روش قرآن کریم در نهادینه سازی «حجاب» و «عفاف» (با رویکرد ترتیب نزول)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار و عضو هیئت علمی دانشکده ی اصول دین قم

2 کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث

3 کارشناس ارشد تفسیر قرآن

چکیده

با چینش آیات مربوط به «عفاف» و «حجاب» بر اساس روایات معتبر ترتیب نزول سور، روش قرآن در نهادینه سازی حجاب و عفاف در جامعه ی عصر نزول کشف می شود. قرآن کریم در اولین مراحل تعلیم خود در سوره های مکی به ایجاد نوعی بینش و معرفت بنیادی درباره ی این دو مفهوم و سپس به فرهنگ سازی به صورت گسترده و مستمر در نهادینه سازی حجاب و عفاف پرداخته است. پس از آن در سال های نزول قرآن در مدینه و هنگامی که افکار عمومی برای پذیرش قوانین آماده شد با روش قانون گذاری به تشریع قوانینی درباره ی چگونگی التزام مسلمانان به احکام مربوط به حجاب و عفاف پرداخت. با تحلیل روش های به کار رفته در قرآن کریم در این باره می توان به برخی از راهبردهایی که هر یک از نهادهای آموزشی، فرهنگی و قانون گذار جامعه با استمداد از آنها می توانند این دو رفتار را در جامعه نهادینه سازند پی برد.

کلیدواژه‌ها


×  قرآن کریم.
×  نهج‌البلاغه.
×  ابن عاشور، محمدبن طاهر. التحریر و التنویر.
×  ابن منظور، محمد بن مکرم 1414ق. لسان العرب، بیروت، دار صادر.
×  انوری، حسن 1381. فرهنگ سخن، تهران، سخن.
×  بحرانی، هاشم 1416ق. البرهان فی تفسیر القرآن، تهران، بنیاد بعثت.
×  بلاغی، عبدالحجت 1386ق. حجت التفاسیر و بلاغ الاکسیر، قم، حکمت.
×  بهجت­پور، عبدالکریم 1378ش. همگام با وحی، قم، سبط النبی.
×  بهرامپور، ابوالفضل. تفسیر و تجزیه و ترکیب قرآن.
×  جعفری، یعقوب. کوثر.
×  جواد، علی 1968م. المفصل فی تاریخ العرب قبل از اسلام، بیروت، دارالعلم الملایین.
×  خضرنجات، حمید 1369. مفاهیم جامعه­شناسی، شیراز.
×  راغب اصفهانی، حسین­بن محمد 1412 هـ ق. المفردات فی غریب القرآن، بیروت، دارالعلم.
×  راوندی، قطب الدین  1405ق. فقه القرآن فی شرح آیات الاحکام، قم، کتابخانة آیت اله مرعشی نجفی.
×  زحیلی، وهبه بن مصطفی 1422ق. تفسیرالوسیط، دمشق، دارالفکر.
×  زمخشری، محمود 1407ق. الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل، بیروت، دارالکتاب العربی.
×  سید­بن قطب 1412ق. فی ظلال القرآن، بیروت، دارالشروق.
×  سیوطی، جلال الدین 1404ق. الدرالمنثور فی تفسیر الماثور، قم، کتابخانه آیت اله مرعشی نجفی.
×  شبر، عبدالله 1412ق. تفسیر القرآن الکریم، بیروت، دارالبلغه للطباعه و النشر.
×  طباطبایی، محمدحسین 1417ق. المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
×  طبرسی، فضل­بن حسن 1372. مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصرخسرو.
×  طبری، محمدبن جریر 1412ق. جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالمعرفه.
×  طوسی، محمدبن حسن. التبیان فی تفسیر القرآن، احمد قصیر عاملی، بیروت، داراحیاءالتراث العربی.
×  طیبی، ناهید. «حجاب و عفاف»، پیام زن، ش95 و96.
×  عیاشی، محمدبن مسعود 1380ق. کتاب التفسیر، سید هاشم رسولی محلاتی، تهران، علمیه.
×  غروی نائینی، نهله. «پویشی در معنا و مفهوم حجاب»،کتاب زنان، ش36 (1386).
×  فاضل مقداد، جمال الدین مقداد­بن عبدالله 1419ق. کنزالعرفان فی فقه القرآن، سید محمد قاضی،  مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی.
×  فراء، یحی­بن زیاد. معانی­القرآن، مصر، دارالمصریه للتألیف و الترجمه.
×  فضل­الله، سید محمد حسین 1419ق. تفسیر من وحی القرآن، بیروت، دارالملاک للطباعه و النشر.
×  قاضی­زاده، کاظم. «عفاف در آیات قرآن و نگاهی به روایات»، کتاب زنان، ش36 (1386).
×  قرائتی، محسن1383. تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درس­هایی از قرآن.
×  قرشی، علی اکبر 1371ش. قاموس قرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
×  قلی­پور، آرین. «نقش دولت در نهادینه­سازی حجاب»، کتاب زنان، ش38 (1386).
×  قمی، علی­بن ابراهیم 1367ش. تفسیر قمی، سید طیب موسوی جزایری، قم، دارالکتاب.
×  قنادان و همکاران، منصور 1376. جامعه­شناسی(مفاهیم کلیدی)، تهران، آوای نور.
×  گلابی، سیاوش 1376. اصول و مبانی جامعه­شناسی، تهران، میترا.
×  مجتبوی، جلال الدین 1364. علم اخلاق اسلامی، ترجمه‌ی جامع السعادات، تهران، حکمت.
×  مجلسی، محمدباقر. بحارالانوار، تهران، اسلامیه.
×  محلی، جلال الدین سیوطی 1416ق. تفسیر الجلالین، بیروت، موسسه النور للمطبوعات.
×  مدرسی، محمدتقی 1419ق. من هدی­القرآن، تهران، دار محبی الحسین.
×  مصطفوی، حسن 1360ش. التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
×  مطهری، مرتضی 1386. تعلیم و تربیت در اسلام، تهران، صدرا.
×  معرفت، محمدهادی1386. علوم قرآنی، قم، تمهید.
×  مغنیه، محمدجواد، 1424ق. تفسیرالکاشف، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
×  مهریزی، مهدی 1379. آسیب­شناسی حجاب، تهران، جوانه رشد.
×  مکارم شیرازی، ناصر1374. تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه.