رواج ازدواج خویشاوندی و عوامل پشتیبان آن در میان زنان حداقل یک‌بار ازدواج‌کرده مناطق شهری استان بوشهر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جمعیت‌شناسی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

2 استادیار جمعیت‌شناسی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران..

چکیده

ازدواج خویشاوندی یکی از اشکال رایج ازدواج در جامعه­ی ایرانی است که همواره توجه محققان را به خود جلب کرده است. تئوری‌های ساختاری مدعی­ اند، با افزایش عناصر نوسازی همانند تحول در شیوه ­ی تولید اقتصادی، تحصیلات، شهرنشینی، رشد درآمد و گسترش مصرف، ارتباطات سریع‌تر و تغییرات شبکه‌ها و سرانجام گسترش سایر فناوری‌های جدید این نوع ازدواج رو به کاهش خواهد رفت. هدف تحقیق حاضر بررسی میزان رواج ازدواج خویشاوندی و عوامل پشتیبان آن است که در این راستا با بهره‌گیری از نمونه‌گیری خوشه‌ایی چندمرحله‌ای 600 زن 18 تا 44 ساله واجد شرایط در نقاط شهری استان بوشهر مطالعه شدند. براساس نتایج تحقیق حاضر، در جامعه ­ی مطالعه شده ازدواج خویشاوندی با 2/41 درصد، رواج و مطلوبت دارد. نتایج تحلیل چند متغیره با استفاده از رگرسیون لجستیک نشان داد، با کنترل سایر متغیرهای پژوهش، احتمال ازدواج خویشاوندی در میان پاسخ­گویانی که سن ازدواج آنها پایین‌تر و الگوی انتخاب ازدواج آنها والدمحور است، بیشتر است. همچنین احتمال ازدواج خویشاوندی در میان افراد با تحصیلات پایین‌تر بالاتر است. درمجموع با توجه به نتایج این پژوهش می‌توان گفت، تحولات ازدواج خویشاوندی در جامعه­ ی ایران بیش از آنکه مستقیم از عناصر نوسازی تأثیر بپذیرد از تحولات در سایر ابعاد نهاد خانواده و ازدواج مانند سن ازدواج، الگوی انتخاب همسر و تحولات باروری متأثر خواهد بود. به نظر می‌رسد، تغییرات در این عوامل پشتیبان زمینه­ ی کاهش رواج ازدواج‌های خویشاوندی در آینده شود.

کلیدواژه‌ها


  • آزاد ارمکی، تقی و مصطفی ظهیری‌نیا، (1389). «بررسی سنخ‌های ارزشی و تغییرات فرهنگی در خانواده»، خانواده پژوهی، س 6، ش 23.
  • دواتی، علی، فرهاد جعفری، ناهید خلدی و محمد صداقت، (1388). «بررسی فراوانی ازدواج فامیلی در شهر تهران و عوامل مرتبط»، علوم علمی دانشگاه علوم پزشکی سمنان، ج 10، ش 4.
  • سرایی، حسن، (1385). «تداوم و تغییر خانواده در جریان گذار جمعیتی ایران». نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، س 1، ش 2.
  • صادقی، رسول، نسیبه زنجری و سراج‌الدین محمودیانی، (1397). «تأثیر الگوهای ازدواج در رضایت زناشویی و تمایل به طلاق در شهر تهران»، مطالعات راهبردی زنان، د 21، ش 81.
  • عباسی شوازی، محمد جلال و رسول صادقی، (1384). «قومیت و الگوهای ازدواج در ایران»، پژوهش زنان، د 3، ش 1.
  • عباسی شوازی، محمد جلال و عباس عسکری ندوشن، (1384). «تغییرات خانواده و کاهش باروری در ایران: مطالعه موردی استان یزد»، نامه علوم اجتماعی، د 11، ش 25.
  • عباسی شوازی، محمدجلال و فاطمه ترابی، (1385 الف). «سطح، روند و الگوی ازدواج خویشاوندی در ایران»، نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، ش 2.
  • _________________(1385 ب).«تفاوت‌های بین نسلی ازدواج خویشاوندی در ایران»، جامعه‌شناسی ایران، د 7، ش 4.
  • کتابی، احمد، (1379). «زناشویی با خویشاوندان بسیار نزدیک در ایران باستان»، نامه علوم اجتماعی، ش 16.
  • گروسی، سعیده، فاطمه یاری نسب،(1399).«تفاوت نسلی نگرش به ارزش­های ازدواج و عوامل موثر در آن در زنان ساکن شهر یاسوج»، مطالعات راهبردی زنان، د 22 ،ش 87.
  • محمودیانی، سراج‌الدین، (1398).«ازدواج خویشاوندی و عوامل پیش‌بینی کننده آن در میان زنان مهاجر در شهرهای تهران و ملارد»، نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، س 4، ش 27.
  • مقصودی، سوده، طاهره بازمانده و سیدمحمد حسین موسوی نسب،(1399).« بررسی رابطه­ی سبک­های عشق­ورزی با سازگاری زناشویی(مورد مطالعه: زنان شاغل شهر کرمان)»،مطالعات راهبردی زنان، د 23، ش 90.
  • Abbasi Shavazi, M.J. P. McDonald and M. Hossein-Chavoshi (2008). “Modernization or cultural maintenance: The practice of consanguineous marriage in Iran”. Journal of Biosocial Science, 40.
  • Barbour, B. and P. Salameh (2009). “Consanguinity in Lebanon: Prevalence, distribution and determinants”. Journal of Biosoc. Sci 41.
  • Bhaskar, B. S. Suresh and R. Avadhani (2012). “Prevalence and Pattern of Consanguineous Marriages among Different Communities in Mangalore”. Online Journal of Health and Allied Sciences 11(4).
  • Bittles A. H. (1995). “Reproductive behavior and health in consanguineous marriages”. Science
  • ________________ (2008). “A community genetics perspective on consanguineous marriage”. Community Genet, 11.
  • ________________ (1994). “The Role and significance of consanguinity as a demographic variable”. Population and Development Review 20 (3).
  • ________________ (2001). “A bacbkground summary of consanguineous marriage”. Centre for Human Genetics, Perth: Edith Cowan University.
  • Bittles, A. H, M. L. Black (2010). “Consanguineous marriage and human evolution”. Annual Review of Anthropology, 39.
  • Caldwell, J. (1982). “Theory of fertility decline”. London: Academic Press.
  • Cleland, J, Wilson C. (1987). “Demand Theories of The fertility Transition:
    An Iconoclastic View”. Population Studies 41(1).
  • Cleland, J. (2001). “The effect of improved survival on fertility transition: An iconoclastic view”. Population Study 41(1).
  • Diamond, N. (1979). “Women and industry in Taiwan”. Modern China 5(3).
  • Givens, B.P. C.H. Hirschman (1994). “Modernization and consanguineous marriage in Iran”. Journal of Marriage and Family
  • Goode, W. (1963). “World revolution and family patterns”. London: Free press of Glencoe.
  • Hamamy H, Antonarakis S. E, Cavalli-Sforza L.L, et al. (2011). “Consanguineous marriages”, pearls and perils: Geneva International Consanguinity Workshop Report. Genet Med
  • Hawley, A.H. (1971). “Urban society”. New York: Ronald Press.
  • Jayakody, R. A. Thornton, W. Axinn (2008). “International Family Change: Ideational Perspectives”. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum and Associatee.
  • Klat M, Khudr A. (1985). “Cousin Marriages in Beirut: is the pattern changing”. J Biosoc Sci, 16.
  • Lehmann, W.C (1960). “John Millar of Glasgow: 1735-1801”. New York: Arno Press.
  • Lesthaeghe, R, Wilson, C. (1986). “Modes of production, secularization and the pace of fertility decline in Western Europe, 1870-1930”. Princeton, NJ. Princeton University Press.
  • Lesthaeghe, R. (2010.(”The unfolding story of the second demographic transition”. Population and Development Review 36(2).
  • Mazharul Islam, M. (2012). “The Practice of Consanguineous Marriage in Oman: Prevalence, Trends and Determinants”. Biosoc. Sci 44.
  • Meek, R. I. (1976). “Social Science and the ignorable Savage”. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
  • Saadat, M. M. Ansari-Lari and D. Farhud (2004). “Consanguineous marriage in Iran”. Annuals of Human Biology 31(2).
  • Sandridge A. L, Takeddin J, Al-Kaabi E, et al. (2010). “Consanguinity in Qatar: knowledge, attitude and practice in a population born between 1946 and 1991”. J Biosoc Sci
  • Smith, R.M. (1981). “Fertility, economy, and household formation in England over three centuries”. Population and Development Review 7(4).
  • Tadmouri G. O, Nair P, Obeid T, et al. (2009). “Consanguinity and reproductive health among Arabs”. Reprod Health 6(17).
  • Thornton, A. (2005). “Reading history sideways: The fallacy and enduring impact of the developmental paradigm on family life”. Chicago: University of Chicago Press.
  • Thornton, A. H-S Lin (1994). “Social Change and the Family in Taiwan”. Chicago: The University of Chicago Press.
  • Westoff, C. F, Ryder, N. B. (1977). “The contraceptive revolution”. Princeton, NJ: Princeton University Press.