جنسیت و جنس زبانی در قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکترای زبان شناسی همگانی، استادیار دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

مقوله جنس زبانی در زبا نشناسی از مقوله جنس زیست شناختی بازشناخته می شود. بررسی های زبان شناختی نشان داده اند که اگرچه میان این دو نوع جنس در زبان هایی که از جنس زبانی بهره می برند رابطه برقرار است، لیکن این رابطه متناظر نمی باشد. زبان عربی و عربی قرآنی (یا کلاسیک) از زبان هایی قلمداد می شود که جنس زبانی در آن از گستره و تنوع زیادی برخوردار است. این پژوهش با بررسی جنس زبانی در آیات قرآن کریم، با ارایة تقسیم بندی جدید و متفاوتی از آنچه در دستورهای موجود عربی در مورد جنس صورت پذیرفته است، به نحوه عملکرد و رابطه آن با جنس زیست شناختی در چارچوب نظریة نشان داری می پردازد. نتایج این بررسی می تواند از یکسو در تفسیر آیات و به ویژه نقش و اهمیت زنان در کلام الله مجید بر پایة توصیف زبا نشناختی به کار رود و از سوی دیگر مسیری جدید و متفاوت را پیش روی پژوهشگران دستور زبان عربی بگشاید.

کلیدواژه‌ها


  • ×   قرآن کریم

    ×   حناترزی، فؤاد (1969م)، فی اصول اللغه و النحو، بیروت: مکتبة البنان.

    ×   زاهدی، کیوان (1387)، «زبان، فرهنگ و تفکر: دیدگاه­ها و برهان­ها», فصل­نامه تحقیقات فرهنگی، ش 4.  

    ×   سیدی، سید حسین (1387)، رویکرد زبانشناختی به نحو عربی، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی.

    ×   صبحی، صالح (1973م)، دراسات فی فقه اللغه، بیروت: دارالعلم.

    ×   عبدالتواب، رمضان (1367)، مباحثی در فقه اللغه و زبان شناسی عربی، (ترجمة حمیدرضا شیخی)، مشهد: انتشارات آستان قدس.

    ×   العلوی، هادی (1983م)، المعجم العربی الجدید، دمشق: دارالحوار.

    ×   عون، حسن (1952م)، اللغه والنحو، بی جا.

    ×   مبارک، مازن (1981م)، النحو العربی، بیروت: دارالفکر.

    ×   المبارک، محمد (1972م)، فقه اللغه و خصایص العربیه، بیروت: دار الفکر.

    ×   مخزونی، مهدی (1950م)، فی النحو العربی، بغداد: دارالمعرفه.

     

    • Ø َAksenof, A.T. 1984. K probleme ekstralingvisticeskoj motivacii grammaticeskoj kategorii roda. Voprosy jazykoznanija, 33: 14-25.
    • Ø Badawi, El-Said; Michael G. Carter and Adrian Gully (2004), Modern Written Arabic: A Comprehensive Grammar,New York: Routledge.
    • Ø Boroditsky, Lera, Lauren A. Schmidt and Web Phillips (2003), Sex, Syntax and Semantics, In D. Gentner and S. Goldin-Meadow (eds.), Language inMind: Advances in the Study of Language and Thought, Cambridge, MA: The MIT Press.
    • Ø Cameron, Deborah (1995), Verbal Hygiene, London and New York: Routledge.
    • Ø Cameron, Deborah (2003), Gender and Language Ideologies, In J. Holmes and M. Meyerhoff (eds.), The Handbook of Language and Gender. Oxford: Blackwell Publishing.
    • Ø Corbett, Greville (1991), Gender, Cambridge: CambridgeUniversity Press.
    • Ø Hocket, Charles F. (1958), A Course in Modern Linguistics, New York: Macmillan.
    • Ø Kendall, Shari (2003), Creating Gendered Demeanors of Authority at Work and at Home, In J. Holmes and M. Meyerhoff (eds.), The Handbook of Language and Gender, Oxford: Blackwell Publishing.
    • Ø Lakoff, Robin (2003), Language, Gender and Politics: Putting “Women” and “Power” in the Same Sentence, In J. Holmes and M. Meyerhoff (eds.), The Handbook of Language and Gender, Oxford: Blackwell Publishing.
    • Ø Trechter, Sara (2003), A Marked Man: The Contexts of Gender and Ethnicity, In J. Holmes and M. Meyerhoff (eds.), The Handbook of Language and Gender, Oxford: Blackwell Publishing.
    • Ø Zahedi, Keivan and Mahtab Haydarynia (2008), A Comparative Study of Arabic, Spanish, French, English and Persian Speakers’ Conception of Linguistic Gender, Manuscript, Tehran: ShahidBeheshtiUniversity.