شورای فرهنگی- اجتماعی زنان و خانواده
مطالعات راهبردی زنان
2008-2827
2538-404X
13
51
2011
05
22
صفحات آغازین
3
5
FA
https://www.jwss.ir/article_12448.html
https://www.jwss.ir/article_12448_5d29c427d71f5bc33bee0bb5d811f80f.pdf
شورای فرهنگی- اجتماعی زنان و خانواده
مطالعات راهبردی زنان
2008-2827
2538-404X
13
51
2011
05
22
لاضرر به مثابه نظریه در ساختار نظام فقهی و حقوقی
7
41
FA
محمود
حکمت نیا
دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
mhekmatnia@yahoo.com
لاضرر یکی از قواعد مهم حاکم بر نظام حقوق خانواده در اسلام است. درباره ی روایات لاضرر و چگونگی استفاده از آن در استنباط احکام شرعی در نظام حقوقی اسلام به طور کلی و در نظام حقوق خانواده به طور خاص دیدگاه های گوناگونی توسط فقیهان ابراز شده است. با وجود اهمیت مباحث انجام شده درباره ی این روایات در این نوشتار تلاش می شود مجموعه ی این مباحث در قالب نظریه ی نهی و نفی ضرر بازخوانی مجدد شود. هر چند مباحث مربوط به سند این روایات و امور پیرامونی آن نیز مهم است، اما به دلیل نبود اختلاف در اصل اعتبار این ادله از این گونه مباحث صرف نظر شده است. همچنین برای ساماندهی نظریه به جای ورود به متن روایات و مدلول شناسی آنها، ابتدا حوزه های نظریه و سطوح نظام حقوقی اسلام شناسایی شده و با نگاه نظام مند جایگاه نفی و نهی از ضرر در آنها بررسی شده است.
حقوق خانواده,نظام حقوق خانواده,نظام حقوقی اسلام,لاضرر,نظریه ی لاضرر,قاعده لاضرر,حکم تشریعی,رفتار مکلف,رفتار دولت
https://www.jwss.ir/article_12449.html
https://www.jwss.ir/article_12449_bcad82ed366c34a5ffce73aa50111e3a.pdf
شورای فرهنگی- اجتماعی زنان و خانواده
مطالعات راهبردی زنان
2008-2827
2538-404X
13
51
2011
05
22
بازپژوهی خروج از منزل بدون اذن شوهر از منظر قاعده ی لاضرر
43
73
FA
ابوالقاسم
علیدوست
مدرس درس خارج حوزه ی علمیه ی قم
محمد
عشایری منفرد
پژوهشگر
m.ashayery@gmail.com
شریعت مبارک اسلام برای تعادل بخشی به نهاد مقدس خانواده حقوق و تکالیفی را بر عهده ی اعضای آن نهاده است. فقیهان اسلام در چارچوب دانش فقه با جستاری روش مند در پی یافتن این حقوق و تکالیف هستند، بر اساس یافته های ایشان یکی از حقوقی که خداوند متعال برای مرد به رسمیت شناخته این است که همسرش بدون اذن یا رضایت او از منزل خارج نشود. در روزگاری که شیوه های جدید زندگی زن را از خانه به فضای جامعه (و در خانه به فضای مجازی) کشانده است این مسئله با پرسش هایی مواجه شده است. در این مقاله ابتدا به بررسی جایگاه فقهی این موضوع پرداخته شده و در ادامه به ارتباط این حق مرد با عنوان ثانوی «ضرر و ضرار» نقبی زده شده است.
خروج زن از منزل,اذن شوهر,نشوز,شرط ارتکازی,لاضرر
https://www.jwss.ir/article_12451.html
https://www.jwss.ir/article_12451_be902cb93e71fcd8ca1b71f11256a3cf.pdf
شورای فرهنگی- اجتماعی زنان و خانواده
مطالعات راهبردی زنان
2008-2827
2538-404X
13
51
2011
05
22
نظریه ی امام خمینی (ره) درباره ی لاضرر و کاربرد آن در حقوق خانواده
75
104
FA
محمد
سروش
مدرس خارج فقه و اصول در حوزه علمیه قم
حضرت امام خمینی (ره) درباره ی قاعده ی «لاضرر» نظر خاصی دارند و آن را به «نهی حکومتی» تفسیر می کنند. به نظر ایشان جمله ی لاضرر و لاضرار مشتمل بر دو قاعده در تحریم آسیب جسمی و جانی و در تحریم ایجاد فشار روحی و مضیقه ی روانی است. با این تفسیر، لاضرر یک حکم ثانوی حاکم بر همه ی احکام شرعی مثل «لاحرج» نیست. از تفسیر خاص امام خمینی (ره) در حقوق خانواده نتایج مهمی به دست می آید؛ یکی آنکه، هر گونه رفتار از سوی زوجین که موجب زیان یا مضیقه و حرج برای دیگری باشد، جایز نیست. دوم آنکه، حقوق زوجین نسبت به یکدیگر، با این قاعده، محدود و مضیق می شود. سوم آنکه، در موارد ضرر و ضرار با رجوع زیان دیده به حاکم اسلامی جلوی زیان گرفته می شود.
لاضرر,حکم حکومتی,لاحرج,حقوق خانواده,طلاق
https://www.jwss.ir/article_12452.html
https://www.jwss.ir/article_12452_e8ff7c9dbfcecb1c20de7daf18409bc1.pdf
شورای فرهنگی- اجتماعی زنان و خانواده
مطالعات راهبردی زنان
2008-2827
2538-404X
13
51
2011
05
22
نقش قاعده ی لاضرر در حق خودداری زن از تمکین خاص
105
130
FA
فریده
شکری
دادیار دادسرای تهران
رقیه سادات
مؤمن
دانشجوی کارشناسی ارشد فقه و حقوق خانواده، دانشگاه امام صادق (ع)
به محض انعقاد عقد نکاح، روابط زوجیت و حقوق و تکالیف ناشی از آن میان طرفین برقرار می شود. با وجود این فقه اسلام و بالتبع آن قانون گذار ایران در مواردی زوجه را از تمکین خاص در برابر زوج معاف دانسته است. قانون مدنی ایران صرفاً در فرض ابتلای زوج به امراض مقاربتی، به صراحت عدم تمکین خاص را جایز دانسته است؛ حال آنکه فروض متعدد دیگری موضوع حکم مقنن قرار نگرفته است؛ فروضی چون تشدید بیماری زوجه یا تأخیر در بهبودی وی در نتیجه الزام به تمکین خاص، بیماری مسری زوج یا وجود برخی انحرافات جنسی در وی. در چنین مواضعی با استناد به قاعده ی لاضرر باید به جواز زوجه در عدم تمکین خاص حکم داد. هرچند اصلاح قوانین حاکم و به ویژه تصریح به برخی مصادیق بارز، ضروری است.
تمکین خاص,قاعده ی لاضرر,انحراف جنسی,بیماری
https://www.jwss.ir/article_12453.html
https://www.jwss.ir/article_12453_22ca9f87b2c8a903765bfd849185b419.pdf
شورای فرهنگی- اجتماعی زنان و خانواده
مطالعات راهبردی زنان
2008-2827
2538-404X
13
51
2011
05
22
تأثیر لاضرر بر حکم نشوز و شقاق زوجین
131
155
FA
محمدتقی
کرمی
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
mt.karami@yahoo.com
مریم
احمدیه
دانشجوی مقطع دکترا
یکی از بسترهای مهم تربیتی در رعایت حقوق انسانی خانواده است، اما عوامل متعددی از قبیل بخل، کسالت، خودخواهی، عدم مسئولی تپذیری و… موجب می شود که زوجین به آسانی نتوانند حقوق یکدیگر را تأمین کنند. قرآن کریم هنگام بروز اختلاف بین زوجین با بیان عمل به اصولی تربیتی مثل احسان، معروف، صلح، مودت و رحمت ابتدا به مدارا و سازگاری ای بین طرفین توصیه میکند که مجری آن خود زوجین اند و در صورت بی تأثیری آن، از طریق حکمین و در نهایت از قدرت حاکم برای رفع اختلاف میان زوجین استفاده میکند. در تمام این مراحل سعی بر این است که ضرری متوجه زوجین نشود و اگر دو ضرر با یکدیگر معارض بود یا یکی از طرفین از حق خویش سوء استفاده کرده و موجبات ضرر دیگری را فراهم ساخت، حاکم شرع با توجه به هدف مهم حفظ و تحکیم خانواده و برای رفع ضرر در تعارض یا تزاحم ضررین به وجود آمده، تدابیر ویژه ای اتخاذ می کند.
لاضرر,نشوز,شقاق,حکمیت,حاکم
https://www.jwss.ir/article_12454.html
https://www.jwss.ir/article_12454_cd172b486215fa1ef328e8ba37d6ac45.pdf
شورای فرهنگی- اجتماعی زنان و خانواده
مطالعات راهبردی زنان
2008-2827
2538-404X
13
51
2011
05
22
حق زوج بر منع اشتغال زوجه
157
179
FA
لیلا سادات
اسدی
استادیار دانشگاه امام صادق (ع)
قانون مدنی ایران زوج حق دارد چنانچه شغل زوجه را منافی حیثیت خود یا مصالح خانواده تشخیص دهد، از دادگاه منع وی را از اشتغال درخواست کند. دکترین و رویه ی قضایی در اجرای این ماده به گونه ای عمل می کند که همراه با اضرار زوجه است. تفسیر موسع از «حیثیت» و «مصلت خانواده»، امکان منع اشتغال زوجه با وجود شرط ضمن عقد مبنی بر اشتغال وی، اجرایی دانستن رأی که نتیجه ی آن تکلیف دادگاه به قطع رابطه ی استخدامی زوجه با اشخاص ثالث است و تحمیل خسارات ناشی از قطع رابطه ی قراردادی کار به زوجه، همگی زیان هایی هستند که متوجه زوجه می باشند. این نوشتار ضمن بررسی دکترین و رویه ی قضایی در تفسیر ماده ی 1117 قانون مدنی و پاسخ به استدلال های ارائه شده در این دو منبع حقوق، به ارائه ی راه کارهایی در جهت حفظ حقوق زوجه و جلوگیری از ورود زیان های احتمالی به وی می پردازد.
اشتغال,زوجه,نشوز,مصلحت خانواده,منع اشتغال,شرط ضمن عقد
https://www.jwss.ir/article_12455.html
https://www.jwss.ir/article_12455_a9dc1ad527dfac248673b0780a0fe8ff.pdf
شورای فرهنگی- اجتماعی زنان و خانواده
مطالعات راهبردی زنان
2008-2827
2538-404X
13
51
2011
05
22
نقش رویه ی قضایی در اجرای مفاد ماده ی 1130 قانون مدنی
181
212
FA
فریبا
حاجی علی
استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه الزهرا (س)
زینب
ریاضت
دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خانواده دانشگاه امام صادق (ع)
ماده ی 1133 قانون مدنی مرد را مختار کرده که هر وقت بخواهد زن را طلاق دهد، اما حق درخواست طلاق از جانب زن محدود به موارد خاصی از قبیل ماده ی 1130 ق.م است. ماده ی مذکور به عنوان منشأ تبلور قاعده ی فقهی نفی عسروحرج در قانون بدون تقیید به قید یا وصف خاصی معیار عسروحرج را به عنوان مفر رهایی زن از زندگی مشقت بار خویش معرفی و قاعده ی عام «الطلاق بید من اخذ بالساق» را تعدیل می کند. مقاله ی حاضر بر آن است در راستای پاسخ گویی به چگونگی برون رفت از اشکالات اجرایی ماده ی 1130 ق.م، ضمن بررسی اشکالات و خلأهای موجود در رویه ی قضایی، نقش حساس و تعیین کننده ی رویه ی قضایی در راستای اجرای مفاد و شناسایی مصادیق ماده ی 1130 ق.م را نمایان سازد.
عسروحرج,قانون,رویه ی قضایی,طلاق,زوجه
https://www.jwss.ir/article_12456.html
https://www.jwss.ir/article_12456_ad54a7a177b84b9dbc047365b9e0e74f.pdf
شورای فرهنگی- اجتماعی زنان و خانواده
مطالعات راهبردی زنان
2008-2827
2538-404X
13
51
2011
05
22
چکیده مقالات به عربی
215
221
FA
https://www.jwss.ir/article_12457.html
https://www.jwss.ir/article_12457_e0e51a2afea6cbb393198f75b1db2302.pdf
شورای فرهنگی- اجتماعی زنان و خانواده
مطالعات راهبردی زنان
2008-2827
2538-404X
13
51
2011
05
22
چکیده مقالات به انگلیسی
4
10
FA
https://www.jwss.ir/article_12458.html
https://www.jwss.ir/article_12458_5c9bb6d43a5aa8882c88e1d221b8e731.pdf