The moral model of divorce of spouses in the Holy Quran

Document Type : Original Article

Author

Assistant Professor, Institute of Islamic Culture and Thought, Tehran, Iran

Abstract

Divorce as a voluntary act is a matter of moral precept, But the context and conditions of separation prevent attention to ethics. Resolving the incompatibility of the emotional and social contexts of divorce with moral behavior requires an efficient and documented moral model.This study assumes that the Holy Quran has an effective moral model for this part of married life, Using a descriptive-analytical method, he has tried to discover this pattern from the Holy Quran and has analyzed the verses related to the subject of divorce by relying on interpretive sources. The findings of this study showed that the Holy Quran has provided a four-dimensional model for the moral implementation of divorce: To follow this template, The purpose of divorce should be to achieve the opportunity for perfection, Based on the social effects of divorce, the multilateral sentence of divorce should include purification, prescription and recommendation, In the context of observing custom, efforts should be made to maintain peace and good competition And go through the process of observing time, witnessing and benefiting.

Keywords


  • آقاجانی، زهرا، جهانگیر جهانگیری و عبدالعلی لهسایی زاده، (۱۳۹۶). فرایند برساخت هویت زنان در جریان طلاق: بازاندیشی در تقدس خانواده و قبح طلاق، توسعه اجتماعی، د ۱۱، ش ۳.
  • ابن أبی شیبة الکوفی، إبراهیم بن عثمان، (۱۴۰۹ ق). المصنف، تحقیق و تعلیق سعید اللحام، اول، بیروت: دار الفکر للطباعة.
  • ابن‏ابى‏حاتم، عبدالرحمن بن محمد، (1419 ق). تفسیر القرآن العظیم، تحقیق اسعد محمد طیب، سوم، ریاض: مکتبة نزار مصطفى الباز.
  • ابن‌بابویه، محمد­بن­على‏، (۱۴۱۳ ق). من­لا­یحضره الفقیه‏، تحقیق و تصحیح علی‌اکبر غفارى، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  • ابن‏عاشور، محمد­طاهر­بن­محمد، (۱۴۲۰ ق). التحریر و التنویر، اول: بیروت: مؤسسه التاریخ العربی.
  • ابن‌فارس، احمد­بن­فارس­بن­زکریا، (۱۴۰۴ ق). معجم اللغة، تحقیق­عبدالسلام ­محمد­هارون، مکتبةالإعلام الإسلامی: بی‌جا.
  • ابن­قدامه، عبدالله، المغنی، بیروت: دار الکتاب العربی، بی­تا.
  • احمدیه، مریم و محمود حکمت‌نیا، (۱۳۹۸). بررسی لزوم شرط معروف و احسان در حکم طلاق، مطالعات زن و خانواده، د ۷، ش ۲.
  • الامام الشافعی، (۱۴۰۳ ق). الام، دارالفکر: بی‌جا.
  • انوری، حسن، (1381). فرهنگ بزرگ سخن، تهران: انتشارات سخن.
  • بریجانیان، ماری، (1381). فرهنگ اصطلاحات فلسفه و علوم اجتماعی، ویراست بهاءالدین خرمشاهی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  • بهوتی، منصور­بن­یونس، (1418 ق). کشف القناع، تحقیق کمال عبدالعظیم­العنانی و محمدحسن اسماعیل الشافعی، اول، بیروت: منشورات محمدعلی بیضون و دار الکتب العلمیة.
  • بیابانگرد، اسماعیل، (۱۳۸۹). روش‌های تحقیق در روان شناسی و علوم تربیتی، پنجم، تهران: نشر دوران.
  • بیضاوى، عبدالله­بن­عمر، (۱۴۱۸ ق). أنوار التنزیل و أسرار التأویل، تحقیق محمد عبدالرحمن مرعشلى، اول، بیروت: ‏دار إحیاء التراث العربی‏.
  • ثعلبى، احمد بن محمد، (۱۴۲۲ ق‏). الکشف و البیان المعروف تفسیر الثعلبی‏، تحقیق ابن عاشور، ابى محمد و ساعدى، نظیر، اول، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  • جصاص، احمد بن على‏، (1405 ق). احکام القرآن، تحقیق محمد صادق قمحاوى، ‏اول، بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏.
  • حائری طهرانی، میر سید علی، (1337 ق). تفسیر مقتنیات الدرر، طهران: دار الکتب الإسلامیة.
  • حر عاملی، محمد بن حسن، (۱۴۰۹ ق). وسائل الشیعة، قم: تحقیق و نشر مؤسسه آل البیت علیهم السلام.‏
  • داوودی، احمدرضا، (۱۳۸۹). اخلاق طلاق، راسخون:

 (https://www.google.com)

  • دهخدا، علی‌اکبر، (1377). لغت­نامه فارسی، چاپ دوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  • رضایی، مریم، (۱۳۸۳). مبغوضیت طلاق در اسلام، رواق اندیشه، ش ۳۰.
  • زمخشرى، محمود­بن­عمر، (۱۴۰۷ ق‏). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل‏، تصحیح حسین احمد، مصطفى‏، سوم، بیروت: دار الکتاب العربی‏.
  • سبحانی، جعفر، (1381 ق). الإنصاف فی مسائل دام فیها الخلاف، اول، قم: مؤسسه الإمام الصادق (ع).
  • سرخسی، شمس‌الدین، (۱۴۰۶ ق). مبسوط، بیروت: دار المعرفة للطباعة والنشر والتوزیع.
  • سمرقندى، نصربن­محمد، (۱۴۱۶ ق). بحرالعلوم، تحقیق عمر عمروى، اول، بیروت‏: دار الفکر.
  • شایان‌مهر، علیرضا، ‌(1377). دائرة المعارف تطبیقی علوم اجتماعی، کتاب اول، تهران: سازمان انتشارات کیهان.
  • شریف الرضى، محمد بن حسین‏، (۱۳۸۰ ق). المجازات النبویة، تحقیق مهدى‏ هوشمند، قم: دار الحدیث.
  • طبرسی، فضل­بن­حسن، (1372 ق). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تصحیح فضل‏الله یزدى طباطبایى و هاشم رسولى، سوم، تهران: انتشارات ناصرخسرو.
  • شیردل،الهام و مریم محمدی،(1399).« مطالعه­ی کیفی منسجم نبودن خانواده و تکرار جرم در زندانیان زن سابقه­دار»، مطالعات راهبردی زنان، د 23،ش 89 .
  • طوسی، محمدبن حسن، (1378 ق). مبسوط، تصحیح و تعلیق محمدتقی الکشفی، المکتبة المرتضویة لإحیاء آثار الجعفریة.
  • ______________ (1409 ق). التبیان فی تفسیر القرآن‏، تحقیق حمد حبیب العاملی، تقدیم شیخ آغابزرگ طهرانی، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  • عبداللهی، اصغر، احدی، حسن، تاجری، بیوک و کبری حاج علیزاده،(1399).« تجربه­ی طلاق از منظر زوجین مطلقه در شهر تهران در پنج سال اول زندگی»، مطالعات راهبردی زنان، د 23 ،ش 89.
  • عمید، حسن، (1375). فرهنگ فارسی عمید، ششم، تهران: امیرکبیر.
  • عیاشى، محمد­بن­مسعود، (1380 ق). تفسیر عیاشی، تحقیق هاشم رسولی، اول، تهران: مکتبة العلمیة الاسلامیة.
  • فخر رازی‌، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، دوم، طهران: دارالکتب العلمیة، بی‌تا.
  • فرامرز قراملکی، احد، (1383). خاستگاه اخلاق پژوهش، آیینه میراث، دوره جدید، ش 27.
  • فراهیدی، خلیل، (1410 ق). العین، مهدی المخزومی و ابراهیم السامرائی، دوم، مؤسسة دار الهجرة: بی‌جا.
  • فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضى‏، (1418 ق). النخبة فی الحکمة العملیة والأحکام الشرعیة، مهدی انصاری قمی، دوم، قم: مرکز الطباعة والنشر لمنظّمة الإعلام الإسلامی.
  • قرطبى، محمد بن احمد، (1364 ق). الجامع لاحکام القرآن، اول، تهران: ناصر خسرو.
  • قزوینی، محمد بن یزید، سنن ابن ماجة، تحقیق تعلیق محمد فؤاد عبد الباقی، دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع، بی­تا بی­جا.
  • قلعجی، محمد، (1408 ق). معجم لغة الفقها، دوم، بیروت: دار النفائس.
  • قنبرپور، بهنام، (۱۳۹۸). بررسی گزاره‌های فقهی و حقوقی متأثر از اخلاق در باب نکاح و طلاق، پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، د ۱۵، ش.۵۶.
  • کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق، (۱۴۰۷ ق). کافی،‏ تحقیق غفارى على اکبر و آخوندى، محمد، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
  • گرجی، فهیمه و مجید معرف، (۱۳۹۹). جهت‌گیری اخلاقی آیات طلاق در قرآن، پژوهش دینی، ش ۲۸.
  • محمدی، مسلم و حمیده شورگشتی، (۱۳۹۸). رابطه­ی اخلاق و فقه درآیات طلاق، سراج منیر، س ۱۰، ش 34.
  • مدرسی، محمد تقی، (1419 ق). من هدى القرآن، اول، تهران‏: دار محبی الحسین‏.
  • مرداوی، علی­بن­سلیمان، (۱۴۰۶ ق). الانصاف، تحقیق محمد حامد الفقی، دوم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  • مشیری، مهشید، (1388). فرهنگ زبان فارسی، پنجم، تهران: سروش.
  • مصطفوى، حسن، (1368). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم‏، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  • معین، محمد، (1376). فرهنگ فارسی، یازدهم، تهران: امیرکبیر.
  • مکارم شیرازی، ناصر، (1389). اخلاق در قرآن، پنجم، قم: انتشارات امام علی بن ابی‌طالب (ع).
  • نجفی، محمد حسن، (1365 ق). جواهر الکلام، تحقیق وتعلیق: الشیخ عباس القوچانی، دوم، طهران: دار الکتب الإسلامیة.
  • واحدى، على بن احمد، (1415 ق). الوجیز فى تفسیر الکتاب العزیز، تحقیق صفوان عدنان‏ داوودى، اول، بیروت: دار القلم‏.
  • _________________(1416 ق). الوسیط فی تفسیر القرآن المجید، تحقیق زفیتى، محمد حسن ابوالعزم، جمهوریة مصر العربیة، قاهره: وزارة الاوقاف، المجلس الاعلى للشئون الاسلامیة، لجنة احیاء التراث الاسلامی.