مطالعه میزان و نوع استفاده از شبکه های ماهواره ای فارسی زبان و مناسبات خانوادگی در بین شهروندان تهرانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه خوارزمی

2 کارشناس ارشد جامعه شناسی

3 استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه یزد

چکیده

در این پژوهش رابطه میزان و نوع استفاده از شبکه های ماهواره ای فارسی زبان و مناسبات خانوادگی در بین شهروندان تهرانی با استفاده از نظریات کاشت و برجسته سازی، یادگیری اجتماعی و امپریالیسم فرهنگی بررسی شده است. این پژوهش از نوع تحقیقات همبستگی و مقایسه ای است که به روش پیمایشی با نمونه ای 384 نفره از زنان متأهل پنج منطقه شهر تهران (یک، پنج، نه، سیزده و هفده) به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انجام شد. نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد در خصوص مناسبات خانوادگی و ابعاد آن (روابط زناشویی، روابط والدین و فرزندان و اعتماد زناشویی)، در شاخص روابط والدین و فرزندان و روابط زناشویی به نسبت وضعیتی بینابینی وجود دارد، اما در خصوص شاخص اعتماد زناشویی، وضعیت نامطلوبی وجود دارد. همچنین رابطه بین نوع استفاده از شبکه های ماهواره ای با مناسبات خانوادگی و ابعاد آن نشان داد که خانواده هایی که از شبکه های ماهواره ای استفاده نمی کنند در قیاس با خانواده هایی که از شبکه های ماهواره ای استفاده می کنند به مراتب مناسبات  خانوادگی بهتری دارند و در نهایت دو متغیر «میزان استفاده» و «نوع استفاده» از شبکه های ماهواره ای 26 درصد از تغییرات مناسبات خانوادگی را تبیین می کنند. به این ترتیب می توان گفت، هر قدر میزان استفاده از شبکه های ماهواره ای بالاتر باشد و هر چه خانواده ها به صورت منظم تر از برنامه های شبکه های ماهواره ای استفاده کنند، مطلوبیت مناسبات خانوادگی به طور کلی و نیز مطلوبیت روابط والدین و فرزندان و روابط زناشویی و اعتماد زناشویی آ نها کمتر خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


  • ×   آزاد ارمکی، تقی 1383. فرهنگ در عصر ماهواره، تهران، سایت باشگاه اندیشه.

    ×   خراسانی، احمد 1386. «‏‎‎‏سنجش نگرش جوانان بیننده ماهواره ‏‎‎‏شهر تهران درباره نقش ماهواره در مدگرایی و تغییر رفتار اجتماعی». تهران، دانشکده صداو سیما‎‏.

    ×   رضایی، محمد و مونا کلانتری. «خوانش مخاطبان سریال‌های شبکه ماهواره‌ای فارسی وان: مورد تماشاگری ویکتوریا»، زن در فرهنگ و هنر، 3(2): (1390).

    ×   ساروخانی، باقر و شراره مهدیزاده. «تلویزیون و نوگرایی»، پژوهشنامه علوم انسانی، ش‌ 35، (1381).

    ×   صفری شالی، رضا. «نقش شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان بر ساختار خانواده». طرح پژوهشی با حمایت وزارت کشور، (1390).

    ×   علیخواه، فردین 1387. «گفت و گو با روزنامه اعتماد ملی»، 19/1/1387.

    ×   گونتر، بری 1384. روش‌های تحقیق رسانه‌ای، ترجمه‌ مینو نیکو، تهران، اداره کل پژوهش‌های سیما.

    ×   محمدپور، احمد؛ اسدالله نقدی و بهزاد نادرنژاد. «تأثیرماهوارهبرهویتفرهنگیدرکردستانایران، ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻮردی داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ﮐُﺮد داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎی ﺳﻨﻨﺪج»، پژوهش جوانان، فرهنگ و جامعه، ش چهارم، (1389).

    ×   مک کوئیل، دنیس 1380. مخاطب‌شناسی،ترجمه‌ی مهدی منتظرقائم، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.

    ×   مک کوئیل، دنیس 1382. درآمدی بر نظریه‌های ارتباطات جمعی، ترجمه‌ی پرویز اجلالی، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.

    ×   نعیمی، محمدرضا. «تأثیر تعامل خانواده و ماهواره در بروز پدیده طلاق»، جامعه‌شناسی مطالعات جوانان، سال 1، ش1، (1390).

    ×   نظری، مینا. ‏‎«نقش برنامه‌های تلویزیونی ماهواره‌ای در معرفی سبک زندگی به جامعه قومی»، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی، (1389).

    ×   ورنر، سورینوجیمز تانکارد 1384. نظریه‌های ارتباطات، ترجمه‌یعلیرضادهقان، تهران، دانشگاه تهران.

    • Ø De fleur, M. & E. E, Denis 1994. Understanding mass communication, Boston, Hougton Mifllin.
    • Ø Denis, M. 1987. Mass Communication Theory, an Introduction,  London, Sage Publication.
    • Ø Gerbner G., Larry G., Michael M. & Nancy S. 1986. Perspective on media effects, New Jersey.
    • Ø Sanz, B., R. Figuero, et al. "Mass media consumption in adolescence". Anales De Pediatria, 63 (6) 2003.
    • Mathews, G. 2000. Global Culture/Individual Identity: Searching for Home in the Cultural Supermarket, London, Routledge Press.
    • Ø Niezen, R. 1997. A World beyond Difference: Cultural Identity in the Age of Globalization, Wiley-Blackwell Press.