ارتباط معنایی آیات در مسئله طلاق در سه حوزه اصول فقه، تفسیر و زبانشناسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه قم

چکیده

گسترة ارتباط معنایی آیات، بسیار وسیع است، ولی اهداف، روش های علوم و تفکیک مرزهای دانش، سبب شده در هر دانشی به برخی از ابعاد ارتباط بین آیات توجه شود؛ برای دستیابی به نگرشی همه جانبه در مسئله طلاق باید ارتباط معنایی آیات در تمام جهات پنهان و آشکار مورد ملاحظه قرار گیرد. در این مقاله ضمن تبیین تعامل معانی آیات در سه حوزه دانش اصول فقه، تفسیر و زبان شناسی سعی شده مقولاتی نظیر عام و خاص، مطلق و مقید، ناسخ و منسوخ، مجمل و مفصّل، ارتباط آیات با شأن نزول، انحاء ارتباط سیاقی و وحدت سوره ها و تلفیق مفهومی در آیات طلاق مورد بررسی قرار گیرد و در هر مورد نمونه های عینی ارائه شود. لذا ضرورت نگرش های فرافقهی در مسئله طلاق برای حسن اجرا و حسن تفسیر قوانین مبتنی بر فقه اثبات می شود.

کلیدواژه‌ها


×   قرآن کریم
×   ابن تیمیه، احمد (بی­تا)، مقدمة فی اصول التفسیر، بیروت: منشورات دارمکتبة الحیاة.
×   احمدیه، مریم (1382)، موازنه حقوق و اخلاق در خانواده، چ1، تهران: ناشر روابط عمومی شورای فرهنگی ـ اجتماعی زنان.
×   راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد بن فضل (1363)، مفردات فی ­الالفاظ القرآن، چ 1، مرتضوی.
×   اعرافی، علیرضا (1387)، نقد تربیتی، (تحقیق و نگارش علی حسین­پناه، صمد سعیدی، سید نقی موسوی)، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
×   امامی، اسدالله (1366)، حقوق مدنی، تهران:انتشارات اسلامیه.
×   ایازی، سیدمحمدعلی(1368)، «نگاهی به تفاسیر موضوعی معاصر» کیهان اندیشه، تهران:  شماره 28.
×   ایزوتسو، توشیهیکو(1361)، خدا و انسان در قرآن (معناشناسی جهان­بینی قرآنی)، (ترجمه احمد آرام)، تهران: شرکت سهامی انتشار.
×   بابایی و همکاران، علی­اکبر (1379)، روش­شناسی تفسیر، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه، سمت.
×   بی­آزار شیرازی، عبدالکریم (بی­تا)، قرآن ناطق، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
×   حلی، ابوالقاسم نجم­الدین جعفر­ابن الحسن(1372)، شرایع الاسلام، چ 4، استقلال.
×   حیدری، علی (1362)، طلاق در مذاهب، چ 1، بی­جا.
×   خراسانی، محمدکاظم(1412ق)، کفایه الأصول، چ2، بیروت: مؤسسه آل البیت الاحیاء التراث.
×   خرمشاهی، بهاءالدین (1362)، ذهن و زبان حافظ، تهران: نشر نو.
×   زمخشری، محمود بن عمر (1366)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التأویل، قم: نشر ادب حوزه.
×   رجبی، محمود (1383)، روش تفسیر قرآن، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
×   زاهدی­فر، بتول(1388)، «ترتیب نزول آیات طلاق»، پایان­نامه سطح سوم حوزه، رشته فقه، قم:جامعة­الزهراء.
×   جبعی عاملی (شهید ثانی)، زین­الدین (1403ق)، الروضةالبهیةفی شرح اللمعه الدمشقیه، چ2، بیروت: دارالاحیاء التراث العربیة.
×   سیوطی، جلال­الدین (بی­تا)، الاتقان فی علوم­القرآن، مصر: دارالمصر.
×   سیوطی، جلال­الدین (بی­تا)، تناسق فی تناسب الآیات و السور، سوریه: دارالکتب العربی.
×   شهابی، محمود (1369)، ادوار فقه، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
×   صدر، سید محمد باقر(1405ق)، دروس فی علم الأصول، بیروت: دارالتراث مجمع جهانی شهید آیت­الله صدر.
×   صدر، محمدباقر (بی­تا)، المدرسه القرآنیه، بیروت: دارالتراث للمطبوعات.
×   طباطبایی، سید محمدحسین (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسه الأعلمی للمطبوعات.
×   طبرسی، ابوعلی الفضل بن الحسن (1350) مجمع­البیان، (مترجم محمد مفتح) تنظیم رضا ستوده، تهران:  چ 1، انتشارات فراهانی.
×   طریحی، فریدالدین (بی­تا)، مجمع­البحرین، قم: مؤسسه البعثه.
×   قائمی­نیا، علـیرضا (1386)، «زبان­شناسی شناختی«، فصلـنامه ذهن، قم: پژوهـشگاه فرهـنگ و اندیشه اسلامی، شماره 31.
×   قمی، میرزا ابوالقاسم (1378ق)، قوانین الاصول، تهران: انتشارات علمیه اسلامیه.
×   کاشف، محمد جواد (1387) مغنیه، (ترجمه موسی دانش) قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
×   قمی، نیشابوری، حسن بن محمد(1416ق)، غرائب القرآن و رغائب الفرقان، بیروت: دارالکتب العلمیه.
×   مجلسی، محمدباقر (1403 ق)، بحارالانوار، چ 2، بیروت: مؤسسه الاوفاء. 
×   محقق، محمدباقر (1360)، حقوق مدنی زوجین، چ 3، انتشارات بنیاد قرآن.  
×   مسلم، مصطفی (1418ق)، مباحث فی­التفسیر الموضوعی، دمشق: دارالقلم.
×   مطهری، مرتضی(1380)، مجموعه آثار، تهران: صدرا.
×   معرفت، محمدهادی (1309ق)، التمهید فی علوم القرآن، قم: چاپخانه مهر.
×   مکارم شیرازی، ناصر و دیگران (1366)، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
×   مکارم شیرازی، ناصر (1375)، قرآن و آخرین پیامبر، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
×   نائینی، میرزا محمدحسین(1404ق)، فوائد الاصول، قم: نشرالاسلامی.
×   نجفی، محمدحسین (1366)، جواهرالکلام، قم: انتشارات اسلامی.