قشربندی اجتماعی و اصلاح بدن (جراحی زیبایی به مثابه نماد پایگاه اجتماعی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

2 دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان

3 دانشجوی دکتری گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان

چکیده

مصرف مدار بودن هویت و بدن مدار بودن مصرف در جامعه ی نوین باعث شده است رفتارهایی چون انجام جراحی زیبایی به یکی از کنش های شایع تبدیل شود. در این پژوهش،تلاش شده است با پیوند موضوعاتی چون بدن، زیبایی، مصرف، سبک زندگی، طبقه و پایگاه، انجام جراحی زیبایی به عنوان یک رفتار مصرفی و اندام های جراحی شده به عنوان یکی از نمادها و نشانه های پایگاه بررسی شود. حجم 140 نفری نمونه ی تحقیق شامل افرادی است که بدون داشتن نقص یا مشکل پزشکی، در مقطع دو ماهه ی این بررسی اقدام به عمل جراحی زیبایی کرد هاند. ابزار گردآوری داد هها در این پیمایش پرسشنامه بوده است. یافته های این تحقیق نشان می دهد اکثریت افرادی که به جراحی زیبایی اقدام کرده اند زن، غیر متأهل، و متعلق به طبقات و پایگا ههای متوسط رو به پا یین و پا یین جامعه بوده ولی واجد سطح متوسط بالا و بالایی از مدیریت بدن هستند. بر اساس نظرات راهنما و نتایج این تحقیق می توان گفت: (1) انجام جراحی زیبایی به عنوان یک رفتار مصرفی منزلت بخش مختص به اقشار ممتاز جامعه نیست و در میان اقشار پایین تر جامعه نیز فراگیر شده است؛ (2) اکثریت یافتن اقشار پایین تر از متوسط در بین متقاضیان زیبایی کلینیکی می تواند بیانگر اهمیت اجتماعی زیبایی و تمایل این افراد جهت کسب موقعیت بالاتر و دستیابی به احترام بیشتر باشد؛ (3) رفتارهای معطوف به زیبایی و جذابیت بدنی به عنوان بخشی از یک سبک زندگی می تواند تمایزبخش اقشار مختلفی باشد که واجد تعلق طبقاتی و پایگاهی واحدی هستند.

کلیدواژه‌ها


- آزاد ارمکی، تقی و حسن، چاوشیان. «بدن به مثابه­ رسانه هویت»، مجله­ی جامعه­شناسی ایران، دوره­ی 4، شماره­ی4، (1381).
- بوردیو، پی یر. «کنش­های ورزشی و کنش­های اجتماعی»، فصلنامه­ی ارغنون، ترجمه­ی محمدرضا فروزنده، شماره­ی20، (1381).
- تامین، ملوین، 1385. جامعه­شناسی قشربندی و نابرابری­های اجتماعی، ترجمه­ی عبدالحسین نیک گهر، تهران، توتیا.
- جنکینز، ریچارد، 1385. پی بر بوردیو، ترجمه­ی لیلا جوافشانی و حسن چاوشیان، چ اول، تهران، نی.
- چاوشیان، حسن، سبک زندگی و هویت اجتماعی: مصرف و انتخاب­های ذوقی به عنوان تمایز و تشابه اجتـماعی در دوره مدرنیـته اخیر (پایان­نامـه دکتـری جامـعه­شناسی)، به راهنـمایی تقی آزاد­ارمکی، (تهران، دانشکده علوم جتماعی، دانشگاه تهران، 1381).
- دواس، دی. ای، 1382. پیمایش در تحقیقات اجتماعی، ترجمه­ی هوشنگ نایبی، تهران، نی.
- رضائی­راد، محمد. «ایده­هائی درباره­ی زیبایی: زیبایی کلینیکی»، اعتماد، (27/2/1386).
- زیمل، گئورگ. «زن و مد»، ترجمه­ی عباس کاظمی و عبدا... سالاروند، هم میهن، 7/4/1386.
- فاضلی، محمد، 1382. مصرف و سبک زندگی، قم، صبح صادق.
- فرانکفورد، چاوا و دیوید نچمیاس، 1381. روش­های پژوهش در علوم اجتماعی، ترجمه­ی فاضل لاریجانی و رضا فاضلی، تهران، سروش.
- قاسمی، وحید. «ضریب آلفای کرونباخ و ویژگی­های آن تأکید بر کاربرد آن در پژوهش­های اجتماعی»، مجله­ی پژوهشی دانشگاه اصفهان (علوم انسانی)، جلد 19، شماره­ی 2، (1384).
- کوزر، لیوئیس، 1380. زندگی و اندیشه بزرگان جامعه شناسی، ترجمه­ی محسن ثلاثی، تهران، علمی.
- گورویچ ، ژرژ، 1357. مطالعاتی درباره طبقات اجتماعی، ترجمه­ی باقر پرهام، تهران، شرکت سهامی کتاب­های جیبی.
- لهسائی زاده، عبدالعلی، 1374. نابرابری و قشربندی اجتماعی، شیراز، دانشگاه شیراز.
- ملک، حسن، 1381. جامعه­شناسی قشرها و نابرابری­های اجتماعی، تهران، دانشگاه پیام نور.
-  وبلن، تورستین، 1383. نظریه­ی طبقه­ی مرفه، فرهنگ ارشاد، تهران، نی.
-       Author unknown."Pots of promise – The Beauty Business", TheEconomists, London, (24 may 2003).
-       Bocock, R., 1993. Consumption, London, Rutledge.
-       Bourdieu, P.,1984. Distinction: A Social Critique of the Judgment of Taste, Translated by Richard Nice. Cambridge: HarvardUniversity Press.
-       Dale, I., 2004, plastic Human: How technology is changing the relationship between body and self, BS Thesis, School of computing, university of Plymouth.
-       Gerth, H. and C.W. Mills, 1958. From Max Weber: Essays in Sociology,   New York: OxfordUniversity Press.
-       Glassner, B. ,1995. The Sociology of Health Promotion: Critical Analysis of Consumption, Lifestyle and Risk, London: Rutledge.
-       Gilman, S., 1999. Making the Body Beautiful: a Cultural History of Aesthetic Surgery, PrincetonNJ: Princeton, University Press.
-       Shilling, C. 1993. The Body and Social Theory, London: Sage.
-       Simmel, G. "Fashion", The American Journal of Sociology,(May 1957).
-       Synnott, A. "Truth and goodness, mirrors and masks-part I: sociology of beauty and the face ", British Journal of sociology, 40(4) (1990).
-       Synnott, A. " Truth and goodness, mirrors and masks-part II: a sociology beauty and the face ", British Journal of sociology , 41(1) (1990).
-       Veblen, T., 1953. The Theory of the Leisure Class, New York, The New American Library.
-       Webster, M. and J.E. Driskell. " Beauty as status", American Journal of sociology, 89 (1), (1983).