چشم انداز تحولات جمعیتی ایران: لزوم تجدید نظر در سیاست های جمعیتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی مرکز مطالعات و پژوهش های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه

2 رئیس و عضو هیئت علمی مرکز مطالعات و پژوهش های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه

چکیده

هدف اصلی این مقاله بررسی تحولات گذشته ی جمعیت کشور طی سال های 1280 تا 1385 و آینده نگری آن تا سال 1425 است. در این مقاله پیش بینی های جمعیتی سازمان ملل ارزیابی شده است. برای ارزیابی مطابقت پیش بینی های جمعیتی سازمان ملل با شرایط ایران، مرکز مطالعات و پژوهش های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه با استفاده از داده های سرشماری سال 1385 به عنوان سال پایه، به پیش بینی جمعیت کشور پرداخته است. این پیش بینی جمعیتی بر اساس فرض تداوم وضعیت فعلی (الگوی حد پا یین پیش بینی سازمان ملل که مطابق وضعیت فعلی کاهش باروری در ایران بوده است) و روند افزایش مناسب سطح باروری کشور طی 40 سال آینده 2/5 فرزند برای هر مادر می باشد. نتایج به دست آمده نشان می دهد اگر رشد جمعیت کشور از آهنگ رشد آهسته پیروی کند، جمعیت ایران تا افق سال 1425 به حدود 97 میلیون نفر افزایش یافته و رشد جمعیت مثبت خواهد بود. در صورت تجربه ی روند مناسب میزان باروری کل کمی بیش از سطح جایگزینی هرگز با رشد بی رویه جمعیت مواجه نخواهیم شد و در عین حال نرخ رشد جمعیت از نرخ فعلی هم پا یین تر خواهد بود و توازن مناسبی در ساختار سنی به وجود خواهد آمد.

کلیدواژه‌ها


1-                  محمود، مشفق و همکاران 1389. تحولات جمعیتی، چالش‌های فرارو و لزوم تجدید نظر در سیاست‌های جمعیتی ایران، تهران، مرکز مطالعات و پژوهش‌های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه.  
2-                  مطیع حق‌شناس، نادر 1389. گزارش تخصصی نماگرهای جمعیتی: رشد جمعیت، تهران، مرکز مطالعات و پژوهش‌های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه.  
3-                  مشفق، محمود و مطیع حق‌شناس، نادر. تغییر ساختار سنی جمعیت ایران و ابعاد اقتصادی و اجتماعی پنجرة جمعیتی آن، پروژۀ مشترک صندوق جمعیت سازمان ملل در ایران و دانشگاه تهران، (1387).
4-                  نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن کل کشور، مرکز آمار ایران (85- 1335)، تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور. 
5-                  میرزائی، محمد و همکاران. گزارش کشوری جمعیت و توسعه در ایران، طرح مشترک انجمن جمعیت‌شناسی ایران با پروژه صندوق جمعیت در دانشگاه تهران، (1385).
6-                  میرزائی، محمد و همکاران. بررسی و تحلیل مسائل و چالش های جمعیتی ایران و پیامدهای آن، کمیسیون جمعیت و چالش‌های اجتماعی، شورای عالی انقلاب فرهنگی، تهران، (1382).
7-   Abbasi-Shavazi,(M.J.). and McDonald,(P.), 2005, National and provincial-level fertility trends in Iran, 1972-2000, Working Paper in Demography No. 94, Australian National University,
8-   Aghajanian, (A). & Mehryar,(A. H.),. Fertility transition in the Islamic Republic of Iran, 1976-1996, Asian-Pacific Population Journal, 14: 1, 1999.
9-   Mehryar,(A.H.), &Haghshenas,(N.M.),(2006),Demographic Transition and Ageing in the ECO Countries, Population Studies and Research Center in Asia and Pacific, Tehran, Iran.
10-               United Nation Population Division, (2004). “UN Projection Report Revised 2000”, New York.