بررسی عوامل اجتماعی مؤثر در مسئولیت پذیری زنان سرپرست خانوار در کاشان و آران و بیدگل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

1 دکتری جامعه شناسی فرهنگ

2 استادیار گروه جامعه شناسی دانشگاه کاشان

چکیده

هدف این پژوهش بررسی عوامل اجتماعی مؤثر در مسئولیت پذیری زنان سرپرست خانواده در شهرهای کاشان و آران و بیدگل، با استفاده از روش پیمایشی است. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه بوده است. جمعیت نمونه ی این پژوهش 206 نفر و داده های این پژوهش در سال 1392 گردآوری شده اند. نتایج این پژوهش نشان می دهد که بین مسئولیت پذیری و برخی متغیرهای اجتماعی مهم رابطه ی معنادار وجود دارد. همچنین عواملی همچون فشارهای زندگی، احساس رضایت از نقش مادر بودن، رضایت از زندگی و پای بندی دینی با مسئولیت پذیری ارتباط دارند؛ بدین معنا که به موازات بالا رفتن میزان فشارهای زندگی، احساس رضایت از نقش مادر بودن، رضایت از زندگی و پای بندی دینی با مسئولیت پذیری نیز بالا می رود و برعکس. در تحلیل چند متغیر و تحلیل مسیر، ملاحظه شد که مهم ترین متغیرهای مؤثر در مسئولیت پذیری عبارتند از: داشتن احساس رضایت از نقش مادر بودن، فشارهای زندگی و در نهایت رضایت از زندگی. به بیانی دیگر، داشتن احساس رضایت از نقش مادر بودن و رضایت از زندگی در بین زنان سرپرست خانوار نقش مهمی در پذیرش مسئولیت، سرپرستی فرزندان یا دیگر افراد تحت سرپرستی شان دارد. همچنین، تحلیل رگرسیونی نشان می دهد که وجود فشارهای زندگی نه تنها باعث کاهش میزان مسئولیت پذیری نمی شود، بلکه به موازات افزایش فشارهای زندگی، میزان مسئولیت پذیری در بین زنان سرپرست خانوار نیز بالا می رود.

کلیدواژه‌ها


  • ×   آذر، عادل 18/10/1392. «آخرین آمارها از وضعیت زنان سرپرست خانوار»، در سایت: sima.jamejamonline

    ×   برناردز، جان 1384. درآمدی به مطالعات خانواده، ترجمه­ی حسین قاضیان، تهران، نی.

    ×   توسلی، غلامعباس 1371. نظریه‌های جامعه‌شناسی، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).

    ×   توسلی، غلامعباس. «آیا می­توان بین کار زن در خانه و کار بیرون آشتی برقرار کرد؟»، مطالعات زنان، سال 1، ش2، (1382).

    ×   جغتایی، محمد تقی 1373. وضعیت سالمندان در ایران، تهران، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.

    ×   خسروی، زهره و همکاران 1382. مبانی روان‌شناختی جنسیت، تهران، دفتر برنامه­ریزی و مطالعات فرهنگی.

    ×   خسروی، زهره. «بررسی آسیب­های روانی - اجتماعی زنان سرپرست خانواده»، علوم انسانی دانشگاه الزهرا، سال 11، ش39، (1380).

    ×  دغاقله، عقیل و سمیرا کلهر 1389. آسیب­های شهری در تهران: وندالیسم، دختران فراری، زنان سرپرست خانوار و تکدی­گری، تهران، جامعه­شناسان.

    ×   رستگار خالد، امیر. «اشتغال زنان و ضرورت کنترل فشارهای ناشی از کار خانگی»، دانشور رفتار، سال3، ش19، (1385).

    ×   روزن باوم، هایدی 1367. خانواده به منزله­ی ساختاری در مقابل جامعه: نقد مبانی نظری جامعه­شناسی خانواده در آلمان، تهران، نشر دانشگاهی.

    ×       روشه، گی 1376. جامعه‌شناسی تالکوت پارسونز، ترجمه­ی عبدالحسین نیک گهر، تهران، تبیان.

    ×   ریتزر، جورج 1374. نظریه­ی جامعه‌شناسی در دوران معاصر، ترجمه‌ی محسن ثلاثی، تهران، علمی.

    ×       زرگر، محمود 1380. راهنمای جامع SPSS 10، تهران، بهینه.

    ×   ساروخانی، باقر 1386. روش­های تحقیق در علوم اجتماعی، روش­های کمی: آمار پیشرفته، تهران، دیدار.

    ×   فروغان، مهشید 1381. بررسی مسائل سالمندی در ایران و جهان، تهران، کتاب آشنا.

    ×   کربلایی حسن، فرناز 1385. بررسی عوامل مؤثر بر نگرش زنان سرپرست خانوار نسبت به سازمان بیمه‌ی خدمات درمانی در شهر تهران، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشکده‌ی علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی.

    ×   کرلینجر، اف. ان  و الازار جی. پدهازور 1366. رگرسیون چندمتغیری در پژوهش رفتاری، ترجمه­ی حسن سرایی، تهران، نشر دانشگاهی.

    ×   کوئن، بروس 1386. درآمدی به جامعه­شناسی، ترجمه­ی محسن ثلاثی، تهران، توتیا.

    ×   گزیده‌ی نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1390، مرکز آمار ایران، 1390.

    ×   گیدنز، آنتونی و کارن بردسال 1387. جامعه­شناسی، ترجمه­ی حسن چاوشیان، تهران، نی.

    ×   لیدلاو، کن لری؛ تامسون سیسکین و تامسون دولورس گالاگر 1387. درمان رفتاری - شناختی سالمندان، ترجمه‌ی فریبا زرانی، طیبه فردوسی و دیگران، تهران، جیحون.

    ×   معیدفر، سعید و نفیسه حمیدی. «زنان سرپرست خانوار: ناگفته­ها و آسیب­های اجتماعی»، نامه‌ی علوم اجتماعی، ش32، (1386).

    ×       مولر، جان هنری و دیگران 1378. استدلال آماری در جامعه‌شناسی، ترجمه­ی هوشنگ نایبی، تهران، نی.

    ×   میرخانی، عزت السادات 1380. رویکردی نوین در روابط خانواده، تهران، سفیر صبح.

     

    • Ø Arias, Elizabeth; Alberto Palloni 2014. “Prevalence and Patterns of Female-Headed Households in Latin America”, Center for Demography and Ecology, University of Wisconsin-Madison, available on-line at: www.ssc.wisc.edu/cde.
    • Ø Fuwa, Nobuhiko; 1999. The Poverty and Heterogeneity among Female Headed Households Revisited, The Case of Panama, Matsudo, Chiba University.
    • Ø Gangopadhyay, Shubhashis; Wilima Wadhwa 2004. Are Indian female-headed households more vulnerable to poverty?, India Development Foundation.
    • Ø Horrell, Sara; Pramila Krishnan 2006. Poverty and Productivity in Female-Headed Households in Zimbabwe, Faculty of Economics, University of Cambridge, Cambridge.
    • Ø Hossain, Naomi Samiha Huda 1995. Problems of the Women Headed Households, The BRAC-ICDDRB Joint Research Project, Dhaka, Bangladesh.
    • Ø http://blogs.siliconindia.com/munmungarg/ Problems Faced by Working Women; Munmun Garg, 2012/04/15.
    • Ø http://www.life-styl.com/index.php/business/business-society/12 Most Common problems of Working Women / 2012/04/15.
    • Ø http://www.womenemployed.org/docs, 2012/04/08.
    • Ø Hussain, Iffat 2008. Problems of Working Women in Karachi, Pakistan, United Kingdom, Cambridge Scholars Publishing.
    • Ø Joshi, Shareen 2004. “Female Houshold Headship in Rural Bangladesh: Inicidence”, Determinants and Impact on Children’s Schooling, Economic Growth Center, Yale University, New Haven, in: http://www.econ.yale.edu/egcenter.
    • Ø Nazoktabar, Hossein; Abbas Namdar Aliabadi “Analysis of the Female-Headed Households' Situation: A Case Study of Female-Headed Households in Iran”, International Conference on Social Science and Humanity, IPEDR, Vol. 5, IACSIT Press, Singapore (2011).
    • Ø Rajaram, Ramaprasad 2009. “Female-Headed Households and Poverty: Evidence from the National Family Health Survey”, Department of Economics, Terry College of Business, The University of Georgia.
    • Ø Schaefer, Richard T 2005. Sociology, London, Montreal, New Delhi and New York, Mc Graw-Hill.
    • Ø Synder, Anastasia R; Diane K. McLaughlin; Jill Findeis 2006. Household Composition and Poverty among Female-Headed Households with Children: Differences by Race and Residence, Department of Agricultural Economics and Rural Sociology, Penn State University.
    • Ø Tesfamariam, Tsehaye Weldegiorgis; 2007. Master’s Programme In Urban Management and Development, Livelihoods and Coping Strategies: A Study of Female-Headed Households in Mekelle, Ethiopia, Rotterdam.
    • Ø United Nations; 2010,  “The World's Women 2010”, Trends and Statistics, United Nations, Department of Economic and Social Affairs, New York, United Nations Publication.