مطالعه ی تطبیقی نگرش مردان و زنان به تعداد فرزندانِ دلخواه (مطالعه ی موردی افراد در شرف ازدواج مراجعه کننده به مراکز بهداشتی منتخب شهر کرمانشاه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جمعیت شناسی، دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری جمعیت شناسی، دانشگاه تهران

چکیده

در جمعیت شناسی باروری مهمترین تعیین کننده میزان رشد جمعیت به شمار می رود. هدف از بررسی حاضر مطالعه ی عوامل مؤثر در تعداد فرزندان دلخواه زنان و مردانی بود که برای انجام آزمایشات پزشکی قبل از ازدواج به مراکز بهداشتی منتخب شهر کرمانشاه مراجعه می کردند. روش تحقیق این بررسی پیمایش و نمونه مورد بررسی 400 نفر از افراد مذکور می باشد. یافته ها نشان داد که الگوی دو فرزندی الگوی مسلطِ فرزندخواهی در بین زنان و مردان مورد مطالعه است و گرایش به جنس پسر در بین زنان و مردان بیشتر از دختر است. نتایج آزمون فرضیات نشان داد که سن ازدواج زنان، سطح تحصیلات مردان و نیز وجود ترجیح جنسی در بین مردان در متغیر وابسته اثر معنادار دارد، اما در آزمون چند متغیره و با کنترل سایر متغیرها مشخص شد که فقط سن ازدواج زنان در تعداد فرزندان دلخواه اثر معناداری دارد. در مجموع می توان نتیجه گرفت که بین نگرش افراد با ویژگی های اقتصادی و اجتماعی مختلف به باروری، تفاوت معناداری وجود ندارد. داشتن دو فرزند درون این جامعه اشاعه یافته است و به یک هنجار تبدیل شده است.

کلیدواژه‌ها


  • ×   اکابری، آرش، محمود محمودی، حجت زراعتی و فرشته مجلسی. «بررسی ارتباط عوامل اجتماعی-اقتصادی و دموگرافیک با باروری»، مجله دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی سبزوار، دوره­ی 15، ش1، (1387).

    ×   ساروخانی، باقر 1370. مقدمه­ای بر جامعه­شناسی خانواده، تهران، سروش.

    ×   شهبازی، عباس. «برخی از عوامل اقتصادی و اجتماعی و جمعیتی مؤثر بر باروری شهرستان نهاوند»، جمعیت، ش 19و20، (1377).

    ×   عباسی­شواری، محمدجلال. «همگرایی رفتارهای باروری در ایران؛ میزان، روند و الگوی باروری در استان­های کشور در سال­های 1351 و 1375»، نامه علوم اجتماعی، ش18، (1380).

    ×   عباسی­شوازی، محمد جلال، میمنت حسینی­چاوشی، پیتر مک­دونالد و بهرام دلاور 1383. تحولات باروری در ایران، تهران، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.

    ×   عباسی­شوازی، محمدجلال و زهره خواجه­صالحی. «سنجش تأثیر استقلال، مشارکت اجتماعی و تحصیلات زنان بر تمایل به فرزندآوری (مطالعه موردی شهر سیرجان)»، زن در توسعه و سیاست، دورۀ 11، ش1، (1392).

    ×   عباسی­شوازی، محمدجلال و عباس عسکری­ ندوشن. «تغییرات خانواده و کاهش باروری در ایران: مطالعه موردی استان یزد»، نامه علوم اجتماعی، ش25، (1384).

    ×   عباسی­شوازی، محمدجلال و میمنت حسینی­چاوشی. «تحولات باروری، تنظیم خانواده و سیاست­های جمعیتی در ایران»، نشریه اخلاق: مطالعات معرفتی در دانشگاه آزاد اسلامی، ش48، (1390).

    ×   عباسی­شوازی، محمدجلال، پیتر مک­دونالد، میمنت حسینی­چاوشی و زینب کاوه­فیروز. «بررسی دیدگاه زنان درمورد رفتارهای باروری در استان یزد با استفاده از روش­های کیفی»، نامۀ علوم اجتماعی، ش20، (1381).

    ×   قاضی­طباطبایی، محمود و نادر مهری. «سنجش تأثیر مسئولیت زنان شاغل بر باروری در ایران»، زن در توسعه و سیاست، دورۀ 11، ش1، (1392).

    ×   قدرتی.  «بررسی عوامل اجتماعی، اقتصادی و جمعیتی مؤثر بر رفتار باروری در مناطق روستایی با استفاده از مدل ترکیبی (مطالعه موردی شهرستان سبزوار: دهستان بیهق)»، جمعیت، ش53 و 54، (1384).

    ×   کریمی، یوسف 1379. نگرش و تغییر نگرش، تهران، ارسباران.

    ×   لوکاس، دیوید و پاول میر 1381. درآمدی بر مطالعات جمعیتی، ترجمه­ی حسین محمودیان، تهران، دانشگاه تهران.

    ×   محمودیان، حسین. «پژوهشی در زمینه­های نظری و نتایج تجربی مهاجرت و باروری»، نامه علوم اجتماعی، ش15، (1379).

    ×   محمودیان، حسین و مهدی رضایی. «زنان و کنش کم فرزندآوری، مطالعۀ موردی زنان کرد»، مطالعات راهبردی زنان، سال 14، ش55، (1391).

    ×   محمودیان، حسین، احمد محمدپور و مهدی رضایی. «زمینه­های کم فرزندآوری در استان کردستان، مطالعه موردی شهر سقز»، نامه­ انجمن جمعیّت­شناسی، سال 4، ش8، (1388).

    ×   مرکز آمار ایران (1390). نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1390.

    ×   منصوریان، محمدکریم و اعظم خوشنویس. «ترجیحات جنسی و گرایشات زنان همسردار به رفتار باروی: مطالعه موردی شهر تهران»، مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دوره 24، ش2 (پیاپی 47)، (1385).

    • Ø Abbasi –Shavazi, M.J, & P. McDonald. 2005. “National and provincial-level fertility trends in Iran 1972- 2000”, Working Paper in Demography.
    • Ø Abbasi –Shavazi, M.J, M. Hosseini- Chavoshi, & P. McDonald. “The path to below replacement fertility in the Islamic Republic of Iran”, Asia-Pacific population Journal, 22 (2), (2007).
    • Ø Abbasi –Shavazi, M.J. 2000. Effects of marital fertility nuptiality on fertility transition in the Islamic Republic of Iran 1976-1986, Working Paper in Demography, NO.84, Canberra: Australian National University.
    • Ø Bongaarts, J, 2001. “The end of the fertility transition in the developed world”. Population and development review, 28:419-443.
    • Ø Bongaarts, J, & R, G, Potter, 2011. “Fertility, Biology, and Behavior: An Analysis of the Proximate Determinants (Studies in Population)” Academic press.
    • Ø Caldwell, J. 1976. “Toward a restatement f demographic transition theory”, Population and development review, 2(3/4): 321-366.
    • Ø Casterline, J. “Modelling diffusion effects in fertility transition”, Population studies, 47(1): 147-167, (1993).
    • Ø Casterline, J. 2001. “Diffusion processes and fertility transition: selected perspectives”, National research council. Available from the national academies press at: http//www.nap. edu/catalog/10228.htm.
    • Ø Easterlin, R. A., 1985. “The fertility revolution”, Chicago: The Chicago University press.
    • Ø Easterlin, R. A., R. A.Pollard, & M. L. Watche, 1980, “Toward a more general, economic, model of fertility determination: endogenous preferences and natural fertility”, in easterlin, R. a. (Ed.) Population and economic change in developing countries, Chicago: University of Chicago Press.
    • Ø Friedman, D., M. Hechter, & S. Kanazawa. “A Theory of the Value of Children, Demography”, 31(3), (1994).
    • Ø Kiani, M, “Women’s attitude to fertility in Iran: Acase study in Isfahan”, Iran, the social sciences, 6(6), (2011).
    • Ø Kreyenfeld, M and Konietzka 2008, “Education and fertility in Germany”, one chapter of Demographic change in Germany.
    • Ø Lam. Gigi 2007. “How does gender equity affect fertility in Hong Kong?” Thesis for the Degree of Doctor of Philosophy. The Hong Kong University of Science and Technology.
    • Ø Reed, H. R. Briere, & Casterline, J. (1999). “The role of diffusion processes in fertility change in developing countries”, National Research Council. Available in:  http//www.nap. Edu/ catalog. php?  record_id=6475
    • Ø Robinson, C, W, “The    theory of fertility over three decades”, Population studies, 51(1), (1997).