Study of couples’ Noshoz in Fiqh and legal system and the status of physical violence to encounter that

Document Type : Original Article

Authors

Abstract

‘Noshoz’ is one of the most important words in Quran which has been mentioned in topics on family feuds, and in terms of Fiqh means the withdrawal of a husband or wife from providing the rights and dues to its partner. In the verses 128 and 34 of the Surah Nisa, Holy Quran has described about the couples ‘noshoz’ and the means of overcoming this problem. Physical violence has been mentioned in Quran as one of the solutions for wife’s ‘noshoz’, but the quality, condition, tools and methods of accomplishment has continued to be controversial among Islamic jurists, from early pioneers until contemporary scholars. Moreover, according to numerous Islamic jurists, physical violence in the event of ‘noshoz’, even without any verse is provisionally accepted. The situation and conditions of physical violence in case of ‘noshoz’ also includes many differences which were examined by current work through library and documentary studies. To this end, after definition of the word ‘noshoz’ in juridical terms by Islamic scholars and legal experts, also the situations which can be considered as ‘noshoz’ by both husband and wife were explained and finally the status of physical violence when confronting ‘noshoz’ by husband or wife in the Islamic juridical view was described. In conclusion, the definition and characterization of ‘noshoz’, its spectrum and position of physical violence as a solution in the family, shows serious flaws and ambiguous issues which can leave improper effects on resolutions and verdicts for familial quarrels. As a result, according to the votes of the Islamic jurists with a proper approach based on the requirements of the family and perfect marital relations in the present society of Iran, these shortcomings and ambiguities must be fixed. This research has presented some guidelines in order to overcome these problems.

Keywords


1) قرآن کریم
2) ابن بابویه، محمدبن علی 1367ش. من لایحضره الفقیه، ترجمه­ی علی اکبر و محمد غفاری و صدر بلاغی، تهران، صدوق.
3) ابن برّاج، عبدالعزیز 1406ق. المهذّب، قم، جامعه مدرسین حوزة علمیه.
4) ابن منظور، محمدبن مکرم 1414ق. لسان العرب، بیروت، دارالفکر.
5) اردبیلی، احمد 1416ق. مجمع الفائده و البرهان، قم، جامعه­ی مدرسین.
6) انصاری، قدرت الله و همکاران 1385ش. تعزیرات از دیدگاه فقه و حقوق جزا، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
7) بازگیر، یدالله 1386ش. قانون مدنی، تهران، فردوسی.
8) بحرانی، یوسف­بن احمد 1408ق. الحدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره، قم، مؤسسة النشر الاسلامی.
9) جبعی عاملی(شهید ثانی)، زین­الدین­بن علی 1413ق. مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، قم، مؤسسة المعارف الاسلامیه.
10) ________ 1386ش. الروضه البهیمه فی شرح اللمعه الدمشقیه، ترجمه­ی علی شیروانی و محمدمسعود عباسی، قم، دارالعلم.
11) جعفری لنگرودی، محمدجعفر 1381ش. ترمینولوژی حقوق، تهران، گنج دانش.
12) ________ 1386ش. دوره متوسط حقوق مدنی- حقوق خانواده، تهران، گنج دانش.
13) حرّعاملی، محمد 1409ق. وسائل الشیعه، قم، مؤسسة آل البیت.
14) حسینی واسطی زبیدی حنفی، محب­الدین ابی فیض سید محمد مرتضی 1414ق. تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت، دارالمکتبه الحیاه.
15) حلّی (علامه)، حسن­بن یوسف 1410ق. إرشاد الأذهان إلى أحکام الإیمان‌، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
16) __________ 1412ق. مختلف الشیعه، قم، مرکز الابحاث و الدراسات الاسلامیه.
17) __________ 1430ق. قواعد الاحکام فی معرفه الحلال و الحرام، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
18) حلّی (محقق)، جعفربن حسن 1403ق. شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، تهران، استقلال.
19) ___________ 1377ش. المختصر النافع فی الفقه الامامیه، تهران، الهام.
20) حلّى (ابن ادریس)، محمدبن منصوربن احمد 1410ق. السرائر الحاوی لتحریرالفتاوى، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
21) خوئی، سید ابوالقاسم 1410ق. منهاج الصالحین، قم، مدینة العلم.
22) ___________ . منیة السائل، بی جا، بی تا.
23) دهخدا، علی اکبر 1377ش. لغت نامه، تهران، دانشگاه تهران.
24) راغب اصفهانی، حسین بن محمد 1404ق. المفردات فی غریب القرآن، بیروت، دارالعلم.
25) سبزواری، عبدالاعلی 1413ق. مهذّب الاحکام، قم، دفتر آیت الله سبزواری.
26) سجادی نژاد، سید احمد. «تعزیر و رابطه­ی آن با امر به معروف و نهی از منکر»، قواعد فقه جرایی، مشهد، دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
27) السیوری (فاضل مقداد)، جمال­الدین المقداد بن عبدالله 1365ش. کنزالعرفان فی فقه القرآن، تصحیح محمدباقر البهبودی، تهران، المرتضوی.
28) شاکری گلپایگانی، طوبی، «دعوی قتل فرزند توسط پدر در سیاست جنایی مشارکتی»، ندای صادق، سال 9، ش33، (بهار 1383).
29) شهری، غلامرضا و محمد خرازی 1380ش. مجموعه نظرهای مشورتی اداره حقوقی در زمینه مسایل مدنی، تهران، روزنامه رسمی.
30) صادقی تهرانی، محمد. تبصرة الفقها، تهران، امید فردا.
31) الطائی، یحیی 1381ش. التعزیر فی الفقه الاسلامی، قم، بوستان کتاب.
32) طباطبائی، سید محمدحسین 1391ق. المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، موسسه الاعلمی.
33) طباطبائی، سیدعلی 1412ق. ریاض المسائل، بیروت، دارالهادی.
34) طبرسی، فضل­بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالمعرفه.
35) طریحی، فخرالدین 1416ق. مجمع البحرین، تهران، کتابفروشی مرتضوی.
36) طوسی، ابوجعفر محمدبن حسن 1387ق. المبسوط فی فقه الامامیه، تحقیق محمدتقی کشفی، تهران، مکتبه المرتضویه لاحیاء و الآثار الجعفریه.
37) _________  1390ق/1970 م. النهایه، بیروت، دارالکتب العربی.
38) غلامی، علی، «سازوکارهای اجرای قاعدة «"التعزیر لکل من عمل محرم"»، فقه و حقوق اسلامی، سال 2، ش4، (تابستان 1391).
39) فراهیدی، خلیل­بن احمد 1410ق. کتاب العین، قم، هجرت.
40) قیّم، عبدالنبی 1387ش. فرهنگ معاصر عربی- فارسی، تهران، فرهنگ معاصر.
41) کاتوزیان، ناصر 1388ش. حقوق خانواده، تهران، شرکت سهامی انتشار.
42) الکاظمی، فاضل الجواد 1387ش. مسالک الافهام الی آیات الاحکام، تصحیح عبدالرحیم العقیق البخشایشی، قم، نوید اسلام.
43) کلینی، محمدبن یعقوب 1429ق. الکافی، قم، دار الحدیث للطباعة و النشر.
44) مجموعه آرای قضایی دادگاه­های تجدیدنظر استان تهران، تدوین پژوهشکده استخراج و مطالعات رویه­ی قضایی کشور، تهران، مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه، 1393ش.
45) محقق داماد‌، سید مصطفی 1367ش. بررسى فقهى حقوق خانواده، تهران، علوم اسلامی.
46) مصطفوی فرد، حامد، «بازخوانی مفهوم نشوز زن و مرد در قرآن»، فقه اهل بیت، ش69، (بهار 1391ش).
47) معاونت آموزشی قوة قضائیه 1387ش. رویه قضایی ایران در ارتباط با دادگاه­های خانواده، تهران، جنگل.
48) معاونت حقوقی و توسعه قضایی قوه قضائیه، 1384ش. مجموعه تنقیح شده قوانین  مقررات حقوقی، تهران، روزنامه رسمی.
49) مکارم شیرازی، ناصر 1368ش. تفسیرنمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
50) موحدی لنکرانی، محمدفاضل 1421ق. تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة- النکاح‌، قم، مرکز فقهى ائمه اطهار(علیهم السلام).
51) موسوی الخمینی، سید روح الله 1407ق. تحریرالوسیله، بیروت، السفاره الجمهوریّه الاسلامیه ایرانیه.
52) مؤمن، رقیه سادات 1392ش. جایگاه و محدودة حقوق جنسی زوجین در فقه امامیه و حقوق ایران، تهران، دانشگاه امام صادق(ع).
53) نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرایع الاسلام، بیروت، دارالاحیاءالتراث العربی.
54) هدایت نیا گنجی، فرج الله 1385. حقوق مالی زوجه (اجرت المثل، نحله و تعدیل مهریه)، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.