شناسایی مبانی و اصول فرزند پروری قبل از تولد در یک مطالعه کیفی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای مطالعات برنامه درسی. دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی. دانشگاه علامه طباطبایی. تهران. ایران

2 استاد مطالعات برنامه‌درسی.گروه مطالعات برنامه‌درسی. دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی.دانشگاه علامه طباطبایی. تهران. ایران

3 دانشیار مطالعات برنامه‌درسی. گروه مطالعات برنامه‌درسی. دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی. تهران. ایران

4 استاد علوم تشریحی گروه آناتومی، جنین شناسی، دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران. ایران

چکیده

هدف اصلی این پژوهش، شناسایی مبانی و اصول فرزند پروری در دوره قبل از تولد می‌باشد. در این پژوهش از روش تحلیل محتوای کیفی عُرفی (استقرایی) استفاده‌شده است. جامعه آماری شامل کلیه کتاب‌های علمی، مقالات پژوهشی، تحقیقات، منابع دینی- اسلامی و اسناد معتبر در ارتباط با فرزند پروری دوره قبل از تولد بوده و از نمونه‌گیری هدفمند (ملاک محور) استفاده‌شده است. گردآوری داده‌ها با بهره‌گیری از کار برگ تحلیل محتوا و تحلیل داده‌ها از طریق کدگذاری سه مرحله‌ای باز، محوری و انتخابی انجام‌شده است. 6 مبنای نظری شامل مبانی فرهنگی- اجتماعی؛ مبانی حقوقی؛ مبانی دینی- اسلامی؛ مبانی روان‌شناختی؛ مبانی زیست‌شناختی و مبانی شناختی و 31 اصل در زمینه فرزند پروری قبل از تولد از داده‌ها استخراج شد که می­تواند به‌عنوان پایه و اساس الگوی فرزند پروری قبل از تولد قلمداد ‌شود؛ به­طوری­که رعایت این اصول زمینه فرزند پروری قبل از تولد را برای والدین فراهم می‌نماید و پیامدهای فردی و اجتماعی مثبتی در پی خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

  • بلواسی، روح الدین، (1395). عوامل جسمی و روحی مؤثر بر رشد جنین ازنظر قرآن و روایات. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. رشته معارف اسلامی. دانشگاه اصول‌الدین.
  • بهمنی، روحیه، (1388). بررسی نقش مادر در تربیت دینی فرزند از دیدگاه قرآن و روایات. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. رشته فلسفه تعلیم و تربیت. دانشگاه علامه طباطبایی. تهران.
  • پاکدامن مقدم، حسن، (1390). بررسی فقهی و حقوقی احکام کودک. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه پیام نور. تهران.
  • ترشیزی، مرضیه و غلامرضا شریف‌زاده، (1391). دلبستگی مادر- جنین و عوامل مرتبط با آن، در زنان باردار مراجعه‌کننده به مراکز بهداشت شهر بیرجند در سال 1391. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند. د 30، ش 20، صص 287-279.
  • حاتمی، الهام، (1394). حقوق جنین و کودک عقب‌مانده ذهنی و جسمی از منظر فقه و حقوق موضوعه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. رشته فقه و حقوق اسلامی. دانشگاه شهید مطهری (ره).
  • حر عاملی، محمد بن حسن، (1367). وسایل الشیعه. چ ششم. تهران: الاسلامیه.
  • خیرآبادی، فاطمه، (1394). اهمیت دوره جنینی در آموزه‌های قرآنی و روایی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه حکیم سبزواری.
  • رزم‌ساز، با‌بک، ‌(1379). بررسی فقهی- حقوقی سقط‌جنین، چ اول، تهران، بی‌نا، ص 39.
  • طبرسی، فضل بن حسن (1408 ق). مکارم الا خلاق. بی‌تا: منشورات الشریف الرضی.
  • عباسی، سید حسین، (1399). تحلیل عوامل مؤثر در تربیت قبل از تولد از منظر آیات و روایات. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، جامعه المصطفی العالمیه، مجتمع آموزش عالی امام خمینی (ره)، مدرسه عالی قرآن و حدیث.
  • عبدلی، محمدرضا؛ نادعلی، علی‌اکبر و محمد صلواتی، (1394). سیستم­های خبره یا هوشمند و نقش آن‌ها در بهبود تصمیم­گیری، دانش حسابرسی، ش 15.
  • عبدی، صفرعلی، شیخ ویسی، یاسر و محمدرضا شامرادی، (1392). بررسی احکام سقط‌جنین از منظر مکتب فقهی تشیع با رویکرد به نظرات امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی). دومین همایش بررسی ضوابط شرعی در پزشکی. دانشگاه علوم پزشکی ارتش: تهران.
  • عزیزی، یعقوب، (1396). برنامه درسی قبل از تولد، گامی محکم برای شروع. پژوهش‌های کیفی در برنامه درسی، د 9، ش 3، صص 82-109.
  • فرخی راد، صغرا (1397). بررسی نقش تربیت قبل از تولد از منظر قرآن و روایات و تبیین الزامات تربیتی آن در خانواده. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه پیام نور. مرکز اراک.
  • فلسفی، محمدتقی، کودک ازنظر وراثت و تربیت، ج 2، کتابخانه دیجیتال.
  • قالیباف، آزاده کامل؛ مظلوم خراسانی، زهرا و کبری اطمینانی، (1394). پیش­بینی سطح توانایی­های شناختی کودکان مادران مبتلابه دیابت دوران بارداری: یک مطالعه داده‌کاوی. مجله دانشگاه علوم پزشکی تربیت حیدریه، د 3، ش 3.
  • قرآن کریم، ترجمه: مکارم شیرازی، ناصر، قم، نشر دارالقرآن الکریم و دفتر مطالعات تاریخ معارف اسلامی، چ اول، 1372.
  • کلینی، محمد، (1385). اصول کافی، قم: قائم آل محمد (صل الله علیه و اله)، چ دوم.
  • مجلسی، محمدباقر (1396). حلیه المتقین در آداب و اخلاق اسلامی. تهران: نشر اسماء.
  • مجلسی، محمدتقی (1403 ق)؛ بحارالانوار؛ بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  • محمدی لایینی محمدباقر، دارابی نیا مرتضی، هاشمی سوته سید محمدباقر، (۱۳۹۹). مؤلفه‌های نسل سالم ازنظر دریافت، کاربرد و انتقال ارزش‌ها به نسل بعد، از منظر اسلام و علم ژنتیک. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، د ۳۰، (پیاپی 183)، صص 83-۷۳.
  • معافی، نسرین (1396). تحلیل محتوا و تدوین الگوهای فرزند پروری در قرآن. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. رشته معارف اسلامی. دانشگاه غیرانتفاعی خاتم.
  • نادری، محمدمهدی؛ کریمی، بهرام؛ سرلک، کتایون (1392) مبانی و روش‌های تربیت دینی فرزند (قبل و بعد از تولد) از نگاه صادقین علیهم‌السلام. همایش ملی تعلیم و تربیت دینی در مکتب صادقین (ع).
  • نصیری پور، رضیه (1397). سبک زندگی همسران در دوران بارداری از دیدگاه اخلاق اسلامی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. رشته مدرسی معارف اسلامی. دانشگاه معارف اسلامی.
  • یاوری نسب، فروغ (1395). اسلام و تربیت جنسی فرزند قبل از تولد تا کودکی. دومین همایش ملی آسیب‌شناسی تربیت اخلاقی در نظام آموزشی ایران.
  • Auhagen-Stephanos, U. (2021). Mother-Embryo-Dialogue (MED). In Handbook of Prenatal and Perinatal Psychology (pp. 207-225). Springer, Cham.
  • Babineau, V. Fonge, Y. N. Miller, E. S. Grobman, W. A. Ferguson, P. L. Hunt, K. J. ... & Monk, C. (2022). Associations of maternal prenatal stress and depressive symptoms with childhood neurobehavioral outcomes in the ECHO Cohort of the NICHD Fetal Growth Studies: fetal growth velocity as a potential mediator. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry.
  • Barker, D. J. P. (2006). Adult consequences of fetal growth Clinical Obstetrics and Gynecology, 49, 270–283. doi: 10.1097/00003081-200606000-00009.
  • Bhamani, S. (2017). Educating before birth via talking to the baby in the womb: Prenatal innovations. Journal of Education and Educational Development, 4(2).
  • Brandon AR, Pitts S, Denton WH, Stringer CA, Evans HM. A History of the Theory of Prenatal Attachment. J Prenat Perinat Psychol Health. 2009;23(4):201-22. PMID:21533008
  • Chamberlain, D. B. (1992). Is there intelligence before birth? Pre And Perintlal Psychology Journal, 6, 217-217.
  • Chamberlain, D. B. (2003). Communicating with the mind of a prenate: Guidelines for parents and birth professionals. Journal of prenatal and perinatal psychology and health, 18, 95-108.
  • Chikalipo, M. C. Chirwa, E. M. & Muula, A. S. (2018). Exploring antenatal education content for couples in Blantyre, Malawi. BMC pregnancy and childbirth, 18(1), 1-14.
  • Coall, D. A. Callan, A. C. Sartori, J. & Chisholm, J. S. (2019). Prenatal parenting. Handbook of parenting, 166-219.
  • Cook, P. (2020). Influences and Opportunities of Culture. In International Handbook on Child Rights and School Psychology (pp. 293-304). Springer, Cham.
  • DiPietro, J. A. (2010). In the Beginning. In Maternal influences on fetal neurodevelopment (pp. 9-17). Springer, New York, NY.
  • DiPietro, J. A. (2010). Maternal influences on the developing fetus. Maternal Influences on Fetal Neurodevelopment, 19-32.
  • DiPietro, J. A. (2010). Psychological and psychophysiological considerations regarding the maternal–fetal relationship. Infant and Child Development. An International Journal of Research and Practice, 19(1), 27-38.
  • DiPietro, J. A. Kivlighan, K. T. Costigan, K. A., Rubin, S. E. Shiffler, D. E. Henderson, J. L. & Pillion, J. P. (2010). Prenatal antecedents of newborn neurological maturation. Child development, 81(1), 115-130.
  • Evertz, K. (2008a). A visual exploration of the psychodynamics in problematic pregnancies. Case studies in analytic-aesthetic artherapy. International Journal of Prenatal and Perinatal PsychologyandMedicine,20(3–4),179–199.
  • Evertz, K. (2021). Prenatal psychology holds the key: Thoughts about the cultural meaning of prenatal psychology. In Handbook of Prenatal and Perinatal Psychology (pp. 783-798). Springer, Cham.
  • Evertz, K. Janus, L. & Linder, R. (2012). Handbook of prenatal and perinatal psychology.
  • Evertz, K. Janus, L. & Linder, R. (Eds). (2021). Handbook of Prenatal and Perinatal Psychology: Integrating Research and Practice. Springer Nature.
  • Fedor-Freybergh, P. G. (2021). Continuity and Dialogue. In Handbook of Prenatal and Perinatal Psychology(pp. 33-45). Springer, Cham.
  • Fedor-Freybergh, P. G. & Vogel, L. V. (1988). Prenatal and perinatal psychology and medicine: Encounter with the unborn. Carnforth: Parthenon. https://www.amazon.co.uk/Prenatal-Perinatal-Psychology-Medicine Comprehensive/dp/0940813246
  • Freud, W. E. (2021). Prenatal Bonding, the Perinatal Continuum and the Psychology of Newborn Intensive Care. In Handbook of Prenatal and Perinatal Psychology (pp. 361-375). Springer, Cham.
  • Glynn, L. M. (2010). Implications of maternal programming for fetal neurodevelopment. In Maternal influences on fetal neurodevelopment (pp. 33-53). Springer, New York, NY.
  • Golding, J. Gregory, S. Ellis, G. Nunes, T. Bryant, P. Iles-Caven, Y. & Nowicki, S. (2019). Maternal prenatal external locus of control and reduced mathematical and science abilities in their offspring: a longitudinal birth cohort study. Frontiers in psychology, 194.
  • Guadagno, M. Mackert, M., & Rochlen, A. (2013). Improving prenatal health: setting the agenda for increased male involvement. American journal of men's health, 7(6), 523-526.
  • Haslbeck, F. B., & Bassler, D. (2018). Music from the very beginning—a neuroscience-based framework for music as therapy for preterm infants and their parents. Frontiers in Behavioral Neuroscience, 12, 112.
  • Hepper, P. G., Scott, D., & Shahidullah, S. (1993). Newborn and fetal response to maternal voice. Journal of Reproductive and Infant Psychology, 11(3), 147-153.
  • Hildebrandt, S. (2021). Attachment-guided birth culture as a means to avoid pre-and perinatal health disorders. In Handbook of Prenatal and Perinatal Psychology(pp. 193-206). Springer, Cham.
  • Hoover, T., & Metz, G. A. (2021). Transgenerational consequences of perinatal experiences: programming of health and disease from mother to child and subsequent generations. In Handbook of Prenatal and Perinatal Psychology (pp. 63-81). Springer, Cham.
  • Huizink, A. C. (2012). Prenatal substance use, prenatal stress and offspring behavioural outcomes: considerations for future studies. Nordic journal of psychiatry, 66(2), 115-122.
  • Huizink, A. C. (2012). Prenatal substance use, prenatal stress and offspring behavioural outcomes: considerations for future studies. Nordic journal of psychiatry, 66(2), 115-122.
  • Janus, L. (2021). On the fundamentals and necessities of promoting parental competence. In Handbook of Prenatal and Perinatal Psychology (pp. 587-594). Springer, Cham.
  • Janus, L. (2021). On the History of the Pregnancy Conflict. In Handbook of Prenatal and Perinatal Psychology (pp. 355-358). Springer, Cham.
  • Janus, L. (2021). Reflections about the interplay of prenatal and postnatal experience. In Handbook of Prenatal and Perinatal Psychology (pp. 685-699). Springer, Cham.
  • Kalisiak, B., & Spitznagle, T. (2009). What effect does an exercise program for healthy pregnant women have on the mother, fetus, and child?. PM&R, 1(3), 261-266.
  • Kisilevsky, B. S., & Hains, S. J. (2011). Onset and maturation of fetal heart rate response to the mother’s voice over late gestation. Developmental Science,14(2), 214-223. learning in mice via a generalized Mozart effect. Neurol Res 27(8):791–796.
  • Kisilevsky, B. S., Hains, S. M., Lee, K., Xie, X., Huang, H., Ye, H. H., ... & Wang, Z. (2003). Effects of experience on fetal voice recognition. Psychological science, 14(3), 220-224.
  • Linder, R. (2021). Love, pregnancy, conflict, and solution: on the way to an understanding of conflicted pregnancy. In Handbook of Prenatal and Perinatal Psychology (pp. 337-346). Springer, Cham.
  • Linder, R., Bernar, T., Joggerst, B., Jung-Pätzold, U., Metz, G. A., Olson, D. M., ... & Winter, D. (2021). Early care networks in germany and initiation of the pforzheim study. In Handbook of Prenatal and Perinatal Psychology (pp. 627-670). Springer, Cham.
  • Linderkamp, F. E., Linderkamp, L. W., & Linderkamp, O. (2021). Are Music Taste and Language Development Influenced by Prenatal Acoustic Experience?. In Handbook of Prenatal and Perinatal Psychology (pp. 701-706). Springer, Cham.
  • Linderkamp, O., & Linderkamp-Skoruppa, D. B. (2021). Prenatal structural brain development: Genetic and environmental determinants. In Handbook of prenatal and perinatal psychology (pp. 19-32). Springer, Cham.
  • Lipton, B. (2009). Biology of belief. Santa Rosa: Elite Books.
  • Martins, M. D. F. D. S. (2004). A herança cultural de um povo: Segredos tradicionais no ventre.
  • Matas-Blanco, C., & Caparros-Gonzalez, R. A. (2020). Influence of Maternal Stress during Pregnancy on Child’s Neurodevelopment. Psych, 2(4), 186-197.
  • Mayring, P. (2014). Qualitative content analysis: theoretical foundation, basic procedures and software solution.
  • Mellor, D. J. (2019). Preparing for life after birth: introducing the concepts of intrauterine and extrauterine sensory entrainment in mammalian young. Animals, 9(10), 826.
  • Mellor, D. J. (2019). Preparing for life after birth: introducing the concepts of intrauterine and extrauterine sensory entrainment in mammalian young. Animals, 9(10), 826.
  • Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. sage.
  • Monk, C., Lugo-Candelas, C., & Trumpff, C. (2019) Prenatal Developmental Origins of Future Psychopathology: Mechanisms and Pathways. Annual review of clinical psychology, 15, 317-344.
  • Mosaddik, A. (2019). A Prospective View: Child Obesity Starts From the Mother's Womb. In Global Perspectives on Childhood Obesity (pp. 97-104). Academic Press.
  • Oates MR. (2002). Adverse effects of maternal antenatal anxiety on children: causal effect or developmental continuum? Br J Psychiatry. 180: 478-9. DOI:
  • Ott, M., Singer, M., Bliem, H. R., & Schubert, C. (2021). Prenatal Psychoneuroimmunology. In Handbook of Prenatal and Perinatal Psychology (pp. 115-147). Springer, Cham.
  • Partanen, E., Kujala, T., Näätänen, R., Liitola, A., Sambeth, A., & Huotilainen, M. (2013). Learning-induced neural plasticity of speech processing before birth. Proceedings of the National Academy of Sciences, 110(37), 15145-15150.
  • Peschek, M. (2021). Psychological Aspects of the First Trimester. In Handbook of Prenatal and Perinatal Psychology (pp. 503-511). Springer, Cham.
  • Pino, O. (2016). Fetal memory: The effects of prenatal auditory experience on human development. BAOJ Med Nursing, 2(4), 2.
  • Raffai, J. (2021). The Impact of Parental Conflict on the Intrauterine Realm. In Handbook of Prenatal and Perinatal Psychology (pp. 599-609). Springer, Cham.
  • Rahman A, Creed F.(2007). Outcome of prenatal depression and risk factors associated with persistence in the first postnatal year: prospective study from Rawalpindi, Pakistan. J Affect Disord. 100(1-3): 115-21.
  • Reiter, A. (Ed.). (2005). Die vorgeburtlichen Wurzeln der Individuation. Die Wiederentdeckung Gustav Hans Grabers (The prenatal roots of individuation. The rediscovery of Gustav Hans Graber). Heidelberg:Mattes.
  • Rice, F., Harold, G. T., Boivin, J., Van Den Bree, M., Hay, D. F., & Thapar, A. (2010). The links between prenatal stress and offspring development and psychopathology: disentangling environmental and inherited influences. Psychological medicine, 40(2), 335-345.
  • Rovet, J. F., & Willoughby, K. A. (2010). Maternal thyroid function during pregnancy: effects on the developing fetal brain. In Maternal Influences on Fetal Neurodevelopment (pp. 55-77). Springer, New York, NY.
  • Ruan, Z. L., Liu, L., Strodl, E., Fan, L. J., Yin, X. N., Wen, G. M., ... & Chen, W. Q. (2018). Antenatal training with music and maternal talk concurrently may reduce autistic-like behaviors at around 3 years of age. Frontiers in Psychiatry, 8, 305.
  • Rutter, M., Pickles, A., Murray, R., & Eaves, L. (2001). Testing hypotheses on specific environmental causal effects on behavior. Psychological bulletin,127(3), 291.
  • Saleem, H. T., & Surkan, P. J. (2014). Parental pregnancy wantedness and child social-emotional development. Maternal and child health journal, 18(4), 930-938.
  • Salisbury, A., Law, K., LaGasse, L., & Lester, B. (2003). Maternal-fetal attachment. Jama, 289(13), 1701-1701.
  • Satt, B. J. (1984). An Investigation Into The Acoustical Induction Of Intrauterine Learning (Fetal Conditioning, Fetal Learning, Sound Stimulation) (Doctoral dissertation, California Schoolof Professional Psychology-Los Angeles).
  • Smit, B. J., Kok, J. H., Vulsma, T., Briet, J. M., Boer, K., & Wiersinga, W. M. (2000). Neurologic development of the newborn and young child in relation to maternal thyroid function. Acta Paediatrica,89(3),291-295.
  • Strauss, A., & Corbin, J. (1990). Basics of qualitative research: Grounded theory procedures and techniques. Newbury Park, CA: Sage.
  • Tusi, Munira; Akbarzadeh, Marzieh; Zare, Najaf; Sharif, Farkhunde (2018). The effect of teaching attachment behaviors on the level of anxiety and mother-infant attachment in the first pregnancy. Journal of School of Nursing and Midwifery of Tehran University of Medical Sciences (Hayat), Volume 17, Number 3. 69-79. [In Persian]
  • Van den Bergh, B. R. (2021). Prenatal Developmental Origins of Early Brain and Behavior Development, of Self-Regulation in Adolescence, and of Cognition and Central and Autonomic Nervous System Function in Adulthood. In Handbook of Prenatal and Perinatal Psychology (pp. 83-113). Springer, Cham.
  • Verdult, R. (2021). Prenatal Roots of Attachment. In Handbook of Prenatal and Perinatal Psychology (pp. 227-246). Springer, Cham.
  • Verny, T. R. (2021). The pre-and perinatal origins of childhood and adult diseases and personality disorders. In Handbook of Prenatal and Perinatal Psychology (pp. 47-62). Springer, Cham.
  • Verny, T. R., Verny, T., & Kelly, J. (1988). The secret life of the unborn child. Dell.
  • Woods, N. K., & Chesser, A. (2015). Becoming a mom: Improving birth outcomes through a community collaborative prenatal education model. J Fam Med Dis Prev, 1(002).
  • Woods, N. K., & Chesser, A. (2015). Becoming a mom: Improving birth outcomes through a community collaborative prenatal education model. J Fam Med Dis Prev, 1(002).
  • Yolken, R., & Torrey, E. F. (2010). Prenatal Infections and Schizophrenia in Later Life–Focus on Toxoplasma gondii. In Maternal Influences on Fetal Neurodevelopment (pp. 117-136). Springer, New York, NY.
  • Zhang, Y., & Wildemuth, B. M. (2005). Qualitative analysis of content, 1-12.
  • Zimmerman, A. W., & Connors, S. L. (Eds.). (2010). Maternal influences on fetal neurodevelopment: Clinical and research aspects. Springer Science & Business.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار