مطالعه تطبیقی حق بر شیردهی و بر تغذیه با شیرمادر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق خانواده، پژوهشکده خانواده، دانشگاه شهید بهشتی.

2 دانشجوی دکتری حقوق خانواده، دانشگاه شهید بهشتی، ایران، تهران

چکیده

شیردهی، رابطه‌ای دوسویه میان مادر و کودک است که ازیک‌طرف حقی برای مادر جهت تغذیه فرزند با شیر مادر ایجاد می‌کند و از سوی دیگر از جمله حقوق کودک است که متضمن مصالح عالی بهداشت وی و از منشعبات حق بنیادین کودک بر تغذیه است. بر این اساس لازم است از سوی دولت‌ها و جامعه‌ محترم شمرده شود. البته مسئله‌ چارچوب حدود وثغور حقوق و آزادی‌های طفل و مادر نیازمند تبیین است. اینکه آیا حقی به‌عنوان تغذیه با شیر مادر برای کودک وجود دارد؟ آیا شیردهی به طفل برای مادر حق است یا تکلیف‌ و آیا می‌توان مادر را از شیردهی به فرزند خویش منع یا او را به این امر مکلف نمود؟ آیا  سنخ دیگری از حق در رابطه عمودی میان دولت و شهروند در این خصوص وجود دارد.  این‌ سؤالات در مورد حقوق مرتبط با شیردهی و پاسخ دهی به آن­ها مستلزم  بررسی نقش دولت‌ها در حمایت از تغذیه با شیر مادر و وضع مقرره‌های حمایتی و استخدام ابزارهای تشویقی و نیز بررسی مقرره‌های حقوق خانواده در قالب نهادهای مرتبط است. نتایج این مطالعه که به بررسی تطبیقی نقش دولت در اسناد بین‌المللی و حقوق ایران و بررسی تطبیقی حق و تکلیف شیردهی در فقه امامیه و عامه و نیز  نظام حقوق ایران و سایر کشورهای اسلامی پرداخته، نشان می­دهد حقوق و آزادی‌های بنیادین مادر، بر حق عادی کودک بر تغذیه با شیر مادر مقدم است،‌ با این‌حال دولت‌ها مکلف به رفع موانع در حوزه شیردهی می­باشند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

  • ابن ادریس، محمد بن احمد، (1430 ق). کتاب‌السرائرالحاوی لتحریر‌الفتاوی، ج 2، قم: موسسه‌النشرالاسلامی.
  • انصاری شیرازی، قدرت‌الله، (1429 ق). موسوعه احکام‌الاطفال و ادلتها، ج1، قم: مرکز فقهی ائمه اطهار.
  • باودن، جانی و آلیسون تانیس، (1393). سالم‌ترین و بهترین غذاهای دوران بارداری، ترجمه: محمود ثابت‌نژاد، تهران: یاس بهشت.
  • بحرالعلوم، السید محمد، (1403 ق). بلغه‌الفقیه، ج 2، تهران: مکتبه‌الصادق.
  • بحرانی، یوسف، الحدائق‌الناضره فی احکام‌العتره‌الطاهره، ج 25، قم: موسسه‌النشرالاسلامی، (بی‌تا).
  • تبریزی، میرزا جواد، (1416 ق). صراط‌النجاه، ج 2، قم: سلمان فارسی.
  • تقوی اردکانی، عباس و ناهید عزالدین زنجانی، (1394). «فواید تغذیه انحصاری با شیر مادر در شش ماه اول زندگی»، شیر مادر، ش 63 و 64.
  • جبعی‌العاملی، (شهید ثانی)، زین‌الدین بن علی، (1413 ق). مسالک‌الافهام الی تنقیح شرایع‌الاسلام، ج 8، قم: موسسه‌المعارف‌الاسلامیه.
  • جبعی‌العاملی، (شهید ثانی)، زین‌الدین بن علی، (1412 ق). الروضه‌البهیه فی شرح‌اللمعه‌الدمشقیه، ج 2، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
  • جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1394). ترمینولوژی حقوق، چاپ 27، تهران: گنج دانش.
  • حائری شاهباغ، سید علی، (1376). شرح قانون مدنی، ج 2، چاپ 1، تهران: گنج دانش.
  • حر عاملی، محمد بن حسن، (بی‌تا). وسائل‌الشیعه الی تحصیل مسائل‌الشریعه، ج 21، قم: موسسه آل‌البیت علیهم‌السلام.
  • حسینی ادیانی، سید ابوالحسن، (1395). فقه مقارن (2): ازدواج و طلاق، چاپ 1، تهران: دانشگاه الزهراء، (س).
  • حسینی‌الروحانی، السید محمدصادق، (1412 ق). فقه‌الصادق، ج 22، چاپ 3، قم: مدرسه‌الامام‌الصادق علیه‌السلام.
  • حکمت‌نیا، محمود، (1390). حقوق زن و خانواده، چاپ 1، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  • حلی، (علامه)، حسن بن یوسف، (1413 ق). قواعدالاحکام فی معرفه‌الحلال و الحرام، ج 3، قم: موسسه‌النشرالاسلامی.
  • حلی، (علامه). حسن بن یوسف، (1413 ق). مختلف‌الشیعه فی احکام‌الشریعه، ج 7، قم، موسسه‌النشرالاسلامی.
  • حیاتی، علی‌عباس، (1393). حقوق خانواده، تهران: میزان.
  • خوانساری، السید احمد، (1355). جامع‌المدارک فی شرح المختصرالنافع، ج 4، تهران، مکتبه‌الصادق.
  • دزی‌صفت، نفیسه، (1386). راهنمای گام به گام رابطه مادر و کودک، تهران: حافظ نوین.
  • زرنشان،‌ شهرام و احمد رضوانی‌مفرد، (‌۱۳۹۶). «حمایت از حق تغذیه کودک با شیر مادر در اسلام و نظام بین المللی حقوق بشر»،‌ مطالعات حقوق تطبیقی، د ۸، ش 2.
  • سمرقندی، علاءالدین محمد، (1414 ق). تحفة الفقهاء، ج2، بیروت: دارالکتب العلمیة.
  • سیفی،آناهیتا و نجمه رزمخواه،(1400).« حق بهره­مندی از شیر مادر در اردوگاه پناهندگان در پرتو نظام بین­المللی حقوق بشر»،د 24، ش 93.
  • صفایی، سید حسین و اسدالله امامی، (1393). حقوق خانواده، ج 2، تهران: موسسه انتشارات دانشگاه تهران.
  • طباطبائی‌، السید علی بن السید محمدعلی، (1418 ق). ریاض‌المسائل فی تحقیق‌الاحکام بالدلائل، ج 12، قم: موسسه آل‌البیت علیهم‌السلام.
  • عمید، حسن، (1392). فرهنگ فارسی عمید، ج اول، تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر.
  • غلامعلی، علی، (۱۳۹۹). «حق بر تغذیه با شیر مادر در پرتو مبانی حقوق بشر اسلامی»، حقوق پزشکی، ویژه‌نامه حقوق بشر و حقوق شهروندی، پیاپی ۵۲.
  • فیض، جواد، (1394). من و کودک من، چاپ 49، تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر.
  • کاتوزیان، ناصر، (1392). قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، تهران: میزان.
  • کاتوزیان، ناصر، (1393). حقوق مدنی خانواده، ج 2، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  • گرجی، ابوالقاسم و دیگران، (1392). بررسی تطبیقی حقوق خانواده، تهران: موسسه انتشارات دانشگاه تهران.
  • محقق‌السبزواری، محمدباقر بن محمدمومن، (1423 ق). کفایه‌الاحکام، ج 2، قم: موسسه‌النشرالاسلامی.
  • مختاریان، ‌طاهره، داریوش فرهود، مریم مالمیر و طیبه مختاریان، (۱۳۹۶).‌«ضرورت اخلاقی تغذیه با شیر مادر و پایبندی به حقوق نوزادان»، اخلاق و در علوم و فناوری،‌ س 12، ش ۱.
  • مسجدسرایی، حمید، (1393). ترمینولوژی فقه، تهران: انتشارات روایت نو.
  • مصطفوی، السید محمدکاظم، (1436 ق). القواعد، قم: موسسه‌النشرالاسلامی.
  • مکی‌العاملی، (شهید اول)، محمد بن جمال‌الدین، (1411 ق). اللمعه‌الدمشقیه، قم: دارالفکر.
  • موسوی‌الخمینی، السید روح‌الله، (1434 ق). تحریرالوسیله، ج 2، قم، موسسه‌النشرالاسلامی.
  • نجفی، محمدحسن، (1404 ق). جواهرالکلام فی شرح شرایع‌الاسلام، ج 31، بیروت: دار احیاءالتراث‌العربی.
  • نظری توکلی، سعید، (1391). حضانت کودکان در فقه اسلامی، تهران، سمت.
  • واحدی، سید محمدرضا، (1394). نکاح و طلاق در مذاهب پنج‌گانه اسلامی، تهران: خرسندی.
  • وزیری، مجید، (1384). حقوق متقابل کودک و ولی در اسلام و موارد تطبیقی آن، تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل.
  • هدایت‌نیا، فرج‌الله، (1392). عناوین ثانوی و حقوق خانواده، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  • Kent, G، (2001), Breastfeeding: A Human Rights Issue? Development, Vol. 44, No. 2.
  • Kent, G، (2002), Human Rights and Infant Nutrition, WABA Global Forum II 23-27, Tanzania، (Penang, Malaysia: World Alliance for Breastfeeding Action, 2004).
  • Kent, G، (2006), Child Feeding and Human Rights, International Breastfeeding Journal.
  • Latham,M.C, (1997), Breastfeeding A Human Right Issue? The International Journal of Children’s Rights, Vol. 5, No. 4.

 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار