تأملی بر ضمانت‌اجرای حبس زوج در مهریه غیرقابل پرداخت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 فقه و مبانی حقوق اسلامی، داتشکده الهیات، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

2 استاد رشته فقه و مبانی حقوق، دانشکده الهیات، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

3 استادیار رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

چکیده

ضمانت‌اجرای حبس زوج در مواردی که زوج به علت اعسار، امکان پرداخت مهریه را دارا نیست ‏یکی از مشکلاتی است که می‌تواند باعث خدشه‌دار شدن روابط زوجین شده و در برخی موارد موجبات ‏فروپاشی خانواده را فراهم نماید. در حالی‌که پرداخت صحیح و به موقع مهریه نیز می‌تواند به تحکیم این ‏روابط بیانجامد. در این مقاله به روش توصیفی تحلیلی به دنبال پاسخ‌گویی به این سؤال هستیم که ‏تحولات اخیر در قانون حمایت خانواده 91 و قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی 94 تا چه میزان در ‏مسیر تحکیم روابط زوجین توانسته‌اند گام مثبت بردارند؟ و تا چه اندازه این مباحث با مبانی فقهی امامیه ‏سازگار است؟ طبق نتایج به دست آمده از کتب فقهی رسیدگی به دعوای اعسار فوری بوده و حبس ‏معسر جایز نیست، همچنین ذیل مباحث خانواده در هیچ صورتی ضمانت‌اجرای حبس برای مهریه ‏لحاظ نشده است. در قوانین مذکور نیز فقط در صورت عدم اثبات اعسار در صورت وجود سابقه ‏ملائت، یا اثبات ایسار زوج، حبس وی مقرر شده است. درحالی که هر روز شاهد افزایش آمار زندانیان ‏مهریه هستیم.‏

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • قانون حمایت خانواده مصوب سال 1391.
  • قانون نحوه اجرای محکومیت­های مالی مصوب سال 1394.
  • اصفهانى (فاضل هندى)، محمدبن حسن، 1416. کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  • اصفهانى (مجلسى دوم)، محمدباقربن محمدتقى، 1406. ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، قم: کتابخانه آیة‌الله مرعشى نجفى.
  • امامى، سید حسن، بی­تا. حقوق مدنى، تهران: اسلامیة.
  • انصارى دزفولى، مرتضى‌بن‌محمدامین، 1415. القضاء و الشهادات، قم: کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى.
  • بحرانى آل‌عصفور، یوسف‌بن احمدبن ابراهیم، 1405. الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  • بغدادى، (شیخ مفید)، محمّدبن محمدبن نعمان عکبرى، 1413. المقنعة، قم: کنگره جهانى هزاره شیخ مفید (رحمة‌الله علیه).
  • تبریزى، جوادبن على، بی­تا. استفتائات جدید، قم: بی­نا.
  • تمیمى مغربى، ابوحنیفه، 1385. دعائم الإسلام، قم: مؤسسه آل‌البیت علیهم‌السلام.
  • حسینى حلبى (ابن زهره)، حمزة‌بن على، 1417. غنیة النزوع إلى علمی الأصول و الفروع، قم: مؤسسه امام صادق علیه‌السلام.
  • حسینى سیستانى، سیدعلى، 1417. منهاج الصالحین، قم: دفتر حضرت آیة‌الله سیستانى.
  • حسینى عاملى، سیدجوادبن‌محمد، 1419. مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلاّمة، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  • حلبى، ابوالصلاح، تقى‌الدین‌بن نجم‌الدین، 1403. الکافی فی الفقه، اصفهان: کتابخانه عمومى امام امیرالمؤمنین (ع).
  • حلّى (علامه)، حسن‌بن‌یوسف‌بن‌مطهر اسدى، 1410. إرشاد الأذهان إلى أحکام الإیمان، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  • -----------------------------، 1413. قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  • -----------------------------، 1420. تحریر الأحکام الشرعیة على مذهب الإمامیة، قم: مؤسسه امام صادق (ع).
  • حلّى (محقق)، نجم‌الدین، 1408. شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم: اسماعیلیان.
  • حلّى، محمدبن منصوربن احمدابن‌ادریس، 1410. السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  • خوانسارى، سید احمدبن یوسف، 1405. جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، قم: اسماعیلیان.
  • سبزوارى (محقق)، محمدباقربن‌محمدمؤمن، 1423. کفایة الأحکام، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  • سبزوارى، سیدعبدالأعلى، 1413. مهذّب الأحکام، قم: المنار.
  • صیمرى، مفلح‌بن‌حسن (حسین)، 1420. غایة المرام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت: دار‌الهادی.
  • طباطبایى حائرى، سیدعلى‌بن‌محمد، 1418. ریاض المسائل، قم: آل‌البیت (ع).
  • طوسى، محمدبن‌حسن، 1387. المبسوط فی فقه الإمامیة، تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
  • --------------، 1400. النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوى، بیروت: دار‌الکتاب العربی.
  • --------------، 1407. الخلاف، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  • طوسى، محمدبن على‌بن‌حمزه، 1408. الوسیلة إلى نیل الفضیلة، قم: کتابخانه آیة‌الله مرعشى نجفى (ره).
  • عاملى (شهید اول)، محمدبن‌مکى، 1410. اللمعة الدمشقیة فی فقه الإمامیة، بیروت: دارالتراث – الدارالإسلامیة.
  • ----------------------، 1414. غایة المراد فی شرح نکت الإرشاد، قم: دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم.
  • ----------------------، 1417. الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیة، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  • عاملى (شهید ثانى)، زین‌الدین‌بن‌على، 1413. مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، قم: المعارف الإسلامیة.
  • عباسی‌فرد، محمدرضا، بهزاد آهنگری، حسن پاشازاده و هادی بهزادی، 1395. «تحولات و نوآوری‌های قانون حمایت خانواده مصوب ‏‏1391در مورد مهریه»، مبانی فقهی حقوق اسلامی، دوره 9، ش 18.
  • فیض کاشانى، محمدمحسن، مفاتیح الشرائع (بی‌تا)، قم: کتابخانه آیة‌الله مرعشى نجفى ره.
  • کرکى‌عاملى (محقق ثانى)، على‌بن‌حسین، 1414. جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم: آل‌البیت (ع).
  • کیدرى، قطب‌الدین، 1416. إصباح الشیعة بمصباح الشریعة، قم: امام صادق (ع).
  • گرامی، حسین و محمد فروغی، 1395. شرح ماده به ماده قانون نحوه اجرای محکومیت­های مالی مصوب 1394، تهران: جنگل، جاودانه.
  • موسوی بجنوردى، سیدحسن‌بن آقا بزرگ، 1419. القواعد الفقهیة، قم: الهادی.
  • موسوى‌خمینى، سیدروح‌اللّه (بی­تا)، تحریر الوسیلة، قم: دارالعلم.
  • موسوى‌خویى، سیدابوالقاسم، 1410. منهاج الصالحین، قم: مدینة‌العلم.
  • نجفى، محمدحسن، 1404. جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت: دارإحیاء التراث العربی.
  • نراقى، مولى‌احمدبن محمدمهدى، 1415. مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، قم: آل‌البیت (ع).
  • هرسمی­نژاد پورفاضل، نسیم، 1395. محشای قانون حمایت خانواده مصوب 1391، تهران: جنگل، جاودانه.
  • http://www.ipro.ir .(سایت ستاد دیه)
  • http://didban.ir .(سایت دیده‌بان)
  • https://www.khabaronline.ir .(سایت خبر آنلاین)

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار