تحلیل جایگاه مشاور قضایی زنان در ماده 2 قانون حمایت خانواده 1391

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه یاسوج

2 نویسنده مسئول

3 دانش آموخته کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه یاسوج

چکیده

طبق نظر مشهور فقها مرد بودن در قضاوت شرط است و قضاوت زن مطلقاً جایز نیست. این دسته از فقها در تأیید نظرات خود به قرآن کریم، روایات، اصل عدم جواز، اجماع و ادله‌ی دیگر مراجعه کرده‌اند. به تدریج، برخی از محققین قول مشهور را نقد کردند تا جایی که با نگاهی تاریخی دلیل اصلی کنار گذاشتن زنان از قضاوت را محرومیت ایشان از حضور در اجتماع می‌دانند. بدین ترتیب محرومیت زنان از قضاوت ربطی به شخصیت ایشان ندارد، بلکه به منشأ تاریخی اجتماعی محرومیت کلی زنان از حضور در اجتماع مرتبط است. این پژوهش در پی اثبات این مطلب است که حضور زنان به عنوان قاضی کیفری متناسب شأن زن نیست، اما حضور زن در دعاوی مدنی به خصوص دعاوی خانواده منشأ اثرات مثبت است. حضور قاضی مشاور زن در ماده‌ی 2 قانون حمایت خانواده مصوب 1391 نوعی نوآوری است و جنبه‌ی حمایتی برای زن دارد. به نظر می‌رسد، تعیین قاضی مشاور زن، بلکه استثنایی برای قضاوت زن است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • قرآن کریم#
  • ابن فارس، ابوالحسین احمدبن زکریا 1404. معجم مقاییس اللغه، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم. #
  • ابن منظور، ابی‌الفضل جمال‌الدین محمد 1414. لسان العرب، بیروت، دار احیاء التراث العربی. #
  • انصاری دزفولی، مرتضی‌بن محمد 1415. «القضاء و الشهادات»، قم، کنگره جهانی بزرگذاشت شیخ انصاری. #
  • باقران، حسین. «جایگاه مشاور و قاضی زن در حل دعوای خانوادگی»، ش 7، (1395)، پژوهش ملی. #
  • جمعی از مؤلفان، فقه اهل بیت علیهم السلام، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت علیهم السلام. #
  • جوادی آملی، عبدالله 1387. زن در آیینه جمال و جلال، تهران، اسراء. #
  • حسینی شیرازی، صادق 1425. التعلیقات علی الشرایع الاسلام، قم، اسلام. #
  • حلبی، ابن زهره حسن‌بن علی حسینی 1417. غنیه النزوع، قم، مؤسسه امام صادق(ع). #
  • حلی (علامه)، ابو الحسن ابن یوسف بن المطهر الاسدی 1419. قواعد الاحکام، قم، انتشارات اسلامی. #
  • حلی (علامه)، ابو الحسن ابن یوسف بن المطهر الاسدی 1419تحریرالاحکام الشرعیه (ط- القدیمه)، مشهد، آل بیت علیهم اسلام.#
  • حلی (محقق)، نجم الدین جعفربن حسن 1408. شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم، اسماعیلیان.#
  • خراسانی (آخوند)، محمد کاظم 1417. کفایة الاصول، قم، آل البیت الاحیاء التراث العربی.#
  • خوانساری، احمدبن یوسف 1405. جامع المدارک، قم، اسماعیلیان.#
  • دانش پور، رضا «قضاوت زنان از دیدگاه صاحب نظران»، روزنامه خراسان، (1381).#
  • راغب اصفهانی، حسین‌بن محمد 1404. مفردات الفاظ القرآن، تهران، مرتضوی. #
  • سعدی، ابوجیب 1408. قاموس الفقی لغه و اصطلاحاً، دمشق، دارالفکر.#
  • شرتونی لبنانی، رشید 1889. اقرب الموارد، بیروت، مطبعه مرسلیه الیسوعیه.#
  • شوشتری، سید محمد حسن 1427. دیدگاه نو در حقوق، تهران، میزان.#
  • صالحی نجف‌آبادی، نعمت‌الله، 1384. مسائل مستحدثه، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.#
  • صانعی، یوسف 1382. مجمع‌المسائل، قم، میثم تمار.#
  • صدوق قمی، محمد علی‌بن بابویه 1418. الهدایة، قم، امام هادی.#
  • صدوق قمی، محمدبن علی‌بن بابویه. من لایحضره الفقیه، قم، انتشارات وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.#
  • صدوق، محمد‌بن محمد‌بن نعمان عکبری 1415. المقنعه، قم، امام هادی.#
  • طباطبایی، حسین 1412. ریاض ‌المسائل، بیروت، دارالهادی.#
  • طرابلسی، ابن براج قاضی عبدالعزیز 1406. المهذب، قم، دفتر انتشارات وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.#
  • طوسی، ابو جعفر 1407. تهذیب‌ الاحکام، تهران، دارالکتب الاسلامیه.#
  • عاملی (شهید اول)، محمدبن مکی. القواعد و الفواعد، قم، کتابفروشی مفید.#
  • العاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین‌بن علی 1413. مسالک الافهام، قم، المعارف الاسلامیه.#
  • العاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین‌بن علی 1410. شرح لمعه، قم، کتابفروشی داوری.#
  • عاملی، جوادبن محمدحسین 1419. مفتاح الکرامه، قم، انتشارات وابسته به جامعه مدرسین قم.#
  • عبدالرحمان، محمود. معجم المصطلاحات و الالفاظ الفقهیه.#
  • علمی، توانا، «قضاوت زنان از نگاه صاحب نظران»، روزنامه خراسان، (1379).#
  • فاضل هندی، محمد ابن حسن 1416. کشف اللثام، قم، دفتر انتشارات وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.#
  • فراهیدی، خلیل‌بن احمد 1410. العین، قم، هجرت.#
  • کاشانی، فیض. الغنائم، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی.#
  • کاشف الغطاء، حسن‌بن جعفر. 1422. انوارالفقاهه کتاب القضاه، نجف، کاشف الغطاء.#
  • کلینی، ابوجعفر محمد‌بن یعقوب 1407. الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه.#
  • گیلانی نجفی، میرزا حبیب‌الله رشتی 1401. کتاب القضاء، قم، دارالقرآن الکریم.#
  • مرعشی، محمد 1379. دیدگاه‌های نو در حقوق کیفری اسلام،تهران، میزان.#
  • مقدس اردبیلی، احمدبن محمد 1403. مجمع الفائده و البرهان، قم، مؤسسه انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.#
  • منتظری نجف آبادی، حسین علی 1422. مبانی تکملة المنهاج، قم، احیاء آلاثار الامام.#
  • منتظری نجف آبادی، حسین علی، 1409، دراسات فی ولایه الفقیه و فقه الدوله الاسلامیه، قم، نشر تفکر.#
  • موسوی اردبیلی، عبدالکریم 1423. فقه القضاء، قم، دانشگاه مفید.#
  • میرزای قمی، ابوالحسن، بی تا، جامع الشتات، تهران، موسسه کیهان.#
  • موسوی بجنوردی، سید محمد حسن 1380. مجموعه مقالات فقهی – حقوقی، تهران، عروج.#
  • موسوی خمینی، روح الله. تحریرالوسیله، قم، النشر الاسلامی التابعه المدرسین الشرف.#
  • موسوی سنگلاخی، یوسف 1385. قضاوت زن از دیدگاه شیعه، قم، مرکز جهانی اسلامی.#
  • مهرپور، حسین 1379. مباحثی از حقوق زن، تهران.#
  • نجفی، محمد حسن 1404. جواهرالکلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی.#
  • نوری، حسین علی 1380. «یک استفتاء چند فتوا»، تهران، فصل و وصل (1380).#
فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات راهبردی زنان (کتاب زنان سابق)

دوره 18، 72 (تابستان 1395)
تابستان 1395
صفحه 119-135

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار