زنان معلول و تعامل با جامعه (مطالعه ی کیفی زندگی اجتماعی زنان معلول)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دکتری جمعیت شناسی و عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور آذربایجان غربی

چکیده

زنان معلول از جمله گروه های خاص اجتماعی هستند که به دلیل نقص جسمانی ممکن است به طور مضاعف از فرصت ها و امکانات اجتماعی بی بهره باشند. نحوه ی تعامل این قشر خاص از زنان جامعه با افراد سالم یکی از موارد مهمی است که بایستی به آن پرداخت. درک این تعاملات و فهم مشکلات زندگی اجتماعی آنها در عرصه ی میان فردی و نهادی می تواند به فهم جایگاهشان در جامعه، نحوه ی سازگاری آنان با اجتماع و تشریح مشکلات زندگی روزمره ی آنان یاری رساند. این مطالعه به لحاظ روش شناسی با رویکرد کیفی و با روش گروه مرکز در میان زنان معلول جسمی حرکتی شهر بوکان، شهری کُردنشین در استان آذربایجان غربی، انجام شده است. نتایج حاکی است که زنان معلول در زندگی اجتماعی خود با مسائلی همچون دوگانگی تعاملی و محرومی تهای مضاعف روبه رو هستند و در این عرصه از یک سو توانسته اند به نوعی تعریف جدید از خود دست یابند و از سوی دیگر به نوعی خودتقویتی جمعی و مقاومت فعال اقدام کنند.

کلیدواژه‌ها


  • ×      احمدی، وکیل و صمد بهشتی. «بررسی ویژگی‌های جمعیت‌شناختی و رفاهی سالمندان در ایران»، جمعیت، ش61 و 62، (پاییز و زمستان 1386).

    ×      پرتوی، لطیف. خاستگاه‌های، اجتماعی ـ جمعیتی احتمال وقوع سوانح و حوادث در ایران: مطالعه‌ی موردی جمعیت‌های مهاجر و غیرمهاجر، (رساله‌ی دوره‌ی دکتری جمعیت‌شناسی، به راهنمایی دکتر محمود قاضی طباطبایی، تهران، دانشکده­ی علوم اجتماعی دانشگاه تهران، بخش جمعیت‌شناسی)، (1391).

    ×      حسینی، سید حسن و فاطمه صفری. «معلولیت، فقر، طردشدگی اجتماعی»، رفاه اجتماعی، ش30 و 31، (پاییز و زمستان 1387).

    ×      خسروی، شراره و ژیلا عابد سعیدی. «گروه متمرکز، روشی در گردآوری اطلاعات»، نشریه دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی تهران (نشریه پرستاری ایران)، دوره 23، ش68، (اسفندماه 1389).

    ×      سفر سالم، 1393. «هشدار به رانندگان به زبان آمار»، بازبینی در 15/9/1393، http://safaresalem.com/notes1

    ×      شریفیان ثانی، مریم، حمیرا سجادی، فرشته طلوعی و انوشیروان کاظم نژاد. «دختران و زنان دچار معلولیت جسمی ـ حرکتی: نیازها و مشکلات»، توان‌بخشی، دوره 7، ش2، (1385).

    ×      شمس قهفرخی، مهری 1387. بررسی شیوع معلولیت به‌صورت ملی و استانی و رابطه‌ی آن با توسعه‌ی استان‌ها؛ طرح پژوهشی پژوهشکده آمار، تهران، مرکز آمار ایران.

    ×      قاسم‌زاده رویا، محمد کمالی، مسعود فلاحی خشکناب مسعود و سحر قنبری. «دسترسی به امکانات جامعه؛ بخشی از نیازهای احساس شده‌ی افراد دارای ناتوانی برای تحقق حقوق آنها»، رفاه اجتماعی، 10 (36)، (1389).

    ×      گلستانی مهدی، خدیجه ربیعی، مهران مجتهد‌زاده و مهرنوش کوثریان. «دسترسی به خدمات شهری برای افراد استفاده‌کننده از صندلی چرخ‌دار در ساری»، رفاه اجتماعی، 11 (43)، (1390).

    ×      عابدی، سارا، افتخارالسادات حاجی کاظمی، فرشته جهدی، فاطمه حسینی. «مراقبت‏های بهداشت باروری دریافت شده طی دوران معلولیت در زنان معلول جسمی حرکتی»، نشریه پرستاری ایران، دوره 17، ش39، (1383).

    ×      ریتزر، جورج 1392. نظریه جامعه‏شناسی در دوران معاصر، ترجمه­ی محسن ثلاثی، تهران، علمی.

    ×      قائد رحمتی، صفر و مهدی دهباشی. «رابطه‌ی خدمات بهداشتی و درمانی با وضعیت معلولیت در استان‌های کشور»، رفاه اجتماعی، 13 (50)، (1392).

    ×      گافمن، اروین 1386. داغ ننگ: چاره‏اندیشی برای هویت ضایع‏شده، ترجمه­ی مسعود کیانپور، تهران، مرکز.

    ×      لوکاس، دیوید و پاول­ میر 1381. درآمدی بر مطالعات جمعیتی، ترجمه­ی حسین محمودیان، تهران، دانشگاه تهران.

    ×      محمدپور، احمد 1392. ضد روش: مراحل و رویه‏های عملی در روش‏شناسی کیفی، تهران، جامعه شناسان.

    ×      مرکز آمار ایران (1394). نتایج سرشماری نفوس و مسکن 1390، بازبینی در 15/6/1394 www.amar.ir

    ×      میرزایی، محمد و مهری شمس قهفرخی. «بررسی عوامل مؤثر بر سلامت خود ادراک سالمندان در ایران»، سالمند، سال 3، ش8، (تابستان 1388).

    ×      معینی، رضا. «نگرشی به آمار معلولان»، بررسی‏های آمار رسمی ایران، ش 28، (بهمن 1369).

    ×      همتی، فریده. «زنان معلول معتاد»، توانبخشی، دوره 2، ش2-1، (1380).

    • Ø Brooks W.T. & M. Redin. “Occupational Aspiration, Rural to Urban Migration, and Intersectionality: A Comparison of White, Black, and Hispanic Male and Female Group Chances for Leaving Rural Counties”, Southern Rural Sociology 24 (1). (2009).
    • Ø Dubrow, J. “How Can We Account for Intersectionality In quantitative Analysis of Survey Data?” ASK: Society, Research, and Methods 17, (2008).
    • Ø Fine, Michelle, and Adrienne Asch, eds. 1988.  Women with Disabilities: Essays in Psychology, Culture and Politics, Philadelphia: Temple University Press.
    • Ø Garland Thomson, Rosemarie. “Integrating Disability, Transforming Feminist Theory”, NWSA Journal, Vol. 14, No. 3, Feminist Disability Studies (autumn, 2002), (2005).
    • Ø Garland T. R. “Feminist Disability Studies”, Signs, Vol. 30, No. 2 (Winter 2005), the University of Chicago Press.
    • Ø Lynch, Scott M., J. Scott Brown, & Miles G. Taylor. 2009. “The Demography of Disability.” in Peter Uhlenberg (ed.). InternationalHandbook of Population Aging. (Springer-Verlag).
    • Ø Mens-Verhulst, J. V. & L. Radtke 2008. Intersectionality and Mental Health: A Case Study, IST-traveling.
    • Ø Phoenix, A. & P. Pattynama. “Intersectionality”, European Journal of Women’s Studies 13, (2006).
    • Ø Shields, S.A. “Gender: An Intersectionality Perspective”, Sex Roles 59: (2008).
    • Ø Tremain, Shelley. “Introducing Feminist Philosophy of Disability, Disability”, Studies Quarterly, Vol 33, No 4, (2013).
    • Ø Turner, Jonathan H. (1998) The structure of Sociological Theory, Wadsworth Publishing Company, New York.
    • Ø Walby, S. “Complexity Theory, Systems Theory, and Multiple Intersecting Social Inequalities”, Philosophy of the Social Sciences 37: (2007).
    • Ø Warner, D.F. and T. H. Brown. “Understanding How Race/Ethnicity and Gender Define Age-Trajectories of Disability: An Intersectinality Approach”, Social Sciences & Medicine, 72, (2011).
    • Ø Weber, L. & D. Parra-Medina . “Intersectionality and Women’s Health”, Gender Perspectives on Health and Medicine, 7(2003).
    • Ø Wendell, Susan. “Toward a Feminist Theory of Disability”, Feminist Ethics & Medicine, Vol. 4, No. 2, (summer, 1989), Published by: Hypatia, Inc.
    • Ø World Health Organization 2008, International Classification of Functioning, Disability and Health. Geneva: WHO.