تجربۀ زیستۀ نسلی در پرتو تحولات فرهنگی مورد مطالعه : مقایسه نسل های دهه 40 و 70 منطقه 14 تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه شناسی فرهنگی دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطات و رسانه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران

2 استادیار گروه علوم اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطات و رسانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

3 استادیار گروه جامعه‌شناسی دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطات و رسانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

چکیده

چکیده

پژوهش حاضر در پی فهم تغییرات و تعاملات نسلی بین دو نسل 40 و 70 بر اساس تجربه زیستۀ آنها است. در چند دهۀ اخیر با توجه به تغییرات ساختار اجتماعی فرهنگی جامعه، زمینه مساعدی برای بروز تغییرات در ارزش‌ها و نگرش‌های اقشار جامعه ایرانی به وجود آمده است. چشم انداز(لنز) نظری در پژوهش حاضر مبتنی بر دیدگاه های اندیشمندان در زمینۀ تفاوت نسلی و تغییرات ارزشی نسل ها است. روش پژوهش کیفی و از نوع پدیدارشناسی تفسیری است که مبتنی بر آن با تعداد 20 نفر از زنان نسل دهۀ 40 و 20 نفر از دختران دهۀ 70 از طریق روش نمونه گیری هدفمند مصاحبۀ عمیق انجام شد و داده ها با روش تحلیل تماتیک(مضمون) مورد تحلیل و تفسیر قرار گرفتند. نتایج نشان می دهد که این دو نسل دارای تجارب زیستۀ بسیار متفاوت و بعضا “متضادی در رابطه با مضامینی چون: فرهنگ ایرانی، دینی، مدرن، سبک زندگی سنتی و سبک زندگی مدرن هستند. در مجموع نسل دهۀ 40 مبتنی بر ارزش ها و باورهای جهان سنتی زیست خود را تنظیم می کند و نسل دهۀ هفتاد مبتنی بر ارزش ها و باورهای جهان مدرن چنین می کند.

واژگان کلیدی: تجربۀ زیسته، تفاوت نسلی، شکاف نسلی، زنان، دختران.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  • اجتهد نژاد کاشانی، سید سالار و نسرین­السادات قوامی، (1391). «دوگانه زائر - سیاح در تجربه­ی زیسته­ی سه نسل، موردمطالعه: کارکنان دانشگاه شهید بهشتی»، مطالعات اجتماعی ایران، د 6، ش3 و 4.
  • احمدی یعقوب و حامد بیتا، (1390). «سنجش وضعیت تفاوت نسل‌ها در ابژه‌های فرهنگی، اجتماعی، (مطالعه موردی شهر کرمانشاه)»، جامعه‌شناسی کاربردی، س 2، ش 42.
  • آزاد ارمکی، تقی، (1383). (الف)، «رابطه بین نسلی در خانواده ایرانی»، مجموعه مقالات مسائل اجتماعی ایران، تهران: انجمن جامعه‌شناسی ایران.
  • آزاد ارمکی، تقی، (1383). (ب)، «جوانان و دگرگونی فرهنگی ارزشی»، مجموعه مقالات بررسی مسائل جمعیتی ایران با تأکید بر جوانان (ویژه دومین همایش انجمن جمعیت‌شناسی ایران)، دانشگاه شیراز: مرکز مطالعات و پژوهش‌های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه.
  • اینگلهارت، رونالد، (1373). تحول فرهنگی در جامعه پیشرفته صنعتی، ترجمه­ی مریم وتر، تهران: کویر.
  • برگر، پیتر و توماس لاکمن، (1381). ساخت اجتماعی واقعیت، ترجمه­ی فریبرز مجیدی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  • تاجیک، محمدرضا، (1381). «جامعه ایرانی و شکاف میان نسل‌ها»، راهبرد، ش 26.
  • توسلی، غلام عباس، (1382). زمینه‌های اجتماعی گسست نسلی در ایران [مجموعه مقالات]،نگاهی به پدیده گسست نسل‌ها، به اهتمام علی‌اکبر علیخانی، تهران: پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی.
  • توکلی، مهناز، (1382). «بررسی ویژگی‌های دو نسل در چارچوب نظام ارزشی»، مجموعه مقالات گسست نسل‌ها، تهران: پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی.
  • تیموری، کاوه، (1377).«بررسی و مقایسه نظام ارزش‌های پسران و پدران و عوامل مؤثر بر آن در شهر تهران»، (پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی).
  • خضری زهرا ، تهمینه شاوردی وعاصمه قاسمی،(1401).«زنان و تأثیرات فرهنگی اجتماعی ماهواره و تلویزیون: مطالعه­ای ترکیبی».مطالعات راهبردی زنان، د 24، ش 96.
  • دانش، پروانه، زهرا ذاکری نصرآبادی و عظیمه سادات عبداللهی، (1393).«تحلیل جامعه‌شناختی شکاف نسلی در ایران»، جامعه­پژوهی فرهنگی، س 5، ش 3.
  • رابرتسون، یان، (1374). درآمدی بر جامعه (با تأکید بر نظریه‌های کارکردگرایی، ستیز و کنش متقابل نمادی)، ترجمه­ی حسین بهروان، مشهد، آستان قدس رضوی.
  • ربانی، علی و عاطفه محمد زاده یزد، (1391). «بررسی کیفی شکاف نسلی ارزشی بین مادران و دختران شهر مشهد با تأکید بر ارزش‌های دینی»، جامعه‌شناسی کاربردی، س 23، ش 46.
  • ساروخانی، باقر و مجتبی صداقتی فرد، (1388). «شکاف نسلی در خانواده ایرانی: دیدگاه‌ها و بینش‌ها»، پژوهش‌نامه علوم اجتماعی، س 3، ش 4.
  • قادری، علی، (1389). شکاف نسل‌ها، بررسی جامعه‌شناختی فاصله نسل‌ها از انقلاب اسلامی، شاهین ‌شهر: نشر مکاتیب.
  • گیدنز، آنتونی، (1379). راه سوم و بازسازی سوسیال‌دموکراسی، ترجمه­ی منوچهر محسنی، تهران: تیراژه.
  • ___________، (1389). تجدد و تشخص، ترجمه­ی ناصر موفقیان، تهران: نشر نی.
  • مانهایم، کارل، (1380)، ایدئولوژی و اتوپیا، ترجمه­ی فریبرز مجیدی، تهران: سمت.
  • محدثی گیلوائی، حسن، (1386). «آینده جامعه قدسی: امکانات و چشم‌انداز اجتماعی- سیاسی دین در ایران پسا انقلابی»، انجمن جامعه‌شناسی، س 8، ش 17.
  • محمد پور، احمد، (1390) . روش تحقیق کیفی (ضد روش)، تهران: جامعه شناسان.
  • معیدفر، سعید، (1392). همایش بررسی آسیب‌های اجتماعی در ایران.
  • __________ (1387). «جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی ایران»، تهران: نور علم.
  • منوری، نوح، (1391). «پیرامون نزاع فرهنگی در ایران»، اولین همایش ابعاد اجتماعی جامعـه ایرانـی، انجمـن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات. تهران: دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
  • مید، مارگارت، (1385). فرهنگ و تعهد، ترجمه­ی عبدالعلی دستغیب، تهران: نوید شیراز.
  • وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، (1382). ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان، موج دوم، دفتر طرح‌های ملی.
  • یوسفی، نریمان، (1383). شکاف بین نسل‌ها، بررسی نظری و تجربی، تهران: پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی: انتشارات جهاد دانشگاهی واحد علامه طباطبایی، تهران.

 

 

  • Bengston, Vern L & et al, (2009), “A Longitudinal Study of the Intergenerational Transmission of Religion”, International Sociology, vol 24.
  • Creswell, J.W. (1998).Qualitativecinquiry and research design: choosing among five traditions, sage publication Ltd. (Dassbach, charl, H. A. (1995) “long waves and Historical generation” A world system approach, Michigan Technological University, Dep.of. Social sciences.
  • Davidsen, A. S. (2013). “Phenomenological approaches in psychology and health sciences”. Qualitative research in psychology, 10(3).
  • Eisenstadt, S. N. (1966). Modernization, Protest and Change, Englewood Cliffs, NJ.: Prentice-Hall.
  • Howe, N and B. Strauss (2000). Millennialas Rising, the Next Great generation, New York, Vitage Books.
  • Inglehart Ronald & Christian Welzel (2020). "The WVS Cultural Map of the World".  http://www.worldvaluessurvey.org.
  • Mannheim, Karl (1952). "The Problem of Generations" in Karl Mannheim Essays on the Sociology of Knowledge, RKP (first published in 1923).
  • Mead, Margaret, (1970). Culture and Commitment: A Study of Generation Gap, New York.
  • VanManen, M. (1990). Reaserching lived experience: human science for an action sensitive pedagogy. London, Ontario, Canada; the university of western Ontario.