زنان و حق بر تأمین اجتماعی با تأکید بر قانون اساسی در جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه آزاد، واحد تهران جنوب، تهران، ایران.

2 استاد،گروه حقوق عمومی ، دانشکده حقوق و علوم سیاسی ، دانشگاه تهران ، تهران ، ایران.

3 دانشیار ،گروه حقوق عمومی ، دانشکده حقوق و علوم سیاسی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب ، تهران ، ایران

4 استادیار، گروه حقوق عمومی ، دانشکده حقوق و علوم سیاسی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب ، تهران ، ایران

چکیده

به استناد اصل بیست و یکم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران دولت وظیفه دارد حقوق زنان در تمام جهات «به‌طور خاص» را تضمین نماید و به استناد اصل بیست و نهم قانون اساسی، دولت بر ارائه خدمات و حمایت‌های تأمین اجتماعی به‌صورت بیمه برای همگان «به‌طور عام» تکلیف دارد و در راستای پیوستن ایران به مقاوله نامه شماره 102 (کنوانسیون 1952 تأمین اجتماعی) نیز دولت مکلف به اجرای حق بر تأمین اجتماعی برای یکایک مردم خصوصاً زنان است. لذا این پژوهش با هدف بررسی تکالیف دولت در تأمین مطالبات زنان و اجرای حق زنان بر تأمین اجتماعی به استناد قانون اساسی با استفاده از روش اسنادی و کتابخانه­ای با تأکید بر اصول مرتبط در قانون اساسی به بررسی سایر قوانین و مقررات و کنوانسیون‌های حقوق بشری مرتبط با موضوع نیزپرداخته است. تحلیل و نتیجه این پژوهش نشان می­دهد که حاکمیت قانون در راستای برخورداری زنان از کرامت انسانی و حق بر تأمین اجتماعی بر اساس قانون اساسی و با در نظر گرفتن سپهرحقوق بشری، می­تواند زمینه‌ساز رفع فقر و ایجاد رفاه برای زنان در ایران باشد.

کلیدواژه‌ها


  • قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
  • قانون تأمین اجتماعی.
  • قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی مصوب 1383.
  • قانون برنامه پنجم توسعه مصوب 1389.
  • قانون برنامه ششم توسعه مصوب اسفند 1395.
  • قانون کار جمهوری اسلامی ایران.
  • قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور مصوب بهمن 1395.
  • افتاده، غلامحسین و محمد واثقی، (1383). «بررسی اهداف و کارکردهای تأمین اجتماعی و ارزیابی مقررات فعلی تأمین اجتماعی در برآورده ساختن آن»، تأمین اجتماعی، س 6، ش 17.
  • بادینی، حسن و زینب عصمتی، (1391). «زمینه‌های تحقق اصول حاکم بر حقوق تأمین اجتماعی جمهوری اسلامی ایران»، رفاه اجتماعی، ش 44.
  • پناهی، بهرام، (1383). «نظام تأمین اجتماعی و اقتصاد بازار»، رفاه اجتماعی، س 3، ش 12.
  • توحیدی، احمدرضا و نرگس زارعی، (1393). «بررسی مصادیق حقوق اجتماعی زنان در قانون اساسی ایران و منشور حقوق و فعالیت‌های زنان (با تأکید بر حقوق اجتماعی زنان در اسلام)»،اولین کنگره ملی تفکر و پژوهش دینی.
  • جاوید، محمدجواد، (1388). «نظریه نسبیت در حقوق شهروندی مبتنی بر اطلاق در حقوق طبیعی»، تهران: گرایش.
  • جاوید، محمدجواد، عباس اشرفی و عصمت شاهمرادی، (1393). «تبعیض مثبت به نفع زنان با تأکید بر حقوق شهروندی»، مطالعات راهبردی زنان، س 17، ش 66.
  • جباری، حبیب، (1382). «نگرشی جنسیتی به تأمین اجتماعی»، فصلنامه پژوهش زنان، د 1، ش 6.
  • خادم آدم، ناصر، (1395). «استراتژی تأمین اجتماعی»، فصلنامه تأمین اجتماعی،1395، ش 1.
  • رحمانزاده، رؤیا، (1381). «مسائل جنسیتی در تأمین و حمایت اجتماعی»، پژوهش زنان، د 10، ش 4.
  • رضائی، علی، (1395). «در مسیر ارتقاء حقوق زنان و اعمال تبعیض روان نگاهی به قانون کاهش ساعات کار بانوان شاغل دارای شرایط خاص»، صیانت از حقوق زنان، ش 6.
  • شهبازی‌نیا، مرتضی، (1386). «حق‌ برخورداری از تأمین اجتماعی: ویژگی‌ها، محتوا و اصول کلی حاکم بر آن»، تأمین اجتماعی، س 9، ش 30.
  • طباطبائی موتمنی، محمدحسین، (1375). آزادی‌های عمومی و حقوق بشر، دانشگاه تهران، تهران.
  • عراقی، سید عزت‌الله، (1386). «تأثیر معیارهای بین‌المللی تأمین اجتماعی بر حقوق داخلی»، تأمین اجتماعی، س 9، ش 30.
  • گرجی ازندریانی، علی‌اکبر، حامد طبری و مریم میر محمدصادقی، «تبعیض مثبت: تبعیض عادلانه یا درمان اثرات تبعیض»، تحقیقات حقوقی،1390، ش 55.
  • مولاوردی، شهین دخت، (1381). «حقوق انسانی زنان و کار»، حقوق زنان، ش 21.
  • مولایی نژاد، عماد، (1389). حمایت از گروه‌های آسیب‌پذیر در اعلامیه‌ی جهانی حقوق بشر، کتاب ده گفتار، کمیسیون حقوق بشر اسلامی، چاپ اول.
  • مومنی‌راد، احمد و ساناز بهبودی کلهری، (1396). «بررسی تأثیر تبعیض مثبت بر اشتغال زنان در حقوق ایران»، جستارهای حقوق عمومی، س 1، ش 3.
  • نقیبی، سید ابوالقاسم و مهدیه محمد تقی‌زاده، (1398). «بسترهای تقنینی و اجرایی تأمین اجتماعی زنان بی‌سرپرست و بد سرپرست»، مطالعات راهبردی زنان، ش 64.
  • هرندی، فاطمه و زهره فلاح محسن‌خانی، (1398). «بررسی وضعیت نابرابری جنسیتی در بازار کار ایران (با استفاده از نماگرهای کار شایسته)»، برنامه‌ و بودجه، ش 100.
  • ویژه، محمدرضا و مرتضی نجابت خواه (1393). «تحلیل مفهوم تبعیض ناروا با تأکید بر رویه قضایی حیات عمومی دیوان»، تحقیقات حقوقی، ش 67.
  • Declaration of Philadelphia (1944), Declaration concerning the Aims and Purposes of the International Labor Organization, adopted at the 26th session of the ILO, Philadelphia.
  • International Convenant On Economic Social and Cultural Rights, 1966.