف این پدیده پرداخته‌اند. یافته‌ها نشان می‌دهد که بیشترین پیام‌ها بر محورهایی همچون پیشنهاد برگزاری مراسم، چالش‌های برگزاری مراسم پیش‌کاری، حسرت از عدم برگزاری، کاهش چالش‌های مراسم اصلی ازدواج و همچنین افزایش کیفیت مصرف نمایشی مراسم عروسی می‌باشد. با بررسی این پیام‌ها این نتیجه عاید می‌شود که، مراسم پیش‌کاری، نشانه‌ای نوپدید از مصرفی‌شدن مناسک ازدواج در جامعه امروز دارد و این خود گواهی بر گسترده‌شدن مناسک ازدواج نسبت به نسل‌های گذشته دارد. در مناسک عروسی گروهی موافق یا مخالف مراسم پیش‌کاری هستند، از بین افراد موافق برخی با انگیزه برنامه‌ریزی و برخی با انگیزه کاهش نگرانی به اجرای آن می‌پردازند و به محتوا و شیوه‌ی اجرای آن اهمیت داده و یا یک عروسی خوب را انتظار دارند و یا اینکه به دنبال یک نمایش مناسب هستند. در مجموع، رویکرد مصرف نمایشی یا برنامه‌ریزی منطقی مؤید مراسم پیش‌کاری است.

کلیدواژه‌ها


  • ×     اسماعیل‌زاده، مریم (1394)، مصرف نمایشی زنان در مناسک تعامل: مطالعه کنش‌های مصرفی زنان شهر رشت، (پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه گیلان، به راهنمایی حمید عباداللهی و استاد مشاور: حسن چاوشیان).

    ×     باکاک، رابرت و کنت تامپسون، 1393. درآمدی بر فهم جامعه‌ی مدرن: اشکال اجتماعی و فرهنگی مدرنیته، گروه مترجمان، تهران: آگه.

    ×     حبیب­پور گتابی، کرم و زرنوش بابایی­همتی.«مصرف نمایشی خرید در بین خانواده­های شهر تهران،مطالعه موردی مناطق 7،1 و 19»، مطالعات راهبردی زنان،دوره­ی نوزدهم،ش 73،(پاییز 1395).

    ×     خبرگزاری تسنیم (1395)، میزان دریافت و انتظار وام ازدواج، به آدرس: http://tn.ai/1221590.

    ×     خدادادی‌سنگده جواد، جواد نظری، علی‌محمد احمدی، جعفر خدابخش حسنی. «شناسایی شاخص­های ازدواج موفق: مطالعه­ای کیفی و اکتشافی»، مطالعات جوانان، ش 25، (پاییز 1393).

    ×     ذکایی، محمدسعید، 1391. فراغت، مصرف و جامعه؛ گفتارهایی انتقادی، تهران: تیسا.

    ×     رازقی نصرآباد،حجیه بی­بی و لیلا فلاح­نژاد.«تفاوت­های نسلی ارزش ازدواج»، مطالعات راهبردی زنان،دوره­ی نوزدهم،ش 75،(بهار 1396).

    ×     رستگار، یاسر. مطالعه‌ی جامعه‌شناختی در باب آیین‌های مصرفی (بررسی و تفسیر رفتارهای مصرف‌گرایانه در مراسم ازدواج شهر اصفهان)، (پایان‌نامه دکترا، به راهنمایی علی ربانی، استاد مشاور: محمدتقی ایمان)، (1393).

    ×     ریتزر، جورج، 1389. مبانی نظریه جامعه‌شناختی معاصر و ریشه‌های کلاسیک آن، ترجمه­ی شهناز مسمی‌پرست، تهران: ثالث.

    ×     ساروخانی، باقر، 1390. مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی خانواده، تهران: سروش.

    ×     صدرالاشرافی، مسعود، اژدر شمخانی، مجید یوسفی افراشته. «شناسایی عوامل مؤثر بر ازدواج آسان از دیدگاه دانشجویان دختر دانشگاه پیام نور مرکز رزن»،‌  مهندسی فرهنگی، سال هفتم، ش69 و 70، (مهر و آبان1391).

    ×     طیبی‌نیا، موسی. «میزان تمایل جوانان به ازدواج و شناسایی موانع و مشکلات آن»، جامعه‌شناسی مطالعات جوانان، دوره 5، ش 16، (زمستان 1393).

    ×     فکوهی، ناصر، 1386. تاریخ اندیشه و نظریه‌های انسان‌شناسی. تهران: نی.

    ×     فیاضی، مرضیه،‌ مناسک ازدواج و فرهنگ مصرف، مقایسه‌ی مناسک ازدواج دو نسل از ساکنان شهر رشت با تکیه بر مفهوم فرهنگ مصرف.( پایان‌نامه کارشناسی ارشد) ، بهراهنمایی دکتر حسن چاوشیان،( گیلان، دانشگاه گیلان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، 1392).

    ×     مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی (۱۳۹۲). طرح تخصیص اعتبارات ویژه برای ازدواج جوانان، گزارش کارشناسی.

    ×     مقدس‌جعفری، محمدحسن و علی یعقوبی‌چوبری. «تغییرات، ویژگی‌ها و موانع ازدواج در استان گیلان با تأکید بر شهرستان رشت»، نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، دوره 1، ش 1، (زمستان 1385).

    ×     مهربانی، وحید. «نظریه اقتصادی ازدواج بهینه»، مدل‌سازی اقتصادی، دوره 10، ش 1، (بهار1395).

    ×     نیازی، محسن، محسن شاطریان، الهام شفائی‌مقدم. «بررسی نقش عوامل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مؤثر در نگرش منفی به ازدواج (مطالعه موردی شهروندان شهرستان کاشان، جامعه پژوهی فرهنگی، سال ششم، ش 2، (تابستان 1394).

    ×وبلن، تورستین، 1386. نظریه­ی طبقه تن‌آسا، ترجمه­ی فرهنگ ارشاد، تهران: نی.

    • ØArnold, E., L. Price, & G  Zinkhan, 2004. Consumers. New York: McGraw-Hill/Irwinh.
    • ØBecker, G. S. 1974. A theory of marriage. In Economics of the family: Marriage, children, and human capital. University of Chicago Press.

     

    • ØBell, Catherine 1997. Ritual: Perspectives and Dimensions. New York: Oxford University Press.
    • ØBell, Q. 1992. On Human Finery. London: Allison and Busby.
    • ØBlakely, K. “Busy brides and the business of family life: The wedding-planning industry and the commodity frontier”. Journal of Family Issues, 29(5), (2008).
    • ØBoden, S. “Superbrides: wedding consumer culture and the construction of bridal identity”. Sociological research online, 6(1), (2001).
      • Ø Boden, S. 2005. Consumerism, romance and the wedding experience. Germany, Berlin/Heidelberg: Springer.
      • Ø Bourdieu, P. 1984. Distinction: A social critique of the judgement of taste. Cambridge, Massachusetts: Harvard university press.
    • ØBurdett, K., M.,  Dong, L., Sun, & R. Wright, “Marriage, Markets, and Money: A Coasian Theory of Household Formation”. International Economic Review, 57(2), (2016).
    • ØHsieh, H. F., & S. E. Shannon, “Three approaches to qualitative content analysis”. Qualitative health research, 15(9), (2005).
      • Ø Ilmonen, K., P., Sulkunen, K., Rahkonen, J., Gronow, A., Noro, & A.Warde, (Eds.). 2010. A social and economic theory of consumption. Germany, Berlin/Heidelberg: Springer.
    • ØMisharina, G. “Funeral and Magical Rituals among the Komi”. Folklore: Electronic Journal of Folklore, (47), (2011).
    • ØMyers, J. E., J., Madathil, & L. R.  Tingle, “Marriage satisfaction and wellness in India and the United States: A preliminary comparison of arranged marriages and marriages of choice”. Journal of Counseling & Development, 83(2), (2005).
      • Ø Neuendorf, K. A. 2016. The content analysis guidebook. California: Sage.
    • ØRook, D. W. “The ritual dimension of consumer behavior”. Journal of Consumer Research, 12(3), (1985).