The gap between custom and sharia in relation to women's rights in the role of wife (Presenting a Grounded theory)

Document Type : Original Article

Authors

1 Ph.D. Women Studies,Tarbiat Modares University,Tehran,Iran.

2 Faculty member of the Department of Sociology, University of Tehran, Faculty of Social Sciences, Tehran, Iran

3 Assistant Professor of Women Studies Department of Tarbiat Modares University.

Abstract

Examining jurisprudential texts shows examples of women's rights that are less known in customary norms and legal sources. This is despite the fact that after the victory of the revolution, the adaptation of the laws to the rules of Islam and the realization of the material and spiritual rights of women were emphasized in the principles of the constitution. However, the examination of customary norms and legal articles shows their incompatibility with Sharia rights and as a result, women's rights are violated in the society. This article tries to introduce the reasons for this gap. For this purpose, 30 women living in Tehran province, who had a history of married life, were interviewed using the purposeful and theoretical sampling method, and the findings were analyzed with a critical grounded theory approach. Finally, 11 key categories were extracted, among them "the hegemony of the male-centered collectivist culture" and "the culture that governs the couple's family" as background conditions and "men's exclusivity", "women's lack of demands" and "inappropriate interactions between couples" were identified as the causal conditions of this gap. The main concern of the interviewed women was "conflict of asserting rights and maintaining stability or peace in the family" which was influenced by the intervening conditions of "expenses and expansion of patronage", "social disturbances" and "characteristics of the couple". Actions of "compliance or non-compliance with the violation of rights" lead.

Keywords

Main Subjects


  • افراسیابی، حسین و فاطمه اسدی کو هنجانی،(1399). «چالش همسازی: تفسیر زنان از ایفای نقش خانه‌داری»، جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی، د 7 ،ش16.
  • بدری منش، اعظم وسهیلا صادقی فسایی،(1393).« بررسی عوامل جامعه‌شناختی رضایتمندی زنان از خانه‌داری (نمونه‌ی موردی شهر تهران)»، زن و جامعه،د 5،ش17،پیاپی 17.
  • برگر، پتر و توماس لوکمان،(1394). ساخت اجتماعی واقعیت رساله‌ای در جامعه‌شناسی شناخت، فریبرز مجیدی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  • بوردیو، پی یر،(1388). درسی درباره درس، ناصر فکوهی، تهران، نی.
  • __________(1393). نظریه کنش دلایل عملی و انتخاب عقلانی، مرتضی مردیها، تهران، انتشارات نقش و نگار.
  • تبریزی، میرزا جواد،(1416). صراط النجاه، قم، دفتر نشر برگزیده، ج1.
  • حکمت نیا، محمود،(1396). حقوق زن و خانواده، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  • رحیمی سجاسی، مریم، طوبی شاکری گلپایگانی و عبدالحسین کلانتری،(1398)نقدی بر رویکرد اقتصادمحور قوانین خانواده: تبیین خلأهای قانونی حقوق انسانی و عاطفی زن»، پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده،د 7، ش 14.
  • رحیمی سجاسی، مریم، طوبی شاکری گلپایگانی و عبدالحسین کلانتری ،(1401).«حقوق زنان در کشاکش عرف و شرع: مواجهه‌ی زنان با چالش‌های برخورداری از حق اشتغال و استقلال مالی»، مطالعات زن و خانواده،د10، ش1، پیاپی 24.
  • سیدمن، استیون،(1388).کشاکش آرا در جامعه‌شناسی، هادی جلیلی، تهران، نی.
  • شهید ثانی، زین‌الدین بن علی،(1387). ترجمه و تبیین شرح لمعه، علی شیروانی و محمد مسعود عباسی، قم، موسسه انتشارات دارا لعلم، ج9 -10.
  • صادقی فسایی، سهیلا و سمیه مقدم،(1391). «مسئله شناسی زنان بنا بر روایت زنان(مطالعه کیفی)»، رفاه اجتماعی، د۱۳، ش ۴۹.
  • صادقی، رسول وزهرا شهابی،(1396).«مطالعه کیفی موانع و چالش‌های مادری زنان شاغل در شهر تهران»، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، د 6 ،ش4.
  • صفایی، سید حسین و اسدالله امامی،(1389).مختصر حقوق خانواده، تهران، میزان.
  • صهرشتی، سلمان بن حسن،(1410).سلسله الینابیع الفقهیه، بیروت، دارالتراث،ج19.
  • عبدی، عباس و سمیرا کلهر،(1371). مباحثی در جامعه‌شناسی حقوقی در ایران (مطالعه‌ای پیرامون عوامل مؤثر بر تضاد واقعیت و حقوق در ایران)، تهران، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
  • علیزاده اقدم، محمدباقر، محمد عباس زاده و فاطمه حسین پور،( 1400) «فهم خانه‌داری به‌عنوان یک شغل و چالش‌های آن از منظر زنان خانه‌دار شهر قم»، برنامه‌ریزی رفاه توسعه اجتماعی، د13، ش 46 .
  • کوربین، جولیت و آنسلم اشتراوس، (1396). اصول تحقیق کیفی شیوه‌ها و رویه‌های توسعه گراندد تئوری، ناهید دهقان نیری، علی فخر موحدی، مریم اسماعیلی، تابنده صادقی و زهرا طیبی، تهران، اندیشه رفیع.
  • گیدنز، آنتونی، (1382). تجدد و تشخص، جامعه و هویت شخصی در عصر جدید، ناصر موفقیان، تهران، نی.
  • ___________ (1383).چکیده آثار آنتونی گیدنز، حسن چاوشیان، تهران، ققنوس.
  • محمدپور، احمد، (1392). روش تحقیق کیفی ضد روش(منطق و طرح در روش‌شناسی کیفی)، تهران، جامعه شناسان، ج 1.
  • مصطفوی، محمدکاظم،( 1417). مئه قاعده فقهیه. قم : موسسه النشر الاسلامی التابعه للجماعه المدرسی.
  • معدلت، پانته آ،(1386). عوامل اجتماعی مرتبط با نگرش مردان نسبت به مهریه ،کارشناسی ارشد مطالعات زنان)، تهران،دانشگاه علامه طباطبائی،دانشکده علوم اجتماعی.
  • مقصودی، منیژه،(1390).«کارکرد قوانین عرفی در ازدواج بین ترکمن‌های ایران». زن در فرهنگ و هنر، د 2، ش 4.
  • وبر ، ماکس،(1374). اقتصاد و جامعه، عباس منوچهری، مهرداد ترابی نژاد و مصطفی عماد زاده، تهران: انتشارات مولی.

 

 

  • Bourdieu, Pierre, 2002. Masculine Domination. Richard Nice, California: Stanford University Press.
  • Charmaz, Kathy. The Power of Constructivist Grounded Theory for Critical Inquiry, Qualitative Inquiry, 23(1) (2017).
  • Kelly, Sanja; Breslin, Julia 2010. Womens Rights in the Middle East and North Africa progress amid resistance. United States of Amrica, Rowman & Littlefield Publishers.
  • Moghadam, Seddigheh (Sandy); Carmen, Knudson-Martin; Rankin Mahoney, Anne. Gendered Power in Cultural Contexts: Part III, Couple Relationships in Iran, Family Process, 48 (1) (2009).
  • Navazeni, BahramNavazeni, Maryam. Rights of Women in Islamic Republic of Iran,The Journal of Central Asian Studies, 19(1)(2010).
  • Willig, C. Introducing Qualitative Research in Psychology, Berkshire Open University Press.
  • Yassari, Nadjma. Iranian Family Law in Theory and Practice, Yearbook of Islamic and Middle Eastern Law, 9, (2002-2003).