شیوع بی‌فرزندی طول عمر در استان خوزستان و عوامل همبسته با آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جمعیت شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات،تهران،ایران

2 استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور

3 استادیار جمعیت شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحدگرمسار

چکیده


از جمله ویژگی‌های جمعیتی کشورهای توسعه یافته که امروزه در دیگر کشورها مانند کشور ما ایران نیز قابل مشاهده است، پدیده فرزندآوری پایین و حتی بی‌فرزندی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی شیوع بی‌فرزندی طول عمر یا دائمی در بین زنان ساکن در استان خوزستان انجام شد. برای تحقق این هدف، از داده های خام دو درصد سرشماری1395 استفاده گردید. تحلیل داده ها با استفاده از جدول فراوانی، آزمون کای اسکوئر و تحلیل رگرسیون لجستیک در محیط نرم افزار SPSSنسخه 20 انجام شد. نتایج نشان داد که 5.3 درصد از زنان 49-40 سال استان خوزستان بی‌فرزند طول عمر هستند. برای بررسی اثر همزمان متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته و پیش بینی بی‌فرزندی طول عمر از رگرسیون لجستیک دو وجهی استفاده شد. سطح تحصیلات، وضعیت اشتغال و محل سکونت متغیرهایی هستند که ارتباط معنادار با احتمال بی فرزندی در میـان زنان مورد مطالعه نشان دادند. اگر چه شیوع بی‌فرزندی طول عمر در جمعیت مورد مطالعه در سطح نسبتا پایینی قرار دارد اما برنامه‌ریزی در راستای بهبود وضعیت شغلی و محل سکونت، بـخصوص در میان خانوارهای جوان، می‌تواند مانع از افزایش نسبت بی‌فرزندی در آینده شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

  • اسحاقی، محمد، سیده فاطمه محبی ، شهربانو پاپی نژاد و زینب جهاندار،(1393). چالش­های فرزندآوری زنان شاغل در یک مطالعه‌ کیفی، زن در توسعه و سیاست، د12، ش 1.
  • آشفته تهرانی، امیر، (1372). جامعه‌شناسی جمعیت، نمونه ایران، اصفهان، جهاد دانشگاهی اصفهان.
  • آقا یاری هیر، توکل، مینا فرخی نگارستان و سیده صدیقه لطیفی مجره،(1395). فرزندآوری به‌مثابه مخاطره (مطالعه کیفی زمینه­های کم‌فرزندی در شهر تبریز)، مطالعات راهبردی زنان، س 19، ش 73.
  • بالاخانی،قادر،(1401).« مطالعه کیفی نگرش جوانان شهر اردبیل به سیاست‌های جمعیتی و فرزندآوری »،مطالعات راهبردی زنان، د24، ش 96.
  • حسینی، حاتم،(1390).درآمدی بر جمعیت­شناسی اقتصادی-اجتماعی و تنظیم خانواده، همدان، دانشگاه بوعلی سینا.
  • سرایی،حسن،(1385).تداوم و تغییر خانواده در جریان گذار جمعیتی ایران، نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، ش 2.
  • __________،(1387).گذار جمعیتی دوم، با نیم‌نگاهی به ایران، نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، س 3.
  • سووی، آلفرد،(1357). مالتوس و دو مارکس، ترجمه صدقیانی، ابراهیم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
  • شیری، محمد و رسول صادقی،(1401).« باروری افتراقی در ایران: شواهدی از پیمایش شاخص­های چندگانه جمعیت و سلامت 1394»،مطالعات راهبردی زنان، د24، ش 96.
  • عباسی شوازی، محمد جلال، پیتر مک­دونالد، میمنت حسینی چاوشی و زینب کاوه فیروز،(1381). بررسی دیدگاه زنان در مورد رفتارهای باروری در استان یزد با استفاده از روش‌های کیفی، نامه علوم اجتماعی، ش 10.
  • عباسی شوازی، محمد جلال و حاتم حسینی،(1388). تفاوت‌های قومی باروری در ایران: روندها و عوامل مؤثر بر آن، مجله جامعه‌شناسی ایران، د 8، ش 4.
  • عباسی شوازی،محمد جلال،(1383).تحولات باروری در ایران، تهران: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.
  • عنایت، حلیمه و لیلا پرنیان، (1392). مطالعه رابطه جهانی‌شدن فرهنگی و گرایش به فرزندآوری، زن و جامعه، س 4، ش 2.
  • فروتن، یعقوب، (1392). چالش­های خانواده معاصر و نوگرایی با تأکید بر طلاق در فرآیند گذار جمعیتی، مسائل اجتماعی ایران، د 4، ش 2.
  • فروتن، یعقوب، الهه سادات ایزدی و سمیه نعیمی،(1395).تمایلات فرزندآوری در شهرستان­های بجنورد و گنبدکاووس، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، د 16، ش،62 .
  • کاوه فیروز، زینب، نگار رمضی و نوالدین فراش خیالو،(1401).«سنجش عوامل مؤثر بر شکاف بین باروری واقعی و ایده­آل زنان شهر تهران»،مطالعات راهبردی زنان، د24، ش 96.
  • محمودیانی، سراج­الدین،(1399). بی­فرزندی طول عمر و همبسته‌های اقتصادی اجتماعی آن در بین زنان ساکن استان‌های با باروری خیلی پایین در ایران، فصلنامه پایش، جهاد دانشگاهی، د 19، ش 5.
  • مرکز آمار ایران ،(1401). شیب نزولی میزان باروری کل ایران از 96 تا 98، قابل‌دسترسی در: https://www.amar.org.ir/Portals/0/News/1399/khabar%20barvari.pdf
  • مطلق، محمد اسماعیل،مجذوبه طاهری، محمد اسلامی و نصراله پورشیروانی داود، (1395).عوامل مؤثر بر ترجیحات باروری در زنان اقوام ایرانی، نشریه دانشکده پرستاری مامایی ارومیه، د 14، ش 6.
  • میرزایی، محمد،(1384). جمعیت و توسعه با تأکید بر ایران، تهران، مرکز مطالعات و پژوهش‌های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه.

 

  • Abbasi‐Shavazi M. J, Morgan S. Ph, Hossein‐Chavoshi M, McDonald P. (2009) Family change and continuity in Iran: Birth control use before first pregnancy. Journal of Marriage and Family, 71:1309-1324.
  • Ahmadi, Seyed Ebrahim, Rafiey, Hassan, Sajjadi, Homeira & Farhad Nosratinejad(2019), “Explanatory Model of Voluntary Childlessness among Iranian Couples in Tehran: A Grounded Theory Approach” Iranian Journal of Medical Sciences, Volume 44, Issue 6 .
  • Becker, G. & R. Barro. (1986). “Altruism and the Economic Theory of Fertility”, Population and Development Review, (12).
  • Çopur, Z and Tanya Koropeckyj-Cox (2010), “University Students’ Perceptions of Childless Couples and Parents in Ankara, Turkey”, Journal of Family Issues, Volume 31, Issue 11.
  • Dettling, L.J & Kearney, M.S. (2014). “House prices and birth rates: the impact of the real estate market on the decision to have a baby”. Journal of Public Economics, vol. 110.
  • Doyle, J وPooley, J A and Lauren Breen (2012), “A phenomenological exploration of the childfree choice in a sample of Australian women” Journal of Health Psychology, Volume 18, Issue 3.
  • Graham, M (2013), “Why are childlesswomen childless? Findings from an exploratory study in Victoria, Australia”. Deakin University.
  • Inglehart, R; Noris, P. (2003). ‘’The True Clash of Civilization’’, Foreign Policy, N.135.
  • Larsen U.(1996). Childlessness, subfertility, and infertility in Tanzania. Studies in Family Planning; 27.
  • Miettinen, A(2015), “Increasing childlessness in Europe: time trends and country differences”, Families and societies, working paper series.
  • Miranti, R, McNamara, J, Tanton, R and Mandy Yap (2009), “A narrowing gap? Trends in the childlessness of professional women in Australia 1986-2006” Journal of Population Research 26, No. 4.
  • Ram, B. ‘’Fertility Decline and Social Change: New Trends and Challenges’’, Canadian Studies in population, 30(2), (2003).
  • Tanturri, Maria Letizia & Letizia Mencarini (2008), “Childless or Childfree? Paths to Voluntary Childlessness in Italy” population and development review, Volume34, Issue1.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار