Rethinking Conflict or non-Conflict Stipulation of an Option with the Nature of Marriage in Islamic Jurisprudence and Iranian Law

Document Type : Original Article

Authors

1 . Faculty member (Ph.D) of the Department of Jurisprudence and Fundaments of the Islamic Law, Payame Noor University , Tehran , Iran.

2 Associate Professor, Faculty of the Department of Jurisprudence and Fundaments of the Islamic Law, University of Tehran, Tehran ,Iran.

3 Assistant Professor of the department of Islamic jurisprudence and law, University of Sistan and Baluchestan, Zahedan, Iran,

Abstract

The conditional option in the transaction is rational and legal logic accepts it. However, in Article 1069 of the Civil Code, the Iranian legislature has invalidated the stipulation option in the marriage contract and specified: "The condition of termination of the marriage contract is void ...".There is also disagreement among Islamic jurists about the nature of marriage.The main question is whether the condition of the option in the marriage contract is invalid or not? and Which approach with the nature of marriage, Stipulation of an Option is invalid?In this article, which has been written in a descriptive-analytical method with library tools, an attempt has been made to re-examine this issue from a jurisprudential and legal perspective.Studies show that considering that there is no statement from the infallible Imams in this regard and the arguments accepted by the jurists have not determined the task in this regard, various ijtihad reasons and legal justifications have been provided by jurists of jurisprudence and law to prove the conflict between the Stipulation of an Option and its invalidity in marriage, which are debatable. Therefore, it seems that the view of explaining the nature of transaction and exchange of marriage is preferable and acceptable. Therefore, the stipulation of an Option does not conflict with the mentioned nature and like other exchanges, the inclusion of the stipulation of an Option in the marriage contract is permissible and correct and is binding. Considering the benefits of this matter, which can be applied in accordance with the needs of today's world for each couple, in particular, in order to protect and respect the interests of the wife, it is suggested that the legislator take a realistic approach and also create a new order in family law, regarding the amendment of Article 1069 of the Civil Code.

Keywords

Main Subjects


  • قران کریم، ترجمه­ی استاد محمدمهدی فولادوند.
  • ابن عابدین، محمدامین حنفی، (1426 ق). حاشیه رد المحتار علی الدر المختار شرح تنویر الابصار، بیروت: دار الفکر.
  • ابن قدامه (موفق الدین)، ابومحمدعبدا...بن احمدبن قدامه المقدسی، المغنی فی فقه الامام احمدبن حنبل الشیبانی، بیروت: دارالفکر، بی­تا.
  • ابن قیم، شمس‌الدین محمدبن ابی­بکربن قیم الجوزیه، (1438 ق). اعلام الموقعین عن رب العالمین، تحقیق عبدالرحمن فهمی الزواوی، قاهره: دارُالغدِالجدید.
  • ابن منظور، ابوالفضل جمال­الدین محمدبن مکرم، (1414 ق). لسان العرب، بیروت: دارالفکر-دارصادر.
  • اراکی، محمدعلی، (1419 ق). کتاب النکاح (للاراکی)، قم: نورنگار.
  • اسماعیل تبار، احمد، (1388)، «ماهیت شناسی و جهت عقود و آثار آن، در فقه و حقوق تطبیقی (مجموعه مقالات)، به قلم گروهی از مؤلفان به مناسبت نکوداشت ایت ا...خلیل قبله‌ای خویی، تهران: سمت.
  • اصفهانی، حسین­بن محمد راغب، (1412 ق). مفردات الفاظ القران، لبنان-سوریه: دار العلم-الدار الشامیه.
  • امامی، میرسیدحسن، (1377). حقوق مدنی-جلدچهارم، تهران: اسلامیه.
  • ـــــــــــــــــــ، (1382). حقوق مدنی-جلداول، تهران: اسلامیه.
  • بجنوردی، سید محمد و زهرا عمارتی، (1391).«بررسی خیار شرط در عقد ازدواج از دیدگاه فقهی- حقوقی با رویکردی بر نظر امام خمینی (س)»، پژوهشنامه متین، ش 57.
  • بحرانی، یوسف­بن احمدبن ابراهیم آل عصفور، (1405­ق). الحدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  • بهمن­پوری، عبدالله، محمدحسن حائری و محمدتقی فخلعی (1396). «نقدی بر ادله جریان خیار شرط در نکاح»، فقه و اصول، ش 110.
  • بیهقی، ابوبکر احمدبن الحسین­بن علی­بن موسی الخسروجردی الخراسانی، (1424 ق). السنن الکبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  • جاوید، محمدجواد و مریم مهاجری.«مبانی مداخله‌ی دولت در نهاد خانواده در نظام حقوقی ایران»، مطالعات راهبردی زنان، د 21، ش 82.
  • جبعی عاملی (شهید ثانی)، زین­الدین­بن علی، (1410 ق). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، شرح سید محمد کلانتر، قم: کتاب‌فروشی داوری.
  • ــــــــــــــــــــ، (1425 ق). مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه.
  • جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1376 ش). حقوق خانواده، تهران: گنج دانش.
  • ـــــــــــــــــــ، (الف)، (1380). ترمینولوژی حقوق، تهران: گنج دانش.
  • ـــــــــــــــــــ، (ب)، (1380). فلسفه حقوق مدنی، جلد اول: عناصرعمومی عقود، تهران: گنج دانش.
  • ــــــــــــــــــ، (الف)، (1380). مبسوط ترمینولوژی حقوق، تهران: گنج دانش.
  • ــــــــــــــــــ، (ب)، (1380). فلسفه حقوق مدنی، جلد اول: عناصرعمومی عقود، تهران: گنج دانش.
  • ــــــــــــــــــ، (1381). مبسوط در ترمینولوژی حقوق، تهران: گنج دانش.
  • ــــــــــــــــــ، (1382). فرهنگ عناصرشناسی: حقوق مدنی _حقوق جزا، تهران: گنج دانش.
  • ـــــــــــــــ، (1387). اساس در قوانین مدنی: المُدَونه، تهران: گنج دانش.
  • ـــــــــــــــ، (1391). الفارِق: دائره المعارف عمومی حقوق، تهران: گنج دانش.
  • ــــــــــــــ، (الف)، (1393). فلسفه عمومی حقوق برپایه­ی اصالت عمل: تئوری موازنه، تهران: گنج دانش.
  • ــــــــــــــ، (ب)، (1393). قوه قدسیه، تهران: گنج دانش.
  • ـــــــــــــــ، (1397). علم موضوع شناسی: فقه الموضوعات، تهران: گنج دانش.
  • حائری شاهباغ، سیدعلی، (1382). شرح قانون مدنی، تهران: گنج دانش.
  • حامدی، محمدرضا و مسعود مکارم، (1382). کتاب النکاح (جلداول): تقریرات مباحث خارج فقه ایت ا... ناصرمکارم شیرازی، قم: مدرسه الامام علی­بن ابی‌طالب (ع).
  • حر عاملی، محمدبن حسن، (1409 ق). تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، قم: مؤسسه­ی آل البیت (ع).
  • حسینی، سید محمد، (1385). فرهنگ لغات و اصطلاحات فقهی (عربی به فارسی- همراه با معادل انگلیسی)، تهران: سروش.
  • حسینی زبیدی، سیدمحمدمرتضی، (1414 ق). تاج العروس من جواهرالقاموس، بیروت: دارالفکر.
  • حلی (ابن ادریس)، محمدبن منصوربن احمدبن ادریس، (1428 ق). السرائرالحاوی لتحریرالفتاوی، قم: مؤسسه نشر اسلامی.
  • حلی (علامه)، ابومنصور جمال‌الدین، الحسن­بن یوسف­بن المطهر الاسدی، (1388 ق). تذکره الفقهاء (ط القدیمه)، قم: مؤسسه آل البیت علیهم‌السلام.
  • حیدر، اسد، (1425 ق). الامام الصادق (علیه‌السلام) و المذاهب الاربعه، بیروت: مؤسسه دارالکتاب الاسلامی.
  • خویی، سید محمدتقی، (1414 ق). الشروط، او، الالتزامات التبعیه فی العقود، بیروت: دارالمؤرخ العربی.
  • دادمرزی، سید مهدی، (1393). ریاست خانواده در روابط زوجین، تهران: میزان.
  • زحیلی، وهبه­بن مصطفی، الفقه الاسلامی و ادلته، (1425 ق). دمشق: دارالفکرالمعاصر.
  • زهری غمراوی، محمد، السراج الوهاج علی متن المنهاج، بیروت: دارالمعرفه، بی‌تا.
  • زیدان، عبدالکریم، (1420 ق). المفصل فی احکام المراه و البیت المسلم فی الشریعه الاسلامیه، بیروت: مؤسسه الرساله.
  • سرخسی حنفی، ابوبکر محمدبن احمدبن ابی­سهل، (1421 ق). المبسوط، تحقیق ابوعبدا... محمدحسن اسماعیل الشافعی، با مقدمه‌ی: کمال عبدالعظیم العنانی، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  • سنهوری، عبدالرزاق، مصادرالحق فی الفقه الاسلامی، بیروت: داراحیاءالتراث العربی، بی‌تا.
  • سیوری حلی (فاضل مقداد)، جمال‌الدین مقدادبن عبدا...، (1403 ق). نضد القواعدالفقهیه علی مذهب الامامیه، تحقیق و تصحیح سیدعبداللطیف حسینی کوه کمری، قم: کتابخانه­آیت ا...مرعشی نجفی (ره).
  • ــــــــــــــــــــ، (1404 ق). التنقیح الرائع لمختصر الشرائع، تحقیق و تصحیح سید عبد اللطیف حسینی کوه کمری، قم: کتابخانه‌آیت ا...مرعشی نجفی (ره).
  • ــــــــــــــــــــ، (1422 ق). کنزالعرفان فی فقه­القران، تحقیق سیدمحمدقاضی، زیر نظر محمد واعظ زاده خراسانی، تهران: المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الاسلامیه.
  • شافعی، ابوعبد ا... محمدبن ادریس (1423 ق). الام، بیروت: دارالفکر.
  • شبیری زنجانی، سید موسی، (1419 ق). کتاب نکاح، قم: مؤسسه پژوهشی رای پرداز.
  • شربینی، شمس‌الدین محمدبن محمد خطیب، (1427 ق). مغنی المحتاج الی معرفه معانی الفاظ المنهاج، تحقیق و تعلیق علی محمدمعوض وعادل احمدعبدالموجود، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  • شیروی، عبدالحسین، (1395). حقوق خانواده (ازدواج، طلاق و فرزندان)، تهران: سمت.
  • صفایی، سید حسین و اسدا... امامی، (1392 ش). مختصر حقوق خانواده، تهران: میزان.
  • طباطبایی، سید علی، (1420 ق). ریاض المسائل فی بیان احکام الشرع بالدلائل، قم: نشر اسلامی.
  • طباطبایی (علامه)، سید محمدحسین، (1417 ق). المیزان فی تفسیر القران، قم: انتشارات اسلامی.
  • طباطبایی قمی، سید تقی، (1413 ق). عمده المطالب فی التعلیق علی المکاسب، قم: انتشارات محلاتی.
  • طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم، (1421 ق). حاشیه المکاسب، قم: اسماعیلیان.
  • طوسی (شیخ الطائفه)، ابوجعفر محمدبن حسن، (1388 ق). المبسوط فی فقه الامامیه، تصحیح و تعلیق محمدباقر بهبودی، تهران: المکتبه المرتضویه لاحیاءالاثار الجعفریه.
  • ـــــــــــــــــــ، (1417 ق). کتاب الخلاف، قم: النشر الاسلامی.
  • فیروزآبادی، ابواسحاق، (1429 ق). المهذب فی فقه الامام الشافعی، تصحیح زکریا عمیرات، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  • فیروزآبادی، مجدالدین محمدبن یعقوب، (1426 ق). القاموس المحیط، تحقیق مکتب تحقیق التراث فی مؤسسه الرساله، زیر نظر محمد نعیم العرقسُوسی، بیروت: الرساله.
  • فیومی، احمدبن محمد مقری، المصباح المنیرفی غریب الشرح الکبیرللرافعی، قم: منشورات دار­الرضی، بی‌تا.
  • قبولی درافشان، سید محمدمهدی، (1396). «واکاوی وضعیت شرط خیار در نکاح»، پژوهش‌های فقهی، دوره 13، ش 3.
  • قرطبی (ابن رشد)، ابوالولید محمدبن احمدبن رشد، 1424 ق. بدایه المجتهد و نهایه المقتصد، تحقیق عبد الرزاق المهدی، بیروت: دارالکتاب العربی.
  • کاتوزیان، ناصر، (1380 ش). حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها-جلدپنجم، تهران: شرکت سهامی انتشار با همکاری بهمن برنا.
  • ــــــــــــ، (1381 ش). فلسفه حقوق، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  • ـــــــــــ، (1382 ش). حقوق مدنی: خانواده-جلد اول، تهران: شرکت سهامی انتشار با همکاری بهمن برنا.
  • ـــــــــــ، (1387 ش). «گامی به‌سوی عدالت»، مجموعه مقالات حقوق خصوصی و اسلامی، تهران: میزان.
  • کاسانی حنفی، علاءالدین، ابوبکربن مسعود (ملک العلماء)، بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، بیروت: دارالفکر، بی­تا.
  • لنکرانی، محمدفاضل موحدی، (1421 ق). تفصیل الشریعه فی شرح تحریرالوسیله_ النکاح، قم: مرکز فقهی ائمه­ی اطهار (ع).
  • مامقانی، عبدالله، نهایه المقال فی تکمله غایه الامال، قم: مجمع الذخائرالاسلامیه، بی‌تا.
  • مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، (1389). فرهنگ‌نامه اصول فقه، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  • مطهری، مرتضی، (1383). مجموعه آثار استادشهیدمطهری، تهران: صدرا.
  • مکارم شیرازی، ناصر، (1425 ق)، انوار الفقاهه فی احکام العتره الطاهره: کتاب النکاح، قم: مدرسه الامام علی­بن ابی­طالب (ع).
  • مکی عاملی (شهید اول)، ابوعبدا... شمس­الدین محمدبن جمال­الدین، القواعد و الفوائد، تحقیق و تصحیح: سید عبدالهادی حکیم، قم: کتاب‌فروشی مفید، بی‌تا.
  • منصور، جهانگیر، (1394 ش). قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران- قانون مدنی، تهران: دوران.
  • موسوی الخمینی (امام)، سید روح ا...، تحریرالوسیله، قم: مطبوعات دار­العلم، بی‌تا.
  • نجفی (صاحب جواهر)، محمدحسن، (1404 ق). جواهرالکلام فی شرح شرائع الاسلام، تحقیق وتصحیح عباس قوچانی- علی آخوندی، بیروت: دار احیاءالتراث العربی.
  • نجفی (کاشف الغطاء)، محمدحسین­بن علی­بن محمدرضا، (1359 ق). تحریر المجله، نجف اشرف: المکتبه المرتضویه.