بررسی فقهی «تشبیب» از دیدگاه فریقین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 جامعه المصطفی مشهد

2 رشته فقه و معارف اسلامی جامعه المصطفی مشهد

چکیده

امروزه، رفاقت‌های نامشروع زنان و مردان در کشورهای اسلامی رایج شده و به تبع آن اشعار بسیاری در توصیف زن و عشق به او سروده شده و در رسانه‌ها پخش می‌شوند. این فرهنگ، خلاف توصیه‌های شریعت به عفاف است. این موضوع (تشبیب) گرچه در آثار علمای متأخر چون شیخ انصاری اشاره شده است، ولی به منظور پیشگیری از ابتذال نیاز به تبیین و روشنایی حواشی آن در جامعه­ی امروز، احساس نیاز می‌شود. شیخ انصاری در مکاسب با عنوان «تشبیب المرأة» عنوان شده است. از حاصل این پژوهش می‌توان دریافت که حکم اولیه­ی تشبیب از دیدگاه فقها حلیت است، اما به دلایل دیگری چون تهییج شهوت، ترویج فحشا، هتک حرمت زن و... حرام است. فقهای اهل سنت ساختن شعر یا نثر در تشبیب زن معروف را حرام امّا روایت آن را مشروط به عدم ایذاء و هتک حرمت زن و محارمش، مباح دانسته‌اند، لذا فقهای فریقین در این موضوع اختلافات و اشتراکاتی دارند.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم
ابن قدامه مقدسی، ابومحمد ،1405ق. المغنی فی فقه­الإمام أحمدبن حنبلال شیبانی، بیروت: دارالفکر.
ابن‌منظور، جمال‌الدین محمدبن مکرم، 1045ق. لسانالعرب، بیروت: دارالاحیاءالتراث.
اعرافی، علیرضا، 1387. دروس خارج فقه،
www.eshragh-erfan.com
انصاری، مرتضی،1416ق. مکاسب، بیروت: دارالاحیاءالتراث.
ایروانی، علی،1379. حاشیه مکاسب، تهران: صبح صادق.
تبریزی، جواد، 1416ق. ارشاد الطالب علی المکاسب، قم: اسماعیلیان.
حرعاملی، محمدبن حسن، 1376. وسائلالشیعه، قم: اسماعیلیان.
حسینی، سیدمحمد،1375. فرهنگ لغات و اصطلاحات فقهی، تهران: سروش.
حلی (محقق)، ابوالقاسم نجم‌الدین،1409ق. شرایعالاسلام فی مسائل الحلال والحرام، قم: اسماعیلیان.
حلی (علامه)، حسن­بن یوسف­بن مطهر، 1413ق. قواعدالاحکام، قم: نشر اسلامی.
حلی، محمدبن حسن علی، 1414ق. تذکره­الفقهاء، قم: مؤسسه اهل‌بیت.
خمینی، سیدروح‌الله، 1368. مکاسب محرمه، تهران: مطبوعاتی دارالعلم.
دهخدا، علی‌اکبر، 1377. لغتنامه، تهران: دانشگاه تهران.
ذهنی تهرانی، محمدجواد، ترجمه و شرح مکاسب شیخ انصاری، قم: حاذق.
راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین­بن محمد، 1362. المفردات لالفاظ قرآنکریم، تهران: مرتضوی.
روحانی، سید صادق، 1413ق. فقه­الصادق، قم: دارالکتاب.
سیاح، احمد،1390. فرهنگ بزرگ جامع نوین، تهران: اسلام.
سعیدزاده، محسن، 1374. کنگره جهانی بزرگداشت دویستمین سالگردشیخ انصاری، قم: موسسه فرهنگی واطلاع رسانی تبیان.
ـــــــــــــــــ، «تشبیب از دیدگاه شیخ انصاری» ،پیام زن، ش10، (1373).
حسینی عاملی، عبدالمحسن، 1408ق. بلغه الطالب فی شرح المکاسب، بیروت: الوفا.
خویی، سیدابوالقاسم، 1417ق. مصباح­الفقاهه، قم: انصاریان.
طریحی، 1375. مجمعالبحرین، تهران: مکتبه المرتضویه.
طوسی، محمدبن حسن،1365. التهذیب الاحکام، بیروت: دارالکتب الاسلامیه.
ـــــــــــــــــــــ، 1387. المبسوط، تهران: مرتضوی.
عاملی (شهید اوّل)، محمدبن مکی،1410ق. الدروس الشرعیه، بیروت: مؤسسه فقه الشیعه.
عاملی (شهیدثانی)، زین‌الدین­بن علی،1412ق. مسالک­الافهام الی تنقیح شرایعالاسلام، قم: معارف اسلامی.
عمید، حسن، 1389. فرهنگ عمید، تهران: اشجع.
کرکی، علی­بن حسین، 1407/1408ق. جامع­المقاصد، قم: مؤسسه آل البیت.
کلینی، محمدبن یعقوب،1407ق. کافی، تهران، دارالکتب اسلامیه.
مجلسی، محمدباقر، 1037-1111ق. بحارالانوار، قم: اسلامیه.
مددی موسی، احمد، 1389. شرح بر مکاسب محرمه، وبگاه دروس وآثار استاد مددی موسوی
http://www.ostadmadadi.ir
میرشفیعی خوانساری، فضل الله، 1374. محصلالکلام، قم: مؤسسه مطبوعاتی دارالکتاب ـ الجزائری.
نجفی، محمدحسن، 1388. جواهرالکلام الی شرح شرایع­الاسلام، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
نوری محدث، میرزاحسین، 1415ق. مستدرک­الوسائل، قم: آل­البیت.
هندی، متقی، 1954م. کنزالعمال، بیروت: الرساله.
نرم افزار «الشامله»، منتشر شده توسط وزارت اوقاف و شئون اسلامی دولت کویت.
http://www.eshragh-erfan.com