بررسی تحلیلی-تطبیقی حریم خصوصی زنان در خانواده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه حقوق، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

2 دانشجوی دکترای مطالعات تطبیقی زن در ادیان، دانشگاه ادیان و مذاهب اسلامی،قم ، ایران

چکیده

تعریف و مصادیق حق حریم خصوصی مورد اختلاف‌نظر است و این مسئله در مورد حق حریم خصوصی زنان قدری پیچیده‌تر نیز می‌باشد. در غرب، بر مبنای فردگرایی افراطی و تقدم حقوق و آزادی‌هی فردی، حریم خصوصی افراد با نگاهی مادی‌گرایانه پیوند خورده و در نتیجه نقش‌های خانوادگی مانند مادری تنزل یافته است. در حالی که در مبانی اسلامی برمبنای نیازمندی زن و مرد یه یکدیگر، خانواده و مصالح آن در اولویت قرار می‌گیرد و اخلاقیات محوراصلی شکل‌گیری روابط درون خانواده می‌گردد. لذا حریم زنان به گونه‌ای تعریف می‌شود که علیرغم حفظ شأن انسانی و حریت وی، با مصالح عالیه خانواده در تعارض نباشد. در دهه‌های اخیر مباحث مهمی مانند ارتباط نقش‌های خانوادگی با حریم خصوصی زنان و یا حق تصمیم گیری زنان در امور مرتبط با خانواده از جمله باروری، در حوزه عمل و نظر، بسیار بوده‌اند. با توجه به آموزه‌های اسلامی و نقد سایر مکاتب، این مقاله به تبیین این مسئله مهم خواهد پرداخت که حریم خصوصی زنان در قلمرو خانواده و متناسب با کارکردهای آن چگونه تعریف و تعدیل می‌شود و حق تصمیم‌گیری ایشان در ضمن ایفای نقش های خانوادگی همچون مادری و همسری محترم شمرده خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


  • احمدیه، مریم، معاشرت به معروف، مجله مطالعات راهبردی زنان، سال 13، شماره 52، (تابستان 1390).
  • انصاری، باقر، 1386، حقوق حریم خصوصی ، تهران ، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
  • بستان، حسین، 1383، اسلام و جامعه شناسی خانواده، قم، پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
  • جلائیان اکبرنیا، علی و محمدی، محمدرضا، حرمت و کرامت زن در خانوادهاز نگاه امام رضا (ع)»، مجله فرهنگ رضوی، سال سوم، شماره داوزدهم، زمستان 1394.
  • جوادی آملی، عبدالله، 1382، زن در آیینه جلال و جمال ، قم ، اسرا.
  • حسینی اکبرنژاد، هاله و شوشتری، زهرا، زن در قرآن، قم، دفتر نشر معارف، 1394.
  • حکمت نیا، محمود وهمکاران، 1386،  فلسفه حقوق خانواده ، جلد 2 ، تهران، شورای فرهنگی اجتماعی زنان.
  • زیبایی نژاد ، محمد رضا و سبحانی ، محمد تقی، 1381، درآمدی بر نظام شخصیت زن در اسلام، قم، دارالنور.
  • صادقی فسایی، سهیلا و دیگران، 1386، فمینیسم و خانواده ( مجموعه مقالات)، تهران، شورای فرهنگی اجتماعی زنان، روابط عمومی.
  • غلامی، علی، اطلاق یا تقیید حریم خصوصی و الزامات تحدید یا نقض آن، فصلنامه دانش انتظامی، سال شانزدهم، شماره اول، (بهار  1393)
  • فتاحی، نسرین و دیگران، واکاوی دیدگاه فقهای مذاهب اسلامی در سقط جنین، ناظر به سلامتی مادر و جنین، فصلنامه پژوهش های فقه و حقوق اسلامی، سال دهم شماره ۱ (زمستان ۱۳۹۲)
  • فقیهی، علی نقی و دیگران، «آموزش جنسی به کودک و نوجوان از دیدگاه اسلامی و مطالعات روان شناختی»، دوفصلنامه علمی-تخصصی تربیت اسلامی، سال سوم، شماره 7، پاییز و زمستان 1387.
  • محسنی، فرید، 1389، حریم خصوصی اطلاعات، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق علیه السلام.
  • مرکز تحقیقات دانشگاه امام صادق (ع)، 1382، مقام زن (خلاصه آثار شهید مطهری)، دفتر چهارم، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
  • مطهری، مرتضی، 1381،  یادداشتهای استاد مطهری، جلد 6، تهران، صدرا.
  • معارفی، غلامرضا، «بررسی سلامت جنسی زوجین و شیوه های تامین آن در اندیشه شیعی بر اساس احادیث کتاب وسائل الشیعه»، دانشور پزشکی (دوماهنامه علمی-پژوهشی دانشگاه شاهد)، سال 16، سال 78، دی 1387.
  • مکارم شیرازی، ناصر، 1422 ق.، بحوث فقهیة هامة (مهمة)، الطبعة الاولی، مدرسة الامام علی بن ابی طالب (ع)، قم.
  • مهدوی کنی، صدیقه، اصول حاکم بر روابط اعضای خانواده در نظام معرفتی اسلام، دوفصلنامه فقه و حقوق خانواده، سال 18، بهار و تابستان 1392.
  • میشل، آندره، 1370،  خانواده در گذشته و حال اروپا، پیام یونسکو .
  • نوذری­ فردوسیه، محمد، «سقط جنین در حقوق اسلامی و فمینیسم»، کتاب زنان، سال هفتم، شماره 28، (تابستان 84 13).
  • Allen, A., 1988, Uneasy Access: Privacy for women in a Free society, Totowa, N.J: Rowman and Little field .
  • Arousell, Jonna, and Carlbom, Aje, “Culture and religious beliefs in relation to reproductive health”, journal Best Practice & Research Clinical Obstetrics and Gynaecology, Vol. 3, (November 2015).
  • Gilligan, Carol, 1982,  In a Different Voice: Psychological Theory and Women’s Development . Harward Univ. Press.
  • Mackinnon, C., 1989, Toward a Feminist Theory of the State, Combridge,  Harvard University Press.
  • Miller, Jean Baker , 1987, Toward a New Psychology of Women 2nd Edition, Beacon Press;  Boston.
  • Pizzarossa,Lucía Berro, “Here to Stay: The Evolution of Sexual and Reproductive Health and Rights in International Human Rights Law”, Journal of Laws, Vol. 29, No. 7,( 2018)
  • Rawls, John, 1971, The Theory of Justice, Belknap Press of Harvard Univ. Press.
  • Solove , Daniel J, Conceptualizing Privacy, vol. 90., California Law Review, (2002)
  • UN Women, Monitoring Gender Equality and the Empowerment of Women and Girls in the 2030 Agenda for Sustainable Development: Opportunities and Challenges, 2015.UN
  • UNFPA, Reproductive rights are human rights - a handbook for national human rights institutions, 2014.